مصمم به توسعه بدون توقف با به‌کارگیری اقتصاد دفاعی هستیم/ تکمیل زنجیره ارزش فولاد در نی‌ریز
به گزارش نبض بازار، صنعت فولاد کشور با پیشرفت قابل‌توجهی طی سالیان اخیر همراه شده است و ایران با تولید سالیانه بیش از ۳۲ میلیون تن فولاد، در جمع ۱۰ فولادساز برتر جهان قرار دارد. در این میان، شرکت‌ها و مجتمع‌های بزرگ فولادی با تکیه بر دانش و تجربه کارشناسان و متخصصان داخلی، با سرعت قابل‌توجهی در مسیر توسعه و جهش تولید گام برداشته‌اند و به دستاورد‌های مناسبی نیز در این زمینه دست یافته‌اند. مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز از جمله شرکت‌های موفق فولادی در کشور محسوب می‌شود که تحولات چشمگیری را به ویژه در حدود دو سال اخیر در سطح منطقه، استان فارس و نهایتا اقتصاد کشور رقم زده است. این مجتمع که به عنوان برترین تولیدکننده آهن اسفنجی در کشور از لحاظ کیفیت شناخته می‌شود، به تازگی موفق به بهره‌برداری واقعی از نخستین پروژه فولادسازی در میان هشت طرح استانی فولاد کشور شده است و اجرای پروژه انتقال آب خلیج فارس به استان پهناور فارس از درگاه نی‌ریز در مدت زمان حدود شش ماه، تنها گوشه‌ای از موفقت‌های بی‌شمار این مجتمع فولادی در دوران مدیریت جدید به شمار می‌آید. با هدف بررسی دستاورد‌های مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز طی ماه‌های اخیر و تاثیر قطعی برق بر واحد‌های فولادسازی و همچنین شرایط کنونی بازار‌های صادراتی فولاد کشور، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» گفت‌وگویی با محسن مصطفی‌پور، مدیرعامل جوان و موفق این مجتمع تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
در خصوص اهم اقدامات و دستاورد‌های مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز در سال ۱۴۰۲ و سه ماهه ابتدایی سال جاری توضیحاتی ارائه بفرمایید.
به لطف و عنایت پروردگار و همت شبانه‌روزی و بی‌وقفه همکاران پرتلاش ما در مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز، تحقق آنچه در باور‌ها حداقل با تاخیر می‌گنجید و تصور نمی‌شد که پروژه فولادسازی این مجتمع با وجود پیشرفت کمتر نسبت به سایر طرح‌های استانی وارد مدار تولید شود، اما خوشبختانه این پروژه به عنوان اولین طرح در اردیبهشت ماه سال جاری به بهره‌برداری واقعی رسید. این دستاورد بزرگ با استفاده از دانش متخصصان و فولادمردان خستگی‌ناپذیر مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز و بهره‌مندی از تجربیات شرکت‌های بین‌المللی به ویژه شرکت دانیلی ایتالیا که هفده نفر از سوپروایزر‌های آن در این پروژه حضور داشتند، حاصل شد و هم‌اکنون ما وارد مدار تولید مستمر شمش فولادی با استاندارد و دانش مورد نظر تکنولوگ جهت عرضه در بازار‌های داخلی و بین‌المللی شده‌ایم.
همچنین با توجه به سختگیری‌های به عمل آمده از سوی شرکت دانیلی ایتالیا در دوره ساخت، نصب و راه‌اندازی، معتقدیم که در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه مطلوب دست پیدا خواهیم کرد. علاوه بر بهره‌برداری از پروژه فولادسازی به عنوان اصلی‌ترین برنامه و هدف مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز که توسط سهام‌داران محترم تعریف شده بود، ما همواره نگاهی به‌روز به مقوله اجرای طرح‌های توسعه‌ای در مجتمع داشته‌ایم؛ از جمله مهم‌ترین این طرح‌ها، می‌توان به پروژه انتقال آب خلیج فارس به مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز اشاره کرد. در حالی که اجرای این پروژه عظیم و اتصال مجتمع به یک منبع آب پایدار در باور‌ها نمی‌گنجید، اما خوشبختانه ما ظرف حدود شش ماه، انتقال آب خلیج فارس به استان پهناور فارس از درگاه نی‌ریز و به دنبال آن عدم دست‌اندازی به آب‌های زیرزمینی و سد منطقه‌ای را با همیت و هم‌دلی خاصی محقق کردیم.
