بانک‌ها از مردم چقدر کارمزد می‌گیرند؟
به گزارش نبض بازار، در نیمه نخست امسال معادل ۲۷ هزار و ۳۳۳ میلیارد تومان درآمد کارمزدی نصیب ۱۴ بانک شده است که بانک ملت در صدر آن قرار دارد. همچنین درآمد کارمزدی ۵ بانک طی نیمسال اول ۱۴۰۲ نسبت به نیمسال اول ۱۴۰۱ بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
در همین حال شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت گزارش مربوط به آمار شهریور ماه را به‌روز کرده است. در بخشی از این گزارش، سهم تعداد و مبلغ تراکنش‌های بانکی کشور اعلام شده است. این آمار نشان می‌دهد که میزان فعالیت بانک‌ها در حوزه صدور و پذیرش تراکنش‌های شاپرکی چگونه است.
در این جدول بانک‌های دولتی به دلیل حجم بالای تراکنش‌ها، سهم بالایی در صدور و پذیرش تراکنش‌های بانکی دارند. این موضوع نشان می‌دهد به‌رغم اینکه بسیاری عنوان می‌کنند عمده خدمات بانکی توسط بانک‌های خصوصی ارائه می‌شود، در حال حاضر عمده تراکنش‌ها در بانک‌های دولتی صورت می‌گیرد. به عنوان مثال بانک سپه، بانک صادرات، بانک کشاورزی، بانک ملی و بانک تجارت بیش از نیمی از تراکنش‌های صادر شده و پذیرش شده از کل را از نظر تعدادی به خود اختصاص دادند. این در حالی است که به عنوان مثال بانک آینده که یکی از بانک‌های متوسط خصوصی است در کل حدود ۲۷ /۱درصد از تراکنش‌های صادرشده را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر سهم تعداد تراکنش‌های پذیرفته شده در این بانک تنها ۲درصد از کل بوده است.
این رقم برای بانک پارسیان نیز به این شکل است که تنها ۵۸ /۱درصد از تراکنش‌های صادر شده در این بانک صورت می‌گیرد. در سوی دیگر، ۷۵ /۳درصد از تراکنش‌های پذیرفته شده در بانک پارسیان عملیاتی می‌شود. این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که عملا در بخش تراکنش‌ها تمرکز بالایی در بانک‌های دولتی وجود دارد. در این گزارش برتری عملکرد هر بانک از نظر پذیرش یا صدور تراکنش‌های شاپرکی نیز مشاهده شده است. برای محاسبه این ویژگی، تعداد تراکنش‌های صادر شده هر بانک از تعداد تراکنش‌های پذیرش شده همان بانک کسر شده و ارقام آن در یک نمودار به تصویر کشیده شده است. در این آمار بانک ملت، بانک سپه و بانک پارسیان، بیشترین اختلاف مثبت را از نظر تعداد دارا بودند. از سوی دیگر، سه بانک ملی، بانک صادرات و بانک کشاورزی بیشترین اختلاف منفی را درخصوص آمارها دارند.
در بخش دیگر این گزارش عنوان شده که مجموع تراکنش‌های صادرشده با تراکنش‌های پذیرش شده در هر بانک، بیانگر سهم آن بانک‌ها از تعداد تراکنش‌ها است. با توجه به این آمارها، دید کاملی از عملکرد هر یک از بانک‌ها در هر دو نقش صادرکنندگی و پذیرندگی در نظام پرداخت کشور به دست می‌آید. این شاخص از مجموع تعداد تراکنش‌های صادره از هر بانک با تعداد تراکنش‌های پذیرش شده همان بانک حاصل می‌شود. بانک ملی، بانک سپه و بانک ملت، سه بانک اصلی کشور در مجموع تراکنش‌ها بودند. بر اساس این آمارها در شهریور ماه حدود یک میلیارد و ۳۱۸ میلیون تراکنش در بانک ملی صورت گرفته است. این رقم برای بانک سپه حدود یک میلیارد و ۲۰۳ میلیون تراکنش بوده است.
گردش مالی در بانک‌های دولتی و خصوصی
این گزارش علاوه بر مقدار تراکنش‌ها، سهم مبلغی هر بانک را در حوزه‌های صادرکنندگی و پذیرندگی در شاپرک به تصویر می‌کشد. این آمارها به خوبی نشان می‌دهد که قدرت گردش مالی هر بانک که با عنوان Turnover در این گزارش آمده برای هر بانک چقدر است. این آمارها نشان می‌دهد که بیشترین گردش مالی شهریور ماه در ۱۴۰۲ در بانک ملت، بانک ملی، و بانک صادرات بوده و موسسه اعتباری توسعه، بانک توسعه صادرات ایران کمترین گردش مالی را در این بازه زمانی به خود اختصاصی داده است. این آمارها نیز به خوبی آشکار می‌کند که میزان گردش مالی در بانک‌های دولتی و البته خصولتی بسیار بیشتر از بانک‌های دولتی است به نحوی که مجموع تراکنش‌های بانک ملی، از نیمی از بانک‌های موجود در کشور بیشتر بوده است.
