شکست «دیپلماسی سایه» ایران و آمریکا؟
به گزارش نبض بازار، ایران و آمریکا در صدد دستیابی به توافق بزرگ از مبادله زندانیان گرفته تا درآمد نفتی و پیشرفت برنامه هسته‌ای هستند.
همزمان با رسانه‌ای شدن توافق موقت میان تهران و واشنگتن بر سر آزادی زندانی‌های سیاسی و اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی، گمانه زنی‌ها در باب خیز دو بازیگر برای احیای برجام افزایش یافته است. با این همه گروهی از کارشناسان با اشاره به موانع می‌گویند که اجرایی شدن این خواست حداقل در کوتاه مدت غیر ممکن است.
تهران و واشنگتن در صدد دستیابی به توافق در باب طیف گسترده‌ای از مسائل هستند، از مبادله زندانیان گرفته تا درآمد نفتی و پیشرفت برنامه هسته‌ای. تلاش دو بازیگر در شرایطی است که طرفین از معاملاتی که ممکن است توسط مخالفان به چالش کشیده شود، اجتناب می‌کنند.
ناامیدی از برجام!
هفته‌های اخیر ایران و آمریکا درباره تبادل زندانیان و انتقال ۶ میلیارد دلار درآمد نفتی ایران از کره جنوبی به تفاهم رسیده‌اند، تحولاتی که دولت بایدن اصرار دارد که به هم مرتبط نیستند. این توافق در حالی رسانه‌ای شد که ایران بیشتر از یک دهه گذشته به چین نفت می‌فروشد و محدود کردن غنی سازی اورانیومش برای ایالات متحده اولویت کلیدی است.
آنگونه که بلومبرگ نوشته، دیپلماسی سایه - که از طریق واسطه‌هایی، چون عمان و قطر اجرایی می‌شود - منعکس‌کننده درک این گزاره است که احیای توافق ۲۰۱۵ که محدودیت‌هایی را برای برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند از منظر سیاسی غیرممکن است.
در همین راستا گروهی از مقام‌های دولتی و کارشناسان مدعی اند خطرات آنقدر زیاد است که نمی‌توان بیش از این جلو رفت.
هدف واشنگتن پایان دادن به هرگونه کنش (ادعایی) تهدیدآمیز در خاورمیانه، تضمین آزادی زندانی‌های آمریکایی و پایین نگه داشتن بهای نفت است. ایران نیز می‌خواهد اقتصاد خود را احیا کند. راندا اسلیم، فعال در موسسه خاورمیانه واشنگتن در این باب مدعی است: جو بایدن و مقام‌های رسمی ایران در این مرحله آماده دستیابی به یک معامله بزرگ‌تر نبودند. به باورش این واقعیتی است که از منظر سیاسی امکان پذیر است.
نگاه‌ها به اتریش
ماه سپتامبر از منظر گروهی از تحلیلگران تعیین کننده است؛ بازه زمانی که ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی دیپلمات‌ها را در مورد تغییرات ذخایر اورانیوم ایران آگاه می‌کنند. قرار بر این است که تهران میزان اورانیوم غنی شده اش را تعدیل کند.
گزارش بازرسی‌ها در جریان نشست آژانس در وین ارائه خواهد شد؛ نشستی که مقام‌های ارشد ایران و ایالات متحده در آن حضور دارند. به ادعای یکی از نمایندگان اروپایی که به برقراری ارتباط میان تهران و واشنگتن کمک کرده، ممکن است در حاشیه نشست سالانه آژانس در ۲۵ سپتامبر تماس‌های غیررسمی ادامه یابد.
فعلا مقام‌های آمریکایی از بیان جزئیات گفتگو‌های خود با ایران، خواه مستقیم و یا غیر مستقیم، خودداری کرده اند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز سه شنبه در گفتگو با خبرنگاران مدعی شد: رویکرد کلی ما نسبت به ایران تغییر نکرده است.
ما همچنان به دنبال استراتژی بازدارندگی، فشار و دیپلماسی هستیم. با این همه هر اندازه واشنگتن کتمان کند، سیگنال‌ها روشن است: هفته گذشته، ایران اعلام کرد که چهار شهروند آمریکایی را از زندان به حبس خانگی منتقل می‌کند. این فعل و انفعال‌ها با آزادی برخی از ایرانیان توسط ایالات متحده و صدور مجوز به کره جنوبی جهت انتقال ۶ میلیارد دلار دارایی مسدود شده به ایران برای خرید دارو و کالا‌های بشردوستانه همزمانی دارد.
تحریم چه می‌شود؟
مینی توافق تهران و واشنگتن با افزایش فروش نفت ایران همزمان شده، به طوری که شرکت اطلاعاتی کپلر می‌گوید حداقل در طول یک دهه اخیر واردات نفت تحریم شده چین از ایران به بالاترین سطح رسیده است.
این در حالی است که مقام‌های آمریکایی مدعی اند هدف و موضعشان از اعمال تحریم‌ها علیه ایران تغییری نکرده است، اما ناظران با اشاره به تلاش‌های ایالات متحده جهت پایین نگه داشتن قیمت نفت در میانه جنگ اوکراین و تلاش‌های عربستان برای محدود کردن عرضه، مدعی اند که امروز کاهش فروش نفت برای واشنگتن در اولویت نیست.
هلیما کرافت، رئیس بخش استراتژی کالا‌های جهانی در این باب مدعی است: از آنجایی که مینی توافق میان تهران و واشنگتن رسمی نیست، ما پیش‌بینی نمی‌کنیم که هیچ اعلامیه‌ای مبنی بر لغو تحریم‌ها در آینده منتشر شود. آنچه پیش بینی می‌شود، تسریع روند اجرای تحریم‌های حداقلی است تا بستر برای ارسال بشکه‌های ایران به بازار آسیا هموار شود.
فعلا منتقدان، دولت بایدن را به تلاش برای دور زدن نظارت کنگره بر توافق درباره بازداشت شدگان و حتی توافق هسته‌ای محدود متهم کرده اند. در ایران نیز هرگونه تلاش برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ مخالفان جدی دارد؛ همان‌هایی که می‌گویند اعتماد به آمریکا و پذیرفتن محدودیت‌های اعمالی بر برنامه هسته‌ای در ازای لغو تحریم‌ها حاصلی نداشت جزء پیمان شکنی این کشور و خروج یکجانبه دونالد ترامپ از توافق.
بهنام طالبلو، تحلیلگر مسائل سیاسی مدعی است:هدف دولت بایدن مدیریت مسئله ایران است، نه حل آن. او در ادامه مدعی شد که نیمی از کنش و واکنش‌ها برای تنش زدایی به شکل بازی در آمده است. دولت بایدن بار‌ها مدعی شده که موضوع آزادی زندانی‌های آمریکایی و هسته‌ای از هم جدا هستند، اگرچه ناظران خارجی مدت‌هاست که گفته‌اند آزادی آمریکایی‌ها می‌تواند راه را برای توافق موقت یا محدود درباره برنامه هسته‌ای ایران باز کند.