چرا بانک مرکزی ساعت کاری بازار طلا را محدود می کند؟
به گزارش نبض بازار، در هفتههای اخیر، بحثهایی درباره احتمال تعیین محدودیت زمانی برای خرید و فروش طلا در پلتفرمهای آنلاین از سوی بانک مرکزی مطرح شده است؛ سهراب اشرفی، کارشناس با بازار طلا و سکه، در گفتگو با خبرنگار نبض بازار به بررسی چالشها و تبعات احتمالی معاملات طلا در ساعات شب پرداخت.
اشرفی با اشاره به تفاوت ساختاری بازار داخلی با بازارهای بینالمللی گفت: «بازارهای جهانی طلا تقریباً ۲۴ ساعته فعال هستند و تنها حدود یک ساعت و نیم در روز بستهاند. بهعنوان مثال، بازارهای اصلی مانند نیوزیلند، سیدنی و توکیو با گردش نوبتی خود، تقریباً به صورت مستمر فعالیت دارند.»
وی افزود: «اما در داخل کشور، بازار طلا دو عامل اصلی دارد که قیمت آن را مشخص میکند؛ قیمت جهانی انس طلا و نرخ دلار در بازار آزاد که به صورت ۲۴ ساعته فعال نیست. بنابراین، معاملات طلا به ریال در بازار داخلی، محدودیت زمانی دارد و نوسانات قیمتی تابعی از عرضه و تقاضای داخلی نیز هستند.»
چالش های معاملات شبانه طلا وسکه و خطر خالی فروشی
اشرفی درباره نگرانیهای مرتبط با معاملات شبانه در پلتفرمهای آنلاین توضیح داد: «اگر بازار داخلی طلا به صورت شبانه فعال شود، فروشنده باید در هر لحظه قادر باشد طلای فروش رفته را تأمین کند، در غیر این صورت خطر اتهام خالیفروشی وجود دارد. بانک مرکزی به عنوان ناظر اصلی بازار طلا، نمیتواند اجازه دهد که این معاملات بدون پشتوانه واقعی انجام شود.»
او تاکید کرد: «در دنیا هم معمولاً بازارهای طلا در ساعات مشخصی بستهاند و در کشورهایی مثل دبی، حتی آنها هم بازار را در نیمههای شب تعطیل میکنند. پس انتظار این که در کشور ما بتوان در نیمه شب طلا معامله کرد، با واقعیتهای بازار و زیرساختها همخوانی ندارد.»
اشرفی همچنین اشاره کرد که بسیاری از شرکتهای فینتک که به تازگی وارد بازار طلا شدهاند، هنوز تجربه کافی در این حوزه ندارند و این موضوع نیز باید با کارشناسی دقیقتر مورد بررسی قرار گیرد
نگرانیها درباره فروش طلای بدون پشتوانه در پلتفرمهای آنلاین
سهراب اشرفی، کارشناس بازار طلا با ۳۵ سال سابقه، در ادامه مصاحبه خود با نبض بازار به نقد ورود شرکتهای جوان و فاقد تجربه به حوزه معاملات طلا پرداخت و تاکید کرد: «بسیاری از پلتفرمهایی که اخیراً وارد بازار طلا شدهاند، تجربه کافی در این زمینه ندارند و به نوعی از دنیای دیگری وارد این بازار شدهاند. بیشتر مدیران این پلتفرمها جوان و نسل زد هستند که آشنایی لازم با ساختار و نوسانات بازار طلای ما ندارند.»
او افزود: «در نوسانات اخیر مثل جنگ ۱۲ روزه، بسیاری از این پلتفرمها تاب نیاوردند و در شرایط بحرانی عملکرد مناسبی نداشتند. در حالی که بازار طلا به دلیل ماهیت خاصش نیازمند تجربه و ثبات است.»
اشرفی در خصوص محدودیت زمانی فعالیت بازار گفت: «بانک مرکزی به عنوان ناظر رسمی بازار طلا و ارز وظیفه دارد نظارت کامل بر این بازار داشته باشد. قانون اساسی نیز این نظارت را صراحتاً برای بانک مرکزی تعیین کرده است.»
