ذوب آهن در باتلاق بحران؛ کاهش ۳۵ درصدی تولید در شش ماهه ۱۴۰۴

به گزارش نبض بازار، شرکت ذوب آهن اصفهان، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در ایران و خاورمیانه، در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو شده است. بر اساس گزارش‌های مالی و اقتصادی اخیر این شرکت با بحران‌های مالی، تولیدی و زیست‌محیطی دست و پنجه نرم می‌کند.

کاهش ۲۴ تا ۳۵ درصدی تولید

بر اساس گزارش‌های اخیر تولید انواع محصولات ذوب آهن اصفهان در نیمه نخست سال جاری حدود ۲۴ تا ۳۵ درصد کاهش یافته است. مثلاً تولید شمش فولادی ۲۴ درصد و محصولات نورد ۳۵ درصد کمتر از سال قبل بوده است. طی مدت مذکور تنها تولید بیلت، ریل و شمش کالایی نسبت به شش ماهه اول ۱۴۰۲ افزایش داشته است. این کاهش که تولید را به حدود نیمی از ظرفیت اسمی ۳.۶ میلیون تن رسانده، ریشه در عوامل ساختاری، اقتصادی و عملیاتی دارد.

دلایل کاهش تولید

رکود ساخت‌وساز، نوسانات ارزی و رویداد‌های سیاسی (مانند جنگ ۱۲ روزه) تقاضا را کاهش داده است. فروش ماهانه و صادرات به دلیل تحریم‌ها و تخفیف‌های اجباری محدود شده است. علاوه بر این، تورم افسارگسیخته هزینه تولید را بالا برده، اما قیمت‌گذاری دولتی سودآوری را کم کرده و رقابت با رقبا (مانند فولاد مبارکه) را سخت‌تر می‌سازد. همچنین انجماد حساب‌های بانکی توسط سازمان مالیاتی به دلیل بدهی‌های مالیاتی، نقدینگی را قطع کرده و تولید را متوقف می‌کند. ذوب آهن به سنگ آهن، کنسانتره، گندله و زغال‌سنگ وابسته است، اما تفکیک معادن (مانند واگذاری معادن سنگ آهن) و محدودیت‌های عرضه داخلی، تأمین را مختل کرده است. معاون خرید شرکت کمبود مواد آهن‌دار را یکی از عوامل اصلی توقف خطوط تولید و لغو افزایش سرمایه دانسته است. صنعت فولاد ایران، از جمله ذوب آهن، با بحران انرژی رو‌به‌رو است. قطعی برق در تابستان ۱۴۰۴ تولید را به شدت کاهش داد. فرسودگی تجهیزات و تکنولوژی قدیمی از دیگر مشکلات این صنعت است. زیرساخت‌های بالای ۱۵ سال سن، توقف‌های اضطراری مکرر (بیش از ۳ بار در سال) و عدم انطباق با استاندارد‌های صادراتی، بهره‌وری را پایین آورده است.

زیان ۲۳۳ هزار میلیارد ریالی

هر چند درآمد‌های عملیاتی ذوب آهن اصفهان در پایان اسفند ماه سال گذشته با پنج درصد رشد نسبت به سال ۱۴۰۲ به ۶۰۰ هزار میلیارد ریال رسید، اما نتوانست زیان خالص صد هزار میلیارد ریالی این شرکت را پوشش دهد. بر اساس صورت‌های مالی شش ماهه، زیان انباشته این شرکت در پایان شهریور ماه بالغ بر ۲۳۳ هزار میلیارد ریال بوده که این رقم حدود ۳۵ درصد سرمایه این شرکت است. هزینه‌های بی‌حد و مرز، از جمله افزایش غیرمنتظره هزینه‌های تبلیغاتی، و بدهی‌های بانکی به ارزش حدود ۲۰۰ هزار میلیارد ریال، وضعیت وخیم این شرکت را تشدید کرده است. سهامداران بورسی نگران سقوط ارزش سهام این شرکت هستند. هر چند کاهش هزینه‌های انرژی و ساماندهی بدهی‌های بانکی و مالیاتی در حال پیگیری است و پروژه‌هایی مانند تولید ریل ملی و نوسازی کارگاه نورد در حال اجرا هستند، اما این اقدامات نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر دارند.

چالش‌های زیست‌محیطی

قرارگیری کارخانه در منطقه کم‌آب اصفهان (نزدیک زاینده‌رود) باعث آلودگی شدید هوا، خشک شدن رودخانه و مسموم شدن زمین‌های اطراف شده است. کارشناسان معتقدند اگر کارخانه در نزدیکی خلیج‌فارس جانمایی می‌شد، این مشکلات کمتر بود. علی‌رغم اجرای ۱۶ پروژه زیست‌محیطی (مانند تصفیه‌خانه پساب و کاهش غبار)، همچنان انتقاد‌هایی به آلایندگی واحد‌های کُک‌سازی و خروجی‌های CO وجود دارد.