سایپا هم از گرانی جا نماند
به گزارش نبض بازار- ایران خودرو و سایپا در حرکتی هماهنگ به سراغ افزایش قیمت رفتهاند. ایران خودرو ۱۰ تا ۲۰ درصد و سایپا نیز احتمالاً در همین ارقام سراغ گرانی میشود. در بازار خودرو نیز انگیزه رشد قیمت وجود دارد، اما این روند منجر به رکود بیشتر بازار خواهد شد. خودروسازان بدون توجه به نیاز واقعی جامعه و شرایط اقتصادی، تنها به دنبال کسب سود بیشتر، از اول سال تا به الان سه نوبت افزایش قیمت را دنبال کردهاند که در هر نوبت با مخالفت شدید دولت مواجه شدهاند، اما این مخالفتها تا این لحظه کارساز نبوده است.
سایپا، پشت دست ایران خودرو
ایرانخودرو چند روز گذشته لیست افزایش قیمت محصولات خود را منتشر و برای برخی محصولات افزایش رسمی کارخانهای را اعلام کرد. رشد ۱۰ تا ۲۵ درصدی که بدون اجازه دولت و بر خلاف قوانین انجام شد. بلافاصله پس از آن سایپا نیز در نامهای به اداره نظارت ناشران صنعتی سازمان بورس خواستار «توقف نماد تا تعیین و ابلاغ قیمتهای جدید» شد و مدیرعامل شرکت این اقدام را در راستای صرفه و صلاح سهامداران توصیف کرده است. سایپا هنوز خصوصی نشده آنچنان پشت دست ایران خودرو بازی میکند که اگر خصوصی شود احتمالاً دیگر پاسخ وزارت صمت و مجلس را ندهد. تداوم این روند و سرکشی خودروسازان از تمکین دستورات قیمتی دولت، میتواند نتایج زیان بار جدی در بازار خودرو و شرایط مصرفکنندگان واقعی داشته باشد.
همگرایی قیمتی خودروسازان
خودروسازان معمولاً وقتی قصد اعلام قیمت جدید دارند، نماد را متوقف میکنند تا از نوسان هیجانی جلوگیری شود، اما این کار وقتی بدون ارائه پیشدرآمد توجیهی (جزئیات هزینههای افزایشیافته: فولاد، قطعات وارداتی، هزینه حمل، نرخ تأمین مالی) انجام شود، بهسرعت تبدیل به ابزاری برای مدیریت اطلاعرسانی و قفلکردن بازار میشود؛ نه لزوماً افزایش شفافیت. افزایش قیمت ایرانخودرو، یک مرجع برای دیگر خودروسازان بزرگ شد؛ در عمل سایپا از موقعیت ایرانخودرو برای توجیه اقدام خود استفاده میکند. این الگو میتواند به همگرایی قیمتگذاری منجر شده و نقش سازوکارهای رقابتی را تضعیف کند.
گرانی در چه حد؟
گزارشها حاکی است که در موج اخیر خودروسازان داخلی بهطور متوسط درخواست افزایش دو رقمی (مثلاً تا ۱۵–۲۰٪ در مواردی) مطرح کردهاند، ولی مقامات نظارتی معمولاً عدد نهایی را پایینتر تعیین میکنند. این شکاف بین درخواست و تصویب، نوسانات و عدمقطعیت را بالا میبرد. حتی اگر افزایش کارخانهای محدود باشد (مثلاً ۴٪ مصوب برای برخی محصولات)، بازار آزاد میتواند افزایش بیشتری را قیمتگذاری کند بهویژه وقتی عرضه در بازار فوراً تعدیل نشود. محصولات سایپا نیز مستعد افزایش قیمتاند و در بازار موج جدیدی از گرانی به راه خواهند انداخت. هرچند هنوز مشخص نیست کدام خودروها به چه میزان گران میشوند، اما در مجموع احتمال گرانی تمامی محصولات مطرح است.
نتایج یک گرانی
حرکت هماهنگ خودروسازان برای افزایش قیمت و توقف نمادها به بهانهٔ «صرفه و صلاح سهامداران» اگر با بیان دلایل منطقی همراه نباشد، بیش از آنکه راهحل بازار باشد، ابزاری برای مدیریت بازار و سودآوری بیشتر برای خودروسازان است. از منظر قیمت، انتظار میرود در کوتاهمدت بازار آزاد واکنش تندتری نسبت به کارخانه نشان دهد؛ میانمدت، اما همهچیز بستگی به تصمیم نهایی نهادهای نظارتی و وضعیت ورودیهای تولید (به ویژه فولاد و قطعات) دارد. دولت اگر به این تصمیم برسد که باید جلو خودروسازان ایستادگی کند، شرایط فرق خواهد کرد، اما دولت نیز تنها در کلام در مقابل ایران خودرو و سایپا ایستاده است. حتی سازمان تعزیرات نیز با حکم خود نتوانست جلو گرانی ایران خودرو را بگیرد و شاید سرانجام این تنشها منجر به خلع مدیریت کروز از ایران خودرو تقابل تند نهاد دولت و مجلس با صنعت خودروسازی شود.