چه چیز عربستان را در این شرایط راضی به توافق با ایران کرد؟
به گزارش نبض بازار، رمزگشایی از گام های جدی ریاض برای تعامل با تهران و توافق برای از سرگیری روابط آن هم در روزهایی که ایران به خاطر جنگ اوکراین و مسائل داخلی خود تحت فشار است، خالی از لطف نیست.
به باور ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران، نقش آفرینی چین در فضای دیپلماسی توافق و تفاهم با ایران و عربستان بیانگر آن است که در فضای موجود صرفا ایالات متحده بازیگر اصلی تاثیر گذار بر معادله قدرت و امنیت منطقه محسوب نمی شود.
پیام «میانجی گری» چین در امضای توافق بین ایران و عربستان
تنش میان تهران و ریاض بعد از هفت سال پایان یافت و دو بازیگر با نقش آفرینی و میانجیگری چین روابط دیپلماتیک خود را احیا کرده اند و آنگونه که در بیانیه مشترک ایران و عربستان بدان اشاره شده قرار است تا در دو ماه آینده سفارتخانه های خود را بازگشایی کنند.
نقش آفرینی چین در توافق ایران و عربستان
طبیعتا چنین تحولی با نقش آفرینی چین، بازتاب گسترده ای هم در رسانه های منطقه ای و هم جهان داشته و دارد و سوال های بسیاری در باب این که چرا چین برای پایان دادن به اختلاف های ریاض و تهران خیز برداشت، مطرح شده است.
علاوه بر این مولفه، گزاره های دیگری نیز قابل تامل است، این که روابط دو قدرتی چون ایران و عربستان می تواند جدا از تحولات منطقه ای و فرامنطقه ای لحاظ شود یا این که تعامل احیا شده تحت تاثیر بادهای مخالف شکنده خواهد بود.
رمزگشایی از گام های جدی عربستان برای تعامل با ایران
برای پاسخ به این سوال ها با ابراهیم متقی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفتگوی داشته است. متقی در پاسخ به سوال در باب این که چرا عربستان به عنوان رقیب ایران در منطقه از موضع سرسختانه اش در ارتباط با تهران عقب نشینی کرده و برای تعامل با ایران گام های جدی برداشته؟
گام هایی که ماحصل آن توافق برای احیای روابط دیپلماتیک است، گفت: ایران و عربستان دو قدرت بزرگ منطقه ای بوده و هرکدام قادرند بر سیاست های دیگری بر حوزه امنیت سازی تاثیر گذار باشند.
به گفته متقی هرگاه تضادهای امنیتی میان ایران و عربستان گسترش یابد، به گونه ای اجتناب پذیری تاثیر این آن بر امنیت منطقه ای انعکاس خواهد یافت.
تلاش چین برای ارتقا جایگاه خود در جنوب غرب آسیا
او تاکید می کند: الگوی کنش راهبردی ایران در سال های گذشته معطوف به همکاری های چندجانبه برای حل و فصل مشکلات پیشین بوده اند، روند الگوی همسایگی ایران تاثیر بیشتری بر اعتماد سازی دوجانبه بر جای گذاشته است.
از سوی دیگر عربستان به این حقیقت واقف است که ایران در شرایط کنش پر مخاطره برای تولید بحران در محیط منطقه ای نبوده و شکل بندی قدرت اقتصادی و راهبردی ایران مغایر با گسترش نیروهای مقاومت در محیط منطقه ای خواهد بود به همین دلیل زمینه برای شکل گیری مذاکرت به وجود آمد.
ابراهیم متقی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که چرا ماحصل رایزنی ها به جای بغداد در پکن حاصل شد نیز گفت که عراق از جمله کشورهایی بود که توانست سیاست منطقه ای را از طریق میانجیگری پیگیری کرده اما چین از قابلیت فراگیرتری در فضای منطقه ای برخوردار بوده و تلاش دارد تا به گونه ای موقعیت خود را در جنوب غرب آسیا ارتقا دهد.
به باور این استاد دانشگاه تهران، نقش آفرینی چین در فضای دیپلماسی توافق و تفاهم با ایران و عربستان بیانگر آن است که در فضای موجود صرفا ایالات متحده بازیگر اصلی تاثیر گذار بر معادله قدرت و امنیت منطقه محسوب نمی شود و چین در اولین صحنه رقابت های بین المللی توانست به عنوان نیروی اثر بخش برای ایجاد تعادل و ثبات در محیط منطقه ای نقش آفرینی کند.
متقی در پاسخ به سوالی در باب این که روابط احیا شده میان ریاض و تهران می تواند تحت تاثیر تنش های احتمالی در ارتباط با برنامه هسته‌ای قرار بگیرد یا نه نیز پاسخ داد که اگر چه موضوعات منطقه ای در چارچوب کاملا متفاوتی با موضوعات سیاست های بین الملل چون دیپلماسی هسته ای مطرح می شود اما چین همانگونه ای که از قابلیت متفاوت برای ایجاد توافق و تفاهم میان بازیگران منطقه ای برخودار بوده، قادر خواهد بود تا سطح جدیدی از همکاری بین المللی در روابط ایران با قدرت های بزرگ را به وجود آورد.
به گفته این استاد دانشگاه به طور کلی مذاکرات و همکاری های منطقه ای بدون توجه به ارتقای سطح همکاری های بین المللی شکننده خواهد بود.
فرایند موجود بیانگر این واقعیت است که موج های تازه ای از همکاری میان ایران، چین و عربستان و سایر قدرت های منطقه ای و قدرت های بزرگ در حال ظهور پیش می آیند و ثبات بیشتری به دیپلماسی هسته ای و مذاکرات وین خواهند داد.
همه این مسائل باعث شد عربستان از موضع سرسختانه خود کوتاه بیاید و راضی به توافق بزرگ با ایران برای از سرگیری رابطه ایران و عربستان شود.