تلفات برق گرفتگی در ایران چقدر است؟
به گزارش نبض بازار، تلفات برق به معنای اختلاف میان میزان برقی است که در نیروگاهها تولید میشود و برقی که در نهایت به دست مصرفکننده میرسد. این تلفات به دو دسته فنی و غیرفنی تقسیم میشود که افزایش آنها باعث هدررفت بخشی از انرژی تولیدشده و ناترازی شبکه برق میشود.
تلفات فنی ناشی از مقاومت طبیعی سیمها، اتصالات و تجهیزات شبکه در عبور جریان الکتریکی است، در حالی که تلفات غیرفنی شامل استفاده غیرمجاز از برق، دستکاری کنتورها و خطای تجهیزات اندازهگیری میشود.
کاهش چشمگیر تلفات در یک دهه
آمارها نشان میدهد که در دهه گذشته، میزان تلفات شبکه برق کشور کاهش محسوسی داشته است. تلفات در شبکه انتقال از حدود ۶ درصد به ۲.۵ درصد و در بخش توزیع از حدود ۱۶ درصد به ۹.۲ درصد رسیده است. در مجموع، تلفات فعلی شبکه برق ایران در حدود ۱۱ درصد برآورد میشود که طی ۱۰ سال گذشته حدود پنج درصد کاهش یافته است.
استاندارد وزارت نیرو در شرایط ایدهآل اقتصادی و فنی عددی بین ۴.۵ تا ۶ درصد را بهعنوان سطح قابل قبول تلفات در نظر گرفته است.
مقایسه با کشورهای جهان
بر پایه آمارهای جهانی، میانگین تلفات برق در جهان حدود ۸.۳ درصد است. کشورهای توسعهیافتهای مانند چین با ۵.۵ درصد، آمریکا با ۵.۹ درصد و فرانسه با ۶.۴ درصد در پایینترین سطح تلفات قرار دارند. در مقابل، عراق با بیش از ۵۰ درصد، هند با ۱۹.۴ درصد و ترکیه با ۱۴.۸ درصد از جمله کشورهایی هستند که بیشترین میزان تلفات برق را دارند.
ایران با میانگین حدود ۱۱ درصد تلفات، وضعیتی بهتر از کشورهایی مانند ترکیه، برزیل، مکزیک و پاکستان دارد و از نظر راندمان شبکه به کشورهای توسعهیافته نزدیکتر شده است. شبکه برق ایران از نظر وسعت، ساختار و نوع مصرف با کشور اسپانیا که ۹.۶ درصد تلفات دارد، قابل مقایسه است.
چالش تلفات غیرفنی
بخشی از تلفات برق کشور ماهیت غیرفنی دارد. استفاده غیرمجاز از برق، دستکاری کنتورها و بهویژه استخراج غیرمجاز رمزارزها از جمله عواملی هستند که سهم این نوع تلفات را افزایش دادهاند. افزایش تلفات غیرفنی علاوه بر زیان مالی، تأثیر مستقیمی بر کیفیت خدماترسانی دارد و باعث فشار مضاعف بر شبکه میشود.
در سالهای اخیر با توسعه سامانههای نظارتی و اجرای طرح کنتورهای هوشمند، شناسایی این موارد سرعت گرفته است. کارشناسان تأکید دارند که مقابله با این چالش تنها از مسیر فنی امکانپذیر نیست و نیازمند حمایتهای قانونی، همکاری نهادهای انتظامی و افزایش آگاهی عمومی است.
برنامههای کاهش تلفات
وزارت نیرو در سالهای اخیر مجموعهای از اقدامات فنی و ساختاری را برای کاهش تلفات برق در بخشهای تولید، انتقال و توزیع به اجرا گذاشته است. در بخش تولید، افزایش راندمان نیروگاهها از ۳۷ به ۴۴ درصد، نوسازی واحدهای فرسوده و تکمیل بخش بخار نیروگاههای سیکل ترکیبی از جمله برنامههای در دست اجراست.
در بخش انتقال و توزیع نیز طرحهایی همچون کاهش طول شبکههای فشار ضعیف، جایگزینی کابلهای خودنگهدار، استفاده از هادیهای پرظرفیت، نصب خازنهای اصلاح توان و توسعه کنتورهای هوشمند دنبال میشود. توسعه نیروگاههای مقیاس کوچک و استقرار آنها در نزدیکی مراکز مصرف نیز نقش قابلتوجهی در کاهش تلفات ناشی از انتقال برق ایفا کرده است.
صنعت برق ایران در مسیر کاهش تلفات و افزایش بهرهوری انرژی عملکرد قابلتوجهی داشته و توانسته در یک دهه گذشته سهم تلفات را از حدود ۱۶ درصد به نزدیک ۱۱ درصد برساند. رسیدن به سطح استاندارد جهانی مستلزم سرمایهگذاری پایدار در نوسازی شبکه، توسعه فناوریهای هوشمند، بهبود جانمایی نیروگاهها و اصلاح الگوی مصرف است.
منبع: ایسنا