تامین مالی غیر تورمی تولید با اوراق گام بانک کشاورزی
به گزارش نبض بازار، یکی از ابزار‌های بانک کشاورزی در جهت حمایت مالی از بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله بخش کشاورزی، اوراق گام بوده است. اوراق گام نوعی نوآوری در تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه بدون پرداخت تسهیلات و صرفا با اتکاء به نقش ضمانتی بانک‌ها بوده است. آنگونه که کارشناسان حوزه پولی و بانکی کشور می‌گویند در این روش خلق پولی صورت نگرفته و آثار تورمی کمتر است.
اوراق گام اوراق بهاداری است که بر مبنای عقد ضمان (مانند ضمانت نامه‌های بانکی)، به عاملیت و ضمانت یک بانک یا موسسه اعتباری صادر می‌شود و بانک یا موسسه اعتباری بازپرداخت مبلغ اسمی این اوراق را در سررسید تضمین می‌کند.
به زبان ساده تر، اگر یک بنگاه تولیدی جهت خرید مواد اولیه تولید خود با کمبود نقدینگی مواجه باشد، می‌تواند ضمن هماهنگی و اخذ فاکتور از بنگاه فروشنده نهاده (مواد اولیه) به بانک عامل مراجعه و با ارایه فاکتور درخواست انتشار اوراق گام کند. بانک عامل پس از بررسی اهلیت و ظرفیت بنگاه متقاضی اقدام به انتشار اوراق گام و تسلیم آن به بنگاه فروشنده نهاده می‌کند.
براساس این گزارش یکی از مهم‌ترین مشکلات در بخش تولید، موضوع تامین مالی است. آنگونه که عباس آرگون نائب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی به خبرنگار ما می‌گوید نظام تامین مالی کشور عمدتا بانک محور است؛ در حالی که در اکثر کشور‌های جهان، بازار سرمایه نقش بیشتری در تامین مالی تولید دارد. به همین دلیل هم چشم سرمایه گذاران و تولیدکنندگان برای تامین مالی به نظام بانکی این تامین مالی است.
به گفته او بانک مرکزی به بانک‌ها از جمله بانک کشاورزی اجازه صدور اوراق گام را داده و معتقد است که این اوراق، ضمن تامین مالی بنگاه‌های کسب و کار از بروز تورم نیز جلوگیری می‌کند.
ارائه گواهی اعتبار مولد «گام» در بانک کشاورزی برای حمایت از واحد‌های تولیدی
بانک کشاورزی نیز با هدف رفع موانع پولی، رونق تولید، هدایت منابع مالی به فعالیت‌های مولد اقتصادی و تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحد‌های تولیدی، خدمت گواهی اعتبار مولد «گام» را ارائه می‌کند.
به گزارش روابط عمومی بانک کشاورزی، این بانک در اجرای برنامه بانک مرکزی برای تأمین غیرتورمی سرمایه در گردش زنجیره تولید به ویژه برای واحد‌های کوچک ومتوسط، گواهی اعتبار مولد «گام» را به عنوان یک ابزار بازار محور با قابلیت نقل و انتقال در بازار‌های پول و سرمایه ارائه می‌کند.
بر اساس این گزارش، استفاده از «گام» تسهیلات جدیدی را برای تأمین اعتبار بنگاه‌های تولیدی فراهم می‌کند که بر اساس آن تولیدکنندگان بر مبنای فاکتور خرید مواد اولیه و واسط، از بانک عامل درخواست انتشار و تضمین گواهی اعتبار مولد گام در سررسید کرده و به بنگاه فروشنده مواد اولیه تحویل می‌دهند.
این گزارش می‌افزاید: دارنده «گام» می‌تواند آن را تا زمان سررسید نزد خود نگه دارد یا به فروشنده مواد اولیه خود تحویل دهد و یا این که در بازار سرمایه تنزیل کند.
طراحی اوراق گام یکی از برنامه‌های بانک مرکزی با کمک نظام بانکی است که در چارچوب مدیریت نقدینگی، تلاش می‌کند امکان تأمین غیرتورمی سرمایه در گردش زنجیره تولید را به ویژه برای واحد‌های کوچک ومتوسط فراهم کند.