وی ادامه داد: «قیمت طلا باید در یک بازار شفاف و قابل اعتماد تعیین شود، به نحوی که فعالان بازار بتوانند در زمان فعالیت بازار، خرید و فروش واقعی داشته باشند. ساعت کاری بازار طلا در کشور ما از حدود ۹ صبح تا ۹ شب است و پس از این ساعت، عملاً امکان تأمین و معامله واقعی وجود ندارد.»
اشرفی تصریح کرد: «برای مثال اگر شما ساعت ۹:۱۰ شب به دنبال خرید ۱۰ کیلو طلا باشید، دیگر هیچ فروشندهای فعال نیست و نمیتوان معاملهای انجام داد. اما در ساعت ۱۰ صبح بازار کاملاً فعال است و امکان خرید و فروش در حجمهای بزرگ وجود دارد.»
او همچنین با اشاره به بازارهای بینالمللی گفت: «در بورسهایی مانند لندن، بازار محدودیت زمانی دارد و فعالیت پلتفرمها نیز به این ساعتها محدود است. بنابراین محدودیتهای زمانی در بازار طلا امری طبیعی و ضروری است.»
اشرفی به عملکرد برخی پلتفرمهای آنلاین اشاره کرد و گفت: «برخی از این پلتفرمها به حقوق مشتریان احترام نمیگذارند و گاهی حتی قیمتهای غیرواقعی یا «هوایی» اعلام میکنند که هیچ ارتباطی با بازار واقعی ندارند. به عنوان مثال هفته گذشته یکشنبه، قیمت اعلام شده توسط بعضی پلتفرمها با قیمت بازار تفاوت قابل توجهی داشت.»
اعلام قیمت های غیر واقعی از سوی پلتفرم های فروش طلا وسکه
سهراب اشرفی، کارشناس بازار طلا و سکه، درادامه مصاحبه خود به مشکلات ناشی از ورود پلتفرمهای نوپا به بازار طلا اشاره کرد و گفت: «قیمت مرجع طلا در کشور ما طبق سایت اتحادیه حدود ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است که این نرخ معمولاً در بازار هم مورد معامله قرار میگیرد.»
وی افزود: «اما اخیراً شاهد موجی از فروش در پلتفرمها بودیم که بیش از ۹۰ درصد معاملات به فروش اختصاص داشت. این اتفاق باعث شد یکی از پلتفرمها قیمت طلا را از ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان به حدود ۱۰ میلیون و ۳۰۰ تا ۱۰ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان کاهش دهد.»
اشرفی توضیح داد: «این کار باعث شد کسانی که طلا خریداری کرده بودند، مجبور شوند با قیمتی بسیار پایینتر از بازار اصلی، طلاهای خود را در همان پلتفرم به فروش برسانند، زیرا امکان فروش در جای دیگری نداشتند و همچنین نمیتوانستند کالای خود را تحویل بگیرند.»
سوءاستفاده از سرمایه مردم در معاملات پلتفرمهای آنلاین طلا و سکه
او تاکید کرد: «این موضوع سوء استفاده از سرمایه مردم و باعث ایجاد اجحاف در حق آنها شد و معامله واقعی طلا نبود، بلکه تحمیلی از سوی پلتفرمها بود.»
اشرفی همچنین خاطرنشان کرد: «در بازار رسمی و غیررسمی ما چنین چالشهایی وجود ندارد چون فعالان بازار از سالها تجربه برخوردارند و قیمتها شفاف و دقیق است. وقتی کسی قیمتی خارج از عرف اعلام کند، به سرعت بازار واکنش نشان میدهد.»
او ادامه داد: «پلتفرمهای جدید که اغلب توسط جوانان تازهوارد راهاندازی شدهاند و شناخت کافی از بازار طلا ندارند، با رویکردهای ناپخته خود باعث بر هم زدن ثبات بازار شدهاند.»
اشرفی در پایان ضمن تاکید بر رعایت حقوق مردم گفت: «حقوق مردم باید در هر شرایطی حفظ شود و بازار طلا باید بر اساس قوانین و مقررات شفاف و حرفهای اداره شود.