رابطه دام و مرتع؛ تعادلی یا تخریبی
به گزارش نبض بازار به نقل از ایرنا در حال حاضر چرای بی رویه و خارج از فصل، رعایت نکردن ظرفیت مجاز مراتع و ورود دام بیش از ظرفیت به مراتع از مهم ترین مشکلات مرتعداری در مناطق مختلف کشور است.
از سوی دیگر رعایت زمان مناسب استفاده از مرتع، مدت زمان بهره برداری و رعایت ظرفیت چرای دام، سه اصل اولیه و اساسی در مدیریت مرتع به شمار می آید.
کارشناسان منابع طبیعی بر این باورند چرای بی رویه و مفرط دام در مراتع، سبب کاهش جمعیت گونه های گیاهی خوش خوراک و در نتیجه سیر قهقرایی مرتع می شود، در صورتیکه عده ای از گیاهان به ویژه گیاهان سمی و بی ارزش از این مساله سود می برند و رقابت گیاهی برایشان کم می شود.
از طرف دیگر، منجر به افت برگ دهی گیاهان مرغوب مرتعی و کاهش سطح تولید علوفه ای این گیاهان می شود و به علاوه در مراتع ییلاقی به دلیل رطوبت بالای خاک، تردد و چرای زیاد دام منجر به فشرده شدن خاک و کم شدن میزان تخلخل ذرات خاک و کاهش نفوذپذیری آن شده که در نهایت زمینه را برای فرسایش خاک آماده می کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ضروری است در برنامه ریزی برای چرای دام ها در مراتع، زمان ورود دام به مرتع به گونه ای تنظیم شود که گیاهان مرتعی به حداکثر رشد و تولید خود رسیده باشند تا ضمن کاهش آسیب پذیری پوشش گیاهی در مقابل چرای دام، علوفه بیشتری نیز در اختیار دام ها قرار گیرد.
علیرضا نصرآبادی به برنامه های استانی در زمینه تعادل دام و مرتع اشاره کرد و افزود: به منظور اصلاح، احیا و حفاظت عرصه های مرتعی استان همگام با سیاست های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور مبادرت به انجام پروژه های اجرایی مختلف مانند پروژه های بیومکانیک خاک در قالب عملیات ذخیره نزولات آسمانی توام با بذرپاشی و عملیات احداث هلالی آبگیر توام با بذرپاشی می کنیم.
وی گفت: از این طریق ضمن افزایش سطح تولید علوفه منجر به کاهش فشار دام مازاد، احیای مراتع مخروبه و بهبود بخشیدن به وضعیت مراتع موجود و تعادل دام و مرتع می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اضافه کرد: همچنین در بخش پروژه های بیولوژیک نیز مبادرت به تولید نهال گلدانی مرتعی، بوته کاری و جمع آوری بذور مرتعی بومی در سطح کل مراتع استان می شود.
وی اظهار داشت: هر سال با هدف مدیریت بی رویه چرا و افزایش تولید علوفه برخی از مراتع قرق می شود که امسال 450 هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی استان قرق شد.
نصرآبادی یادآور شد: این مراتع اوایل آبان پس از پایان مدت قرق و بهبود وضع پوشش گیاهی، به مدت 80 تا 90 روز برای چرای دام آزادسازی می شود.
وی گفت: بر اساس نقشه پوشش گیاهی، عرصه های منابع طبیعی دارای بهره بردار، اعم از مراتع، جنگل ها و سطوح بیابانی در شرایط نرمال بارندگی دارای توان تولید 771 هزار تن علوفه خشک قابل بهره برداری به ارزش بیش از 800 میلیارد تومان است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تعداد دام متکی به مراتع را سه میلیون و 50 هزار واحد دامی اعلام کرد و افزود: اکنون یک میلیون و 690 هزار واحد دامی مازاد براساس ظرفیت مراتع استان هستند.
وی بیان کرد: همچنین 29 هزار و 819 خانوار مرتعدار و دامدار روستایی و عشایری استان بهره بردار این مراتع هستند که در مدت قرق، باید به نکات فنی قید شده در پروانه های صادره توجه کنند.