بانک با صدور اوراق گام صرفاً نقش ضمانت را برعهده می‌گیرد و بدهکار محسوب نمی‌شود که این امر یکی از مزایای الگوی مصوب گام محسوب می‌شود.
اوراق گام در بازار پول اوراق جدیدی است و در شرایط فعلی که نقدینگی در جامعه زیاد و تولیدکنندگان نیز نیازمند تامین‌مالی هستند ابزار خوبی است که می‌تواند برای تأمین مالی واحد‌های تولیدی مورد استفاده قرار گیرد.
فرهاد حنیفی، معاون نظارتی بانک مرکزی سابق بانک مرکزی در تشریح اوراق گام گفته است ترازنامه دو سمت بدهی و دارایی دارد و براساس این دارایی‌ها می‌تواند اوراقی منتشر شود، اما مبنای هریک متفاوت است مثل خرید دین، حساب خریدنی است، اما باید به بانک مراجعه شود.
به گفته حنیفی، گام از سمت چپ ترازنامه شروع می‌شود و باید حساب پرداختنی باز شود و بانک نقش واسط دارد. این اوراق قابل قبول است، اما فقط باید به نرخ تنزیل آن توجه شود.
اوراق‌گام چیست؟
اوراق‌گام یک ابزار کارآمد در خصوص تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی است که قابلیت نقل و انتقال در بازار‌های پول و سرمایه را دارد و تولیدکنندگان می‌توانند به‌جای دریافت تسهیلات برای تامین منابع خود از آن استفاده کنند.
اوراق گام در جهت کاهش بار تامین مالی از دوش بانک‌ها به وجود آمده است. در واقع پیش از این بانک‌ها برای تامین نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی از راه ارائه تسهیلات بانکی اقدام می‌کردند. اما با روی کار آمدن اوراق گام، بانک‌ها صرفا پرداخت وجه را به فروشندگان طرف قرارداد با بنگاه‌های اقتصادی از طریق این اوراق تضمین می‌کنند و پرداختی از سوی بانک‌ها صورت نمی‌گیرد.
اوراق گام یک ابزار مالی کارآمد برای تامین مالی واحد‌های تولیدی است که در اواخر سال ۱۴۰۰ رونمایی شده و در عمل، از قابلیت‌های بازار سرمایه برای تامین مالی زنجیره تولید و همچنین تامین مالی واحد‌ها استفاده می‌کند. در حقیقت بانک مرکزی برای کمک به بهبود راه‌های تامین سرمایه تولیدی بنگاه‌های تولیدی، سامانه گام را راه‌اندازی کرده و اوراق گام را در بازار مدیریت می‌کند.
معاملات اوراق گام چگونه است؟
اوراق‌گام پس از صدور، در «سامانه گام»، «فرابورس» و «بورس کالا» قابل معامله است.
آیا اوراق‌گام دارای سقف هستند؟
بانک مرکزی هر سال سقف ضمانت اوراق‌گام را مشخص کرده و به بانک‌ها و موسسات اعتباری ابلاغ می‌کند.یکی از اقداماتی که بانک مرکزی اخیراً آن را اجرا کرد، بازنگری و اصلاح دستورالعمل اوراق گام بود؛ اوراق گام یک ابزار تامین مالی تعهدی است که به علت برخی اشکالات و محدودیت‌ها، کارکرد محدودی در تامین مالی تولید داشت.
تشریح جزئیاتی بیشتر از اوراق گام
براساس دستورالعمل جدید، اوراق گام ابزاری بسیار کارآمد برای تامین مالی زنجیره‌ای خواهد بود. طبق دستورالعمل جدید، بانک‌ها مبتنی بر فاکتور و بنا به درخواست مشتریان، اوراق گام را صادر و در اختیار فروشنده مواد اولیه قرار می‌دهند. این اوراق از ابتدای صدور تا سررسید اوراق، به راحتی به منظور خرید مواد اولیه قابلیت انتقال در زنجیره را خواهند داشت.