این پروژه با هدف انتقال ۶ میلیون متر مکعب آب در سال به مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز با ۱۱۰ کیلو متر لوله‌گذاری و سرمایه‌گذاری بیش از یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به سرانجام رسید. در حال حاضر ما به منظور تامین آب مورد نیاز خود، از آب خلیج فارس به عنوان یک منبع آب صنعتی گران، اما پایدار استفاده می‌کنیم و معتقدیم این پروژه منجر به تحولی عظیم در مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز، صنعت منطقه و نیز استان پهناور فارس در آینده خواهد شد.
علاوه‌براین، در حالی ما موفق به اجرای بسیاری از طرح‌های متوسط و کوچک‌مقیاس در مجتمع شده‌ایم که به نظر این پروژه‌ها در مجتمع‌های دیگر به عنوان پروژه‌هایی بزرگ‌مقیاس مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. پروژه اکسیژن پلنت به عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های جانبی مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز محسوب می‌شود که اجرای آن از دو جنبه تامین نیاز واحد فولادسازی و تزریق بخشی از آن به واحد احیا مستقیم به دنبال افزایش ظرفیتی که صورت گرفته، حائز اهمیت است. این پروژه تاثیر مستقیم در راندمان تولید مجموعه خواهد گذاشت و افزایش ظرفیت تولید بدون تغییر در تجهیزات، با راه‌اندازی و اتصال به پروژه اکسیژن پلنت محقق خواهد شد. کلیه زیرساخت‌های مورد نیاز در مجتمع به منظور اجرای طرح‌های جانبی فراهم شده و تامین آب، برق، جاده‌های دسترسی، احداث ساختمان‌های جانبی و… به طور کامل صورت پذیرفته است.
در یک نگاه کلی می‌توان گفت که عزم و اراده همکاران ما در مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز بر پایه توسعه بدون توقف بوده و هیچ کدام بر دیگری اولویت نداشته است. با توجه به اینکه واحد طرح و توسعه مجتمع به بهترین شکل ممکن نقش خود را در پروژه فولادسازی ایفا کرده و در ادامه سایر وظایف به معاونت بهره‌برداری در حوزه بهره‌برداری و تولید مجتمع محول شده است، با تمرکز هرچه بیشتر واحد طرح و توسعه بر پروژه گندله‌سازی مجتمع که هم‌اکنون از پیشرفت حدود ۳۵ درصدی برخوردار است، امیدواریم طی کمتر از یک سال و نیم آینده این پروژه نیز مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
از طرفی، ما اقدامات قابل‌توجهی در حوزه معدن نیز انجام دادهایم؛ به نحوی که پس از بررسی چندین پهنه معدنی و تحلیل نتایج به دست آمده منطبق با استاندارد‌های کلان مجتمع، نسبت به تملک معدن در منطقه خشومی یزد اقدام کردیم. هم‌اکنون عملیات اکتشاف در این پهنه معدنی در حال انجام بوده و حفاری‌ها آغاز شده است. بر این اساس پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان سال ۱۴۰۳، وارد عملیات استخراج و پیش باطله‌برداری شویم و به محض اینکه پس از عملیات حفاری، گمانه‌های ما در خصوص میزان دقیق ذخیره معدن به یقین تبدیل شد، بدون وقفه احداث کارخانه کنسانتره‌سازی مجتمع را آغاز خواهیم کرد؛ اگرچه مطالعات و پیش‌بینی‌های لازم در این زمینه انجام شده است و به دنبال تامین بودجه مورد نیاز آن هستیم. باور ما بر این است که در پایان سال ۱۴۰۴، مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز به زنجیره کامل تولید، از معدن تا شمش دست پیدا خواهد کرد و بی‌شک در ادامه مسیر تکمیل زنجیره ارزش گام برخواهد داشت.
با توجه به اینکه قطعی برق به یکی از مهم‌ترین چالش‌های کنونی فولادسازان کشور تبدیل شده است، برنامه‌های مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز جهت رفع این معضل چیست؟
مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز کلیه تمهیدات لازم جهت مقابله با چالش محدودیت برق صنایع را اندیشیده است؛ به نحوی که در سال جاری، ما با تامین برق مورد نیاز واحد احیا مستقیم خود از محل بورس انرژی و در اختیار گرفتن نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس، اطمینان خاطر را از بابت تامین پایدار برق واحد احیا مستقیم مجتمع حاصل کرده‌ایم. در راستای اجرای طرح‌های توسعه‌ای که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، ما احداث نیروگاه برق‌آبی ۱۵۶ مگاواتی در استان مازندران را در دستور کار خود قرار دادهایم. با توجه به سیاست‌ها و تفاهم‌های حاصل شده در زمینه تامین شبکه میان دو وزارتخانه صمت و نیرو، مجوز احداث یک نیروگاه در استان مازندران به دلیل پایداری شبکه برق سراسر کشور و نزدیکی به آب که میزان بهره‌وری را افزایش می‌دهد، توسط وزارت نیرو صادر شده بود که در ادامه با رایزنی‌ها و پیگیری‌های انجام شده، احداث این نیروگاه به مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز محول شد. در حال حاضر زمین پروژه در تملک مجتمع قرار گرفته است و عملیات تامین تجهیزات و ماشین‌آلات نیروگاه در مرحله بازدید توسط مشاور و مجموعه مدیریتی مجتمع و سرمایه‌گذار قرار دارد. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، فاز اول این پروژه (گازی) طی یک سال آینده و فاز دوم آن (سیکل ترکیبی) طی دو سال پیش رو به بهره‌برداری خواهد رسید. لازم به ذکر است که این پروژه توسط شرکت برق و انرژی غدیر به عنوان پیمانکار و سرمایه‌گذار در قالب (BOT) انجام می‌شود و نیروگاه پس از بازه زمانی هشت ساله به مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز تحویل داده خواهد شد.
