پایه پولی با عرضه ارز نیمایی به جای ترجیحی بهبود پیدا می‌کند
به گزارش نبض بازار، میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری به سوالات زیر پاسخ داد:
مبنای دهک بندی یارانه‌ها به چه صورت است؟
میرکاظمی: قانون مشخص کرده است که باید دهک‌های درآمدی کشور مشخص شوند. دهک‌های پایین جامعه باید مورد حمایت بیشتر قرار بگیرند و دهک‌های بالا حمایت کمتری شوند تا بتوانیم عدالت را رعایت کنیم.
در بحث انرژی هم میزان برخورداری دهک‌ها متفاوت است. بر اساس آن وزارت رفاه، تعاون، کار و رفاه اجتماعی این مسئولیت را طبق قانون دارد. پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان اطلاعات کامل وضعیت درآمدی افراد جامعه را دارد تا پالایش کامل انجام شود و در نهایت دهک‌های مختلف مشخص شوند.
همه کار‌ها انجام شده و اطلاعات در اختیار سازمان هدفمندی قرار گرفته است. سازمان هدفمندی بر اساس مصوبات ستاد پرداخت‌ها را انجام داده است.
اگر افرادی مشمول یارانه نباشد توضیح داده می‌شود که مشمول یارانه نیستند. الان برای دو ماه واریز صورت گرفته است که جدا از بحث دارو و نان است، به محض اینکه طرح شروع شد یارانه آزاد می‌شود و مردم می‌توانند از آن استفاده کنند.
هنوز کالای ۴۲۰۰ در جامعه توزیع می‌شود و باید قیمت گذاری‌ها صورت بگیرد و زیرساخت‌های لازم فراهم شود تا در نهایت اطمینان خاطر ایجاد شود تا مردم بدانند که دولت به فکر است و حمایت‌های لازم را انجام می‌دهد.
در قانون مشخص شده که وزارت رفاه بایستی پالایش را در دهک‌ها انجام دهد و در دهک‌های بالا را شناسایی کند و افراد جدیدی که مستقل هستند را ثبت نام کند تا کار انجام شود.
یارانه‌ها در هم تجمیع شده است و در ماه‌های آینده هم به صورت تجمیع شده پرداخت می‌شود خانواده‌ها بتوانند مدیریت کنند. بر اساس تحلیل‌ها و محاسبات پرداخت یارانه‌ها انجام شده است که ممکن است درصدی خطا داشته باشد.
به منظور توزیع عادلانه حمایت صورت گرفته است. امروزه اتفاقاتی در سطح جهان افتاده که امنیت غذایی را به خطر انداخته است.
از سال ۹۹ به این‌سو افزایش قیمت‌ها شروع شد. از سال ۱۴۰۰ شاهد افزایش قیمت در مواد غذایی بودیم. سال ۱۴۰۰ هم این اتفاق افتاد و قیمت‌ها افزایش پیدا کرد.
اتفاقاتی که در روسیه و اوکراین افتاد افزایش قیمت‌ها را تشدید کرد. امروز شرایط جهان مناسب نیست و امنیت غذایی دچار مشکل و اخلال در جهان شده است.
همه به فکر افتاده اند تا از مردم کشور خودشان حمایت کنند. دولت به دنبال درآمد برای خود نیست. در سال‌های قبل ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار پول بود برای کالا‌های اساسی می‌گذاشتند. سال ۱۴۰۰، ۸ میلیارد دلار بود امروز میزان یارانه‌ای که توزیع می‌شود بالای ۲۰ میلیارد دلار است.
از شهریور ۱۴۰۰ تاکنون بالای ۶۰ تا ۸۰ درصد افزایش قیمت داشتیم و ما باید اثر آن را در زندگی مردم کم کنیم.
باید اقدام حمایتی صورت گیرد که برای آن می‌توان حساب باز کرد. باید بتوانیم تورم را مدیریت کنیم و هزینه مواد غذایی را پایین آوریم، اقدام منطقی و عاقلانه صورت گرفته است. باید با تورم مقابله کرد تا قدرت خرید مردم بالا برود.
میرکاظمی: امروز دولت وقتی یارانه را می‌دهد از آن طرف دلار ۲۴ تومن را نمی‌خرد که بخواهد بیست و هفت تومان بفروشد بلکه دلار را با ارز نیمایی در بازار عرضه می‌کند تا مردم بتوانند خرید کنند و واردکنندگان کالا وارد کنند و تولید کنندگان اقدام به تامین کند و دیگر رانتی وجود ندارد.
اگر بتوانیم این موضوع را ساماندهی کنیم بسیاری از شغل‌ها فعال می‌شوند. کشور‌های اطراف ما نیاز به آرد دارند.
