ایران خودرو؛ افزایش زیان انباشته به ۱۲۰ همت

به گزارش نبض بازار، بر اساس اطلاعات منتشرشده در سامانه کدال و تحلیل‌های صورت‌های مالی تلفیقی، گروه ایران خودرو تا پایان سال ۱۴۰۳، این شرکت با چالش‌های ساختاری و عملیاتی عمیقی رو‌به‌رو بوده است. این مشکلات عمدتاً ریشه در سیاست‌های دستوری، نوسانات ارزی، و هزینه‌های بالای تولید دارند.

تاریخچه

شرکت ایران خودرو در سال ۱۳۴۱ با نام اولیه «ایران ناسیونال» توسط برادران خیامی تأسیس شد. هدف اولیه، مونتاژ اتوبوس‌های مرسدس‌بنز آلمان بود. پس از انقلاب، شرکت ملی شد و نام آن در سال ۱۳۶۶ به ایران خودرو تغییر یافت. ایران خودرو اکنون بزرگ‌ترین خودروساز خودروی ایران و خاورمیانه است و این شرکت علاوه بر خودرو‌های سواری، وانت، مینی‌بوس و کامیونت نیز تولید می‌کند و در کشور‌های عراق، آذربایجان، ونزوئلا، سنگال و بلاروس سایت تولیدی دارد. تا سال ۱۴۰۴، ایران خودرو بیش از ۱۵ میلیون دستگاه خودرو تولید کرده و همچنان با وجود مشکلات تحریم، کمبود قطعه و انتقادات کیفی، نقش کلیدی در صنعت خودروسازی ایران ایفا می‌کند. بر اساس گزارش مدیریتی این شرکت، ایران خودرو در پایان سال ۱۴۰۳، حدود ۴۵ درصد بازار خودروی سواری در داخل کشور را در اختیار دارد.

عملکرد مالی

بررسی صورت‌های مالی این گروه نشان می‌دهد نتایج عملیات گروه و شرکت در سال مورد گزارش منجر به زیان خالص به ترتیب معادل ۶۱ و ۱۹۶ هزار میلیارد ریال شده است. این زیان عمدتا متاثر از عدم تعدیل قیمت فروش محصولات متناسب با افزایش بهای مواد اولیه و افزایش قیمت تمام شده تولیدات (ناشی از افزایش نرخ خرید قطعات) و تحمیل هزینه‌های مالی بوده است. نرخ زیان روزانه شرکت به بیش از دو هزار میلیارد ریال رسیده است.

افزایش زیان انباشته

زیان انباشته ایران خودرو تا پایان سال ۱۴۰۳ به حدود ۱۲۰۸ هزار میلیارد ریال (۱۲۰ همت) رسیده است که نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۶.۶ رشد نشان می‌دهد. این زیان انباشته، شرکت را مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت کرده و در آستانه انحلال یا تصمیم‌گیری‌های ساختاری قرار داده است. حتی با افزایش سرمایه اخیر، این رقم نشان‌دهنده ناتوانی در پوشش هزینه‌ها از درآمد‌های عملیاتی است. علاوه بر این، بر اساس گزارش حسابرس قانونی، برخی شرکت‌های گروه طی سال مالی مورد گزارش فاقد فعالیت بوده‌اند.

رشد پرداخت‌ها به دولت

بر اساس گزارش مدیریتی منتشرشده توسط این شرکت، وضعیت پرداخت‌های این شرکت به دولت به شرح جدول زیر است که در اغلب اقلام نسبت به سال ۱۴۰۲ رشد نشان می‌دهد. بیشترین رشد با ۱۰۵ درصد افزایش مربوط به حقوق و عوارض گمرکی است که در سال ۱۴۰۳ معادل ۱۲ هزار و ۵۹۵ میلیارد ریال بوده است.

بدهی‌های انباشته و نقدینگی ضعیف

بدهی کل ایران خودرو (شامل بدهی به زنجیره تأمین) بیش از ۴۵۰۰ هزار میلیارد ریال و بدهی‌های معوق به قطعه‌سازان حدود ۱۱۰۰ هزار میلیارد ریال است. وابستگی شدید به پیش‌فروش‌ها (که منابع مالی موقتی فراهم می‌کند) و تأخیر در پرداخت به تأمین‌کنندگان، چرخه نقدینگی را مختل کرده است. حذف ارز نیمایی و عدم تخصیص به‌موقع ارز در ابتدای سال، هزینه‌های ارزی را افزایش داد و منجر به انباشت بدهی شده است.

سیاست‌های دستوری و هزینه‌های غیرعملیاتی

ایران خودرو برای جبران خسارت فروش زیر قیمت تمام‌شده (از ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۳) دادخواست به دیوان عدالت اداری داده و مطالبه مابه‌التفاوت قیمت تکلیفی را پیگیری می‌کند. قیمت‌گذاری دستوری توسط شورای رقابت، فروش را زیر هزینه تمام‌شده (به دلیل تورم مواد اولیه و انرژی) نگه داشته است. قطعی‌های مکرر برق و کاهش تولید خودرو‌های تجاری نیز زیان را تشدید کرده است.