ارزیابی جنابعالی از وضعیت کنونی صادرات زنجیره فولاد کشور چیست و مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز چه تمهیداتی جهت حضور موفق در بازار‌های بین‌المللی اندیشیده است؟
واقعیت امر این است که در حال حاضر، ما متخصص از دست دادن فرصت‌های صادراتی شده‌ایم و صادرات برای نوردکاران، تولیدکنندگان شمش و حتی آهن اسفنجی کشور صرفه اقتصادی چندانی ندارد. در یک بازه زمانی که با توجه به قیمت مناسب فولاد در بازار‌های جهانی فرصت طلایی برای صادرکنندگان کشور فراهم شده بود، متاسفانه با اعمال عوارض از صادرات فولاد کشور جلوگیری به عمل آمد. از طرفی، اگر مبنای وضع عوارض صادراتی را جلوگیری از خام‌فروشی در نظر بگیریم، چگونه ممکن است عوارض صادرات گندله که قبل از آهن اسفنجی در زنجیره فولاد قرار دارد، ۲ درصد تعیین شده و آهن اسفنجی که یک مرحله نیز از خام‌فروشی گذر کرده است، باید با عوارض ۵ درصدی در بازار‌های صادراتی عرضه شود! بر همین اساس می‌توان گفت که با وضع عوارض صادراتی، بخش عمده‌ای از فرصت‌های صادراتی خود را از دست دادهایم. اعتقاد ما در حوزه اقتصاد بر این است که کلیه امور باید منطبق با فرصت‌های موجود پیش رود؛ به نحوی که برای مثال هم‌زمان با فراهم شدن فرصت عرضه محصولات فولادی در بازار‌های بین‌المللی، باید شرایط صادرات بیش از پیش تسهیل و فراهم شود.
از سوی دیگر، بازار داخلی کشور طی چند ماه اخیر با رکود نسبی در زمینه خرید آهن اسفنجی مواجه شده است که این مسئله، به چالش‌های موجود در حوزه تولید و فروش واحد‌های نورد در بازار‌های داخلی و صادراتی برمی‌گردد. بر همین اساس ما با کسب مجوز‌های لازم، در راستای فعال‌ترسازی بازار‌های صادراتی خود حرکت کرده‌ایم و به دنبال برگزاری دو مناقصه بین‌المللی طی چند روز آینده هستیم. در حال حاضر با توجه به اشباع شدن بازار شمش فولادی، صادرات این محصول نسبت به آهن اسفنجی آسان‌تر شده است و پیش‌بینی می‌کنیم که همگام با عرضه شمش فولادی مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز در بازار‌های داخلی و بین‌المللی، امکان صادرات مجموعه نیز افزایش پیدا کند؛ ضمن اینکه تا پیش از آن نیز فرصت صادرات توجیه‌پذیر آهن اسفنجی را از دست نخواهیم داد.