رئیس اداره مرتع منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم گفت: به استناد آمار و اطلاعات موجود و طبقه بندی پوشش گیاهی در سطح استان، مراتع به طور عمده در گروه مراتع فقیر و ضعیف طبقه بندی می شوند که به لحاظ پوشش گیاهی، تاج پوششی کمتر از 25 درصد را دارند.
مهدی حاجی زاده افزود: از سوی دیگر حاکمیت پدیده خشکسالی در استان در سنوات گذشته (نزدیک به 20 سال) شرایط حاکم را سخت تر و شکننده تر کرده و این امر بر ضعف بیشتر پوشش گیاهی در مراتع استان تاثیرگذار بوده است.
وی بیان کرد: در سال جاری نظر به افزایش چشمگیر و پراکنش مناسب نزولات جوی در استان، سیمای مراتع نسبت به سنوات گذشته از وضعیت بهتر و مناسب تری برخوردار است.
رئیس اداره مرتع منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تاکید کرد: نباید انتظار داشته باشیم که با یک دوره بارندگی مطلوب و بالا در استان، شاهد رسیدن به حالت های ایده ال و بسیار مطلوب در وضعیت مراتع استان باشیم.
وی اضافه کرد: چرا که در صورت تداوم میزان بارندگی و پراکنش مناسب آن در طول سال، متناسب با زمان رویش گیاهی، می توان برای رسیدن به وضعیت مطلوب در عرصه های منابع طبیعی و بویژه سطوح مرتعی امیدوار بود.
حاجی زاده اظهار داشت: به منظور بررسی و تعیین دقیق تاثیر میزان بارندگی بر افزایش سطح تولید و بهبود وضعیت مراتع، نیاز به آماربرداری عرصه و اندازه گیری پوشش گیاهی است که با توجه به فصل رویش گیاهی در استان، آماربرداری به زودی انجام می شود.
وی یادآور شد: مراتع استان در سال جاری از وضعیت پوشش خوبی برخوردار هستند که این مساله در تراکم پایه های گیاهی مرتعی و همچنین تنوع گونه های مورد نظر با ارزش خوش خوراکی متوسط به بالا، مشهود است.
از سوی دیگر رعایت زمان مناسب استفاده از مرتع، مدت زمان بهره برداری و رعایت ظرفیت چرای دام، سه اصل اولیه و اساسی در مدیریت مرتع به شمار می آید.
کارشناسان منابع طبیعی بر این باورند چرای بی رویه و مفرط دام در مراتع، سبب کاهش جمعیت گونه های گیاهی خوش خوراک و در نتیجه سیر قهقرایی مرتع می شود، در صورتیکه عده ای از گیاهان به ویژه گیاهان سمی و بی ارزش از این مساله سود می برند و رقابت گیاهی برایشان کم می شود.
از طرف دیگر، منجر به افت برگ دهی گیاهان مرغوب مرتعی و کاهش سطح تولید علوفه ای این گیاهان می شود و به علاوه در مراتع ییلاقی به دلیل رطوبت بالای خاک، تردد و چرای زیاد دام منجر به فشرده شدن خاک و کم شدن میزان تخلخل ذرات خاک و کاهش نفوذپذیری آن شده که در نهایت زمینه را برای فرسایش خاک آماده می کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ضروری است در برنامه ریزی برای چرای دام ها در مراتع، زمان ورود دام به مرتع به گونه ای تنظیم شود که گیاهان مرتعی به حداکثر رشد و تولید خود رسیده باشند تا ضمن کاهش آسیب پذیری پوشش گیاهی در مقابل چرای دام، علوفه بیشتری نیز در اختیار دام ها قرار گیرد.
علیرضا نصرآبادی به برنامه های استانی در زمینه تعادل دام و مرتع اشاره کرد و افزود: به منظور اصلاح، احیا و حفاظت عرصه های مرتعی استان همگام با سیاست های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور مبادرت به انجام پروژه های اجرایی مختلف مانند پروژه های بیومکانیک خاک در قالب عملیات ذخیره نزولات آسمانی توام با بذرپاشی و عملیات احداث هلالی آبگیر توام با بذرپاشی می کنیم.