طرح کالابرگ الکترونیکی به چه صورت است؟
میرکاظمی: برای دو ماه یارانه افراد واریز شده است؛ این یارانه برای نان و دارو نیست. با کارت بانکی یارانه شارژ خواهد شد و محدود به خرید کالا‌های اساسی خواهد بود.
فعلا قیمت نان تغییر نمی‌کند. برای دارو و نان تمام دهک‌ها برابر هستند. مبلغی هم که به عنوان یارانه واریز شده است ارتباطی به نان و دارو ندارد. نانوایی‌ها تا اطلاع ثانوی به همان شکل قبل کار خواهند کرد.
مردم باید خیالشان راحت باشد که دولت به فکر حمایت است و برنامه‌های حمایتی دارد لذا باید زیرساخت‌های لازم فراهم شود که این امر به سرعت در حال انجام است.
ممکن است تولید کننده علاقه نداشته باشد تا کالاهایش را با قیمت قدیم عرضه کند وقتی اختلاف قیمت وجود دارد. در این صورت است که تقاضا برای یک محصول بیشتر خواهد شد.
وقتی دولت ارز را به تجار، واردکنندگان، کارخانجات روغن با همان نیمایی می‌دهد یعنی ریال را در بازار جمع می‌کند بنابراین بخشی از پایه پولی بهبود پیدا می‌کند.
اگر با نظام قبلی پیش می‌رفتیم باید ارز۴۲۰۰ تومانی می‌دادیم و اگر بانک مرکزی ارز نداشت باید در بازار خرید می‌کرد. از این جهت می‌توان پایه پولی را اصلاح کرد. بخش از پایه پولی را می‌توان با عرضه ارز نیمایی انجام داد، ولی قاعدتاً با این شکلی که ما یارانه را در آخر زنجیره به خود مردم می‌دهیم اثر بخشی بیشتری خواهد داشت.
نظارت دولت و سازمان حمایت در بحران مواد غذایی باید صورت بگیرد که قطعاً در روز‌های آینده این اطلاع رسانی به صورت کامل انجام خواهد شد، ولی باید بدانیم که حمایت از تولید کننده صورت می‌گیرد تا تولیداتش قطع نشود. اگر سامانه‌های کالابرگ الکترونیکی آمد یارانه به کالا اصابت می‌کند. حمایت از مردم تحت هیچ شرایطی قطع نخواهد شد.
آیا دولت به دنبال درآمد زایی خودش است؟
میرکاظمی: هدف دولت بحث درآمدزایی نیست، هدف حمایت و گذشتن از بحران غذایی است تا تولید بالا برود، زیرا با ارز ۴۲۰۰ تومانی هیچ تولید کننده‌ای قدرت رقابت نخواهد داشت.
این طرح برکات زیادی خواهد داشت. دولت بیش از آنچه که در بودجه‌های سنواتی قبل دیده می‌شد منابع در نظر گرفته است. دو برابر سنوات قبل دولت از دهک‌های مختلف حمایت می‌کند.
اجرای این طرح بر روی ضریب جینی چه تاثیری دارد؟
میرکاظمی: دهک‌های بالا بین ۲ تا ۳ برابر دهک‌های پایین بهره‌مند هستند. سرانه مصرف گوشت، روغن و تخم مرغ در دهک‌های بالا دو تا سه برابر دهک‌های پایین است بنابراین آن‌ها هر چه بیشتر خرید می‌کردند یارانه بیشتری نصیبشان می‌شد. در همه اقلام دهک‌های بالا مصرف بیشتری دارند.
طی ۸ سال گذشته ارز ترجیحی دادیم و به بخش‌هایی یارانه مستقیماً پرداخت شده است و نتیجه این بوده که ضریب جینی افزایش یافته است یعنی فاصله طبقاتی بیشتر شده است و به بالای ۴ دهم در پایان دولت قبل رسید.
تحلیل‌هایی که صورت گرفت مبنی بر این است که با همین رفتاری که در دهک‌ها و پرداخت‌هایی که انجام شد پیش‌بینی می‌شود که ۴ دهم به زیر ۳۵ صدم برسد.
اصلاح ضریب جینی با این اقدام صورت خواهد گرفت یعنی فاصله کمتر خواهد شد امیدواریم با اقدامات بعدی که در سنوات آتی صورت خواهد گرفت بتوانیم به طور کامل بگوییم که در کشور فقیر نخواهیم داشت.
آیا پایش مجددی در دهک بندی‌ها صورت گرفته است؟
میرکاظمی: وزارت رفاه مکلف شده است که این تنظیم گری را انجام دهد، مشخص است که قیمت گذاری شامل چه کالا‌هایی می‌شود، بخشