هشدار پارس جنوبی به صنایع فولاد/ منتظر گاز در زمستان نباشید
به گزارش نبض بازار- قطع گاز، یکی از چالشهای جدی در مسیر توسعه فولاد ایران است که نه تنها تولید و صادرات را تهدید میکند، بلکه پیامدهای گستردهای بر اقتصاد کلان، اشتغال و امنیت صنعتی دارد. اگرچه این صنعت ظرفیت تبدیلشدن به قطب منطقهای را دارد، اما بدون برنامهریزی بلندمدت برای تأمین پایدار انرژی، تحقق اهداف ۵۵ میلیون تنی تولید فولاد تا افق ۱۴۰۴ و پس از آن، با دشواری جدی روبهرو خواهد بود. حداقل تا این لحظه میتوان گفت اهداف افق ۱۴۰۴ غیرممکن است.
زمستان کم گاز ۱۴۰۴
بیش از ۹۰ درصد تولید فولاد ایران از مسیر احیای مستقیم انجام میشود. در این روش، گاز طبیعی هم بهعنوان منبع انرژی و هم بهعنوان خوراک شیمیایی (تولید گاز احیایی) مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین، قطعی یا محدودیت گاز مستقیماً بر توقف واحدهای احیای مستقیم و در نتیجه بر تولید آهن اسفنجی و فولاد خام اثرگذار است. گاز نیز مانند برق نقش حیاتی در فرآیند تولید بازی میکند و تجربه تابستان ۱۴۰۴ در حوزه قطعی برق، در زمستان ۱۴۰۴ در حوزه قطعی گاز تکرار خواهد شد. اگرچه حجم کمبود گاز فولادیها هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما فولادسازان از جمله در نیمه شمالی کشور باید خود را برای یک چالش اساسی آماده کنند. با وجود اینکه فولادیها در حوزه گاز سرمایهگذاری هم کردهاند، اما به نظر نمیرسد پاسخ روشنی از آن دریافت کنند.
کاهش ۱۰ درصدی تولید
طبق گفته انجمن فولاد، در سال گذشته ۱۱۰ روز از تولید به واسطه کمبود انرژی از دست رفته است. این زنگ خطر در سال ۱۴۰۴ بیشتر به صدا درآمده و احتمال رشد روزهای بی انرژی در فولاد وجود دارد. این یعنی تولید ایران تا یک سوم توانایی کاهش دارد. به طور کلی در سال ۱۴۰۳، نزدیک ۷ درصد کاهش تولید فولاد تجربه شد. آماری که در سال ۱۴۰۴ احتمالاً به ۱۰ درصد برسد. کاهش رشد ده درصدی نه تنها اهداف اقتصادی کشور را تأمین نمیکند و بلکه جایگاه جهانی ایران را نیز متزلزل میکند. اگرچه کارخانههای جدید در حال ورود به مدار تولید هستند، اما عمر کارخانههای فولاد بدون انرژی، کاهش مییابد. تجربه سالهای اخیر نشان داده است که هر بار بحران گاز رخ میدهد، صدها هزار تن فولاد از چرخه تولید حذف میشود. این موضوع ظرفیت سالانه کشور را بهطور جدی پایین میآورد. فولاد پس از پتروشیمی، مهمترین کالای صادراتی ایران است. کاهش تولید یعنی از دست دادن بازارهای بینالمللی و واگذاری فرصتها به رقبای منطقهای نظیر ترکیه، هند و حتی روسیه.
زیان اقتصادی ناشی از قطعی گاز
وقتی تولید فولاد خام کم میشود، صنایع پاییندستی مثل نورد، لولهسازی و خودروسازی نیز دچار کمبود مواد اولیه میشوند. در نتیجه، قیمت در بازار داخل جهش میکند و فشار تورمی بر پروژههای عمرانی و مردم افزایش مییابد. در شرایطی که فولاد، ستون فقرات توسعه صنعتی است، هر وقفه در تولید، تهدیدی برای امنیت اقتصادی کشور بهشمار میرود. صنعت فولاد نه تنها یک بخش تولیدی ساده، بلکه ستون فقرات اقتصاد صنعتی ایران است. این بخش با سهم قابلتوجه در تولید ناخالص داخلی، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، و صادرات غیرنفتی، جایگاهی راهبردی دارد. اما این ستون، بر شانههای انرژی استوار است؛ انرژیای که هر زمستان با بحران قطع گاز، لرزشی جدی بر پیکره فولاد کشور وارد میکند. تکرار این بحران بهمعنای تهدید مستقیم برنامههای توسعه صنعتی و کاهش قدرت رقابتی ایران در بازار جهانی است.