ضمن آن که امکان عرضه آن در بازار ثانویه نیز همواره وجود دارد. در دستورالعمل جدید، حد اعتباری بنگاه تا ۱۳۰ درصد فروش سال قبل افزایش یافته و معافیت از نسبت‌های نظارتی و محدودیت‌های کنترل رشد ترازنامه برای بانک‌ها منظور شده است. لازم به توضیح است که حسب مصوبات، اوراق گام صرفاً در سامانه بانک مرکزی و توسط بانک‌ها صادر می‌شود و لذا شفافیت و نظارت‌پذیری آن به شکل مناسبی امکان‌پذیر است؛ لذا اوراق گام یک ابزار تامین مالی کارآمد برای بنگاه‌های اقتصادی به حساب می‌آید که با استفاده از آن می‌توان سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی را بدون آثار تورمی تامین کرد.
این اوراق توسط بانک‌های عامل و در سررسید یک تا ۱۲ ماه منتشر می‌شود و بازپرداخت آن نیز توسط بانک‌ها در سررسید تضمین می‌شود. کارمزد صدور این اوراق همانند کارمزد ضمانت نامه است و بانک‌ها مجازند به مشتریان خود در کارمزد صدور اوراق تخفیف بدهند.
عملکرد اوراق گام چگونه بوده است؟
مجموع اوراق گام صادر شده توسط بانک‌ها از بهمن ۱۳۹۹ تا پایان مهر ۱۴۰۱ برابر با ۳۰.۲ هزار میلیارد تومان می‌باشد که بیش از ۲۱.۴ هزار میلیارد تومان آن مربوط به عملکرد ماه‌های اخیر می‌باشد.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، با توجه به اصلاح دستورالعمل گام و مشوق‌های در نظر گرفته شده برای استفاده از این ابزار، عملکرد صدور اوراق گام طی ماه‌های اخیر با افزایش قابل توجه مواجه شده و روند استفاده از این ابزار صعودی است.
بنا به اعلام بانک مرکزی در سال نخست استفاده از این ابزار صرفاً برخی صنایع مانند خودرو، قطعه‌سازی و لوازم خانگی از این ابزار استفاده کردند، ولی در چهار ماه اخیر، طیف بسیار متنوعی از فعالیت‌های اقتصادی شامل صنایع خودرو، قطعه‌سازی، لوازم خانگی، صنایع غذایی، کشاورزی، صنایع داروئی، صنایع شیمیایی، فلزات اساسی، محصولات فلزی، مصالح ساختمانی، صنایع الکتریکی و الکترونیکی از این ابزار برای تأمین مالی تولید استفاده کرده‌اند.
همچنین، تعداد صدور اوراق گام توسط بانک‌ها به ۱۱۲ فقره و تعداد بانک‌های فعال در صدور اوراق به ۱۰ بانک افزایش یافته است. البته لازم به ذکر است که مجوز صدور اوراق گام به ۲۴ بانک ابلاغ شده و بانک‌های دارای مجوز صدور اوراق گام می‌توانند از طریق سامانه گام و در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک مرکزی، اقدام به انتشار اوراق نمایند.
با توجه به مصوبات ستاد اقتصادی دولت، تکلیف شده است تا حداقل ۲۰ درصد از کل تسهیلات پرداختی به بخش تولید در سال جاری از طریق تأمین مالی زنجیره‌ای صورت پذیرد. به منظور تحقق هدفگذاری مذکور، به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که تا پایان سال جاری حداقل به میزان ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از معاملات بورس کالا از طریق ابزار‌های اعتباری مانند اوراق گام تسویه شده و همچنین تأمین مالی سرمایه در گردش زنجیره نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی و صنایع شیمیایی و نیز زنجیره صنایع غذایی و کشاورزی حداقل به میزان ۱۰۰ هزار میلیارد تومان با استفاده از ابزار‌های تأمین مالی زنجیره‌ای از قبیل اوراق گام صورت پذیرد.