وی گفت: از این طریق ضمن افزایش سطح تولید علوفه منجر به کاهش فشار دام مازاد، احیای مراتع مخروبه و بهبود بخشیدن به وضعیت مراتع موجود و تعادل دام و مرتع می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اضافه کرد: همچنین در بخش پروژه های بیولوژیک نیز مبادرت به تولید نهال گلدانی مرتعی، بوته کاری و جمع آوری بذور مرتعی بومی در سطح کل مراتع استان می شود.
وی اظهار داشت: هر سال با هدف مدیریت بی رویه چرا و افزایش تولید علوفه برخی از مراتع قرق می شود که امسال 450 هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی استان قرق شد.
نصرآبادی یادآور شد: این مراتع اوایل آبان پس از پایان مدت قرق و بهبود وضع پوشش گیاهی، به مدت 80 تا 90 روز برای چرای دام آزادسازی می شود.
وی گفت: بر اساس نقشه پوشش گیاهی، عرصه های منابع طبیعی دارای بهره بردار، اعم از مراتع، جنگل ها و سطوح بیابانی در شرایط نرمال بارندگی دارای توان تولید 771 هزار تن علوفه خشک قابل بهره برداری به ارزش بیش از 800 میلیارد تومان است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تعداد دام متکی به مراتع را سه میلیون و 50 هزار واحد دامی اعلام کرد و افزود: اکنون یک میلیون و 690 هزار واحد دامی مازاد براساس ظرفیت مراتع استان هستند.
وی بیان کرد: همچنین 29 هزار و 819 خانوار مرتعدار و دامدار روستایی و عشایری استان بهره بردار این مراتع هستند که در مدت قرق، باید به نکات فنی قید شده در پروانه های صادره توجه کنند.
رئیس اداره مرتع منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم گفت: به استناد آمار و اطلاعات موجود و طبقه بندی پوشش گیاهی در سطح استان، مراتع به طور عمده در گروه مراتع فقیر و ضعیف طبقه بندی می شوند که به لحاظ پوشش گیاهی، تاج پوششی کمتر از 25 درصد را دارند.
مهدی حاجی زاده افزود: از سوی دیگر حاکمیت پدیده خشکسالی در استان در سنوات گذشته (نزدیک به 20 سال) شرایط حاکم را سخت تر و شکننده تر کرده و این امر بر ضعف بیشتر پوشش گیاهی در مراتع استان تاثیرگذار بوده است.
وی بیان کرد: در سال جاری نظر به افزایش چشمگیر و پراکنش مناسب نزولات جوی در استان، سیمای مراتع نسبت به سنوات گذشته از وضعیت بهتر و مناسب تری برخوردار است.
رئیس اداره مرتع منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تاکید کرد: نباید انتظار داشته باشیم که با یک دوره بارندگی مطلوب و بالا در استان، شاهد رسیدن به حالت های ایده ال و بسیار مطلوب در وضعیت مراتع استان باشیم.
وی اضافه کرد: چرا که در صورت تداوم میزان بارندگی و پراکنش مناسب آن در طول سال، متناسب با زمان رویش گیاهی، می توان برای رسیدن به وضعیت مطلوب در عرصه های منابع طبیعی و بویژه سطوح مرتعی امیدوار بود.
حاجی زاده اظهار داشت: به منظور بررسی و تعیین دقیق تاثیر میزان بارندگی بر افزایش سطح تولید و بهبود وضعیت مراتع، نیاز به آماربرداری عرصه و اندازه گیری پوشش گیاهی است که با توجه به فصل رویش گیاهی در استان، آماربرداری به زودی انجام می شود.
وی یادآور شد: مراتع استان در سال جاری از وضعیت پوشش خوبی برخوردار هستند که این مساله در تراکم پایه های گیاهی مرتعی و همچنین تنوع گونه های مورد نظر با ارزش خوش خوراکی متوسط به بالا، مشهود است.