تحلیل جنابعالی از ضرورت تولید فولاد سبز در کشور چیست و مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز چه اقداماتی در مسیر تحقق صنعت سبز انجام داده است؟
باور ما بر این است که در زمینه تولید فولاد سبز، در وهله نخست باید فلسفه و چرایی این مهم را تببین کرده و با تامین زیرساخت‌های دسترسی به آن، شرایط تحقق تولید فولاد سبز در کشور را فراهم کنیم. تحقق این مهم مستلزم مولفه‌ها و شاخصه‌های بسیاری است و مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز اعتبار و اساس فعالیت خود را تولید و توسعه صنعتی توامان با رعایت استاندارد‌های محیط زیستی در شکل‌های مختلف (حفظ محیط زیست پیرامون مجتمع و تولید محصول نهایی به واسطه تامین خوراک از محل‌هایی که به روش سبز تولید می‌شوند) قرار داده است. متاسفانه برخلاف کشور‌هایی همچون ترکیه و سریلانکا، هنوز این فرهنگ و دیدگاه در کشور ما که معدن می‌تواند به یک منطقه و محیط مجزا و حفاظت شده تبدیل شود، شکل نگرفته است و بنابراین ضرورت دارد که تامین خوراک و همچنین پارامتر‌های موثر بر تولید مانند برق از محل صنایع سبز صورت پذیرد. در همین راستا، مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز در حالی احداث نیروگاه خورشیدی در منطقه نی‌ریز را هدف‌گذاری کرده است که تولید ۵۰۰ مگاوات برق خورشیدی به عنوان برق سبز در استان فارس، در دستور کار مجموعه هلدینگ غدیر قرار دارد و ۱۰۰ مگاوات آن در منطقه نی‌ریز تامین خواهد شد. ما معتقدیم که تا به امروز، مباحث مطرح شده در زمینه صنعت سبز در حد حرف باقی مانده است و آنچه باید در زمینه تحقق این مهم در داخل کشور رخ دهد، به وقوع نپیوسته است؛ کما اینکه فارغ از صنعت فولاد، کلیه صنایع مانند خودروسازی که از ورق‌های تولید شده در کارخانه‌های فولادی کشور استفاده می‌کنند نیز باید در مسیر تولید سبز حرکت کنند. در حالت کلی می‌توان گفت که تحقق صنعت سبز، نیازمند یک هم‌بستگی میان صنایع مختلف است و اگر صاحبان صنایع به صورت جزیره‌ای عمل کنند، راه طولانی در راستای تحقق آرمان‌های تعریف شده صنعت سبز پیش رو خواهیم داشت.
موفقیت‌های به دست آمده در مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز طی دو سال گذشته را مرهون چه عواملی می‌دانید و چه آینده‌ای را پیش روی بخش معدن و صنایع معدنی کشور متصور هستید؟
کشور ما از ذخایر و منابع غنی اعم از ذخایر خدادادی و منابع زیرزمینی متعدد و از همه مهم‌تر منابع انسانی قابل اتکا برخوردار است و از این رو امیدواریم در آینده، نگاه جامع‌تر و دقیق‌تری به حوزه صنعت و معدن کشور صورت پذیرد تا بتوانیم ضمن شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها، نسبت به مدیریت تهدیدها و تبدیل آن به فرصت اقدام کنیم و در ادامه به فرصت‌ها بیشتر پرداخته و زمینه توسعه را بیش از پیش فراهم کنیم. ما رسالت خود در مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز را «اقتصاد دفاعی» قرار دادهایم و از این طریق به گونه‌ای در برابر هجوم ناجوانمردی‌ها علیه صنعت و اقتصاد کشور گام برداشته‌ایم که بتوانیم هجمه‌های موجود را به خوبی دفع کنیم. از جمله اقدامات مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز در حوزه اقتصاد دفاعی می‌توان به ایجاد بیش از یک هزار و ۵۰۰ فرصت شغلی در سطح منطقه، ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در بخش‌های مختلف مانند تامین دستگاه (MRI) بیمارستان شهدای نی‌ریز، بهره‌برداری از پروژه فولادسازی و عدم توقف در اجرای طرح‌های توسعه‌ای علی‌رغم محدودیت در منابع اشاره کرد. بر این اساس معتقدیم به بخش عمده‌ای از اهداف خود در مسیر تحقق اقتصادی دفاعی دست یافته‌ایم و بخش دیگری از آن‌ها را نیز در آینده نزدیک محقق خواهیم کرد. برای مثال، پروژه احداث کارخانه آهک مجتمع در کمترین زمان ممکن به بهره‌برداری خواهد رسید و با اتصال مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز به پروژه خط انتقال آب خلیج فارس به استان‌های مرکزی، زمینه توسعه صنعت کشاورزی در سطح منطقه بیش از پیش فراهم خواهد شد. در پایان امیدواریم با تقویت و بهبود تعاملات ایران با جهان و باز شدن درب‌های کشور به روی دنیا، نسبت به انتقال تجهیزات مدرن، ماشین‌آلات به‌روز و دانش فنی تولید که تاثیر بسزایی در توسعه صنعت و اقتصاد کشور دارد، اقدام کنیم که اگر زمانی دوباره کم‌لطفی‌ها و هجمه‌های مختلف شامل حال کشور شد، بتوانیم با استفاده از دانش فنی و ماشین‌آلات به‌روز و تکیه بر توان و تجربه متخصصان و مهندسان داخلی قدرتمند از قبل در مسیر توسعه و رشد اقتصادی گام برداریم.