این گزارش در بخش نتایج موضوعاتی را درخصوص عملکرد بانک‌ها ارائه کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بانک ملت در شهریور ماه ۱۴۰۲ به لحاظ تعدادی و مبلغی بیشترین سهم از بازار تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست در بین بانک‌های پذیرنده قرار گرفته است. در بررسی بازار مبلغی در هر سه ابزار، بانک ملت در جایگاه نخست است. در بازار تعدادی نیز تراکنش‌های کارتخوان فروشگاهی بانک سپه و ابزار پذیرش موبایلی و ابزار پذیرش اینترنتی بانک ملت بالاترین سهم را دارند. در بررسی سهم بانک‌های صادرکننده کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در شهریور ماه ۱۴۰۲، بانک ملی ایران بیشترین سهم از تعداد کارت‌های بانکی صادر شده در شبکه شاپرک را داشته و نتایج حاکی از آن بوده که بیشترین کارت برداشت، اعتباری و هدیه و بن‌کارت متعلق به بانک ملی ایران بوده است. از سوی دیگر، در بررسی شاخص سهم هر یک از انواع کارت‌های بانکی تراکنش‌دار از مجموع کارت‌های بانک صادر کننده بیشترین سهم از تعداد کارت‌های تراکنش‌دار در هر بانکی، به کارت برداشت و پس از آن کارت هدیه و بن کارت اختصاص داشته و کارت اعتباری کمترین سهم را در بیشتر بانک‌ها در این بین داشته است.
۱۴ بانک در نیمه نخست امسال بیش از ۲۷ همت درآمد از محل کارمزد کسب کرده‌اند.
اواسط اردیبهشت امسال بود که بانک مرکزی اعلام کرد با توجه به تغییر سطح عمومی قیمت‌ها و همچنین بر مبنای پیشنهادهای واصله و بررسی‌های به‌عمل آمده، انواع و حداکثر میزان کارمزد خدمات بانکی ریالی و الکترونیکی را مورد بازنگری و به‌روزرسانی داده و میزان کارمزد خدمات بانکی را افزایش داد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد از میان ۲۹ بانک کشور تنها بانک‌های پاسارگاد، ملت، اقتصاد نوین، پست بانک ایران، صادرات، کارآفرین، سینا، دی، خاورمیانه، سامان، پارسیان، رسالت، موسسه اعتباری ملل و تجارت نسبت به انتشار گزارش عملکرد ماهانه خود اقدام کرده‌اند.
درآمد کارمزدی بانک‌ها در نیمه نخست ۱۴۰۲
بررسی آخرین گزارش عملکرد این بانک‌ها نشان می‌دهد در نیمه نخست امسال معادل ۲۷ هزار و ۳۳۳ میلیارد تومان درآمد کارمزدی نصیب ۱۴ بانک شده که بانک ملت در صدر آن قرار دارد. بانک ملت در نیمه نخست امسال قریب به ۷.۶ همت درآمد از محل کاردمزدهای دریافتی داشته است. درآمدی که بانک ملت از محل کارمزد داشته است از میزان درآمد این بانک از محل اوراق بدهی، سرمایه‌گذاری‌ها و سپرده‌گذاری هم بیشتر بوده است. بعد از بانک ملت، بانک‌های تجارت و صادرات بیشترین درآمد کارمزدی را در نیمه ابتدایی امسال داشته‌اند. در نیمه نخست امسال درآمد کارمزدی بانک تجارت معادل ۶ همت و برای بانک صادرات نیز بیش از ۳ همت بوده است.
همچنین بانکی که در نیمه نخست امسال کمترین درآمد را از محل کارمزد داشته، بانک دی بوده است؛ این بانک معادل حدود ۱۴۸ میلیارد تومان محل کارمزدهای دریافتی، درآمد کسب کرده است
موسسه اعتباری ملل، پیشرو در درآمدهای کارمزدی
بررسی تغییرات میزان درآمد کارمزدی بانک‌ها در نیمه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که یک موسسه غیربانکی از بانک‌های دیگر پیش افتاده است.
در میان بانک‌های مورد بررسی، موسسه اعتباری ملل توانسته بیشترین رشد را در کسب درآمد کارمزدی به ثبت برساند. میزان درآمد کارمزدی موسسه اعتباری ملل در نیمه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از 511 درصد افزایش یافته و به 206 میلیارد تومان رسیده است. درآمد کارمزدی این موسسه در نیمه نخست سال گذشته 33 میلیارد تومان بوده است.
پس از موسسه اعتباری ملل، بیشترین افزایش درآمد کارمزدی طی دوره مورد اشاره با بانک‌های خاورمیانه با رشد 192 درصدی و بانک کارآفرین با رشد 174 درصدی تعلق دارد.کمترین میزان رشد درآمد کارمزدی طی بازه زمانی مورد بررسی نیز به بانک دی تعلق دارد که تنها 11 درصد بوده است.در مجموع از میان 14 بانک مورد بررسی، درآمد کارمزدی 5 بانک طی نیمسال اول سال 1402 نسبت به نیمسال اول سال 1401 بیش از 100 درصد افزایش یافته است.بانک‌ها به دلیل رقابت شدید در صنعت بانکداری و افزایش هزینه‌های عملیاتی، به دنبال افزایش درآمدهای کارمزدی هستند. درآمدهای کارمزدی از جمله هزینه‌هایی هستند که بانک‌ها از مشتریان خود دریافت می‌کنند و شامل کارمزد صدور کارت، کارمزد تراکنش الکترونیکی، کارمزد ارسال وجه و... است. با افزایش درآمدهای کارمزدی، بانک‌ها می‌توانند هزینه‌های خود را تامین کرده و سود بیشتری را به دست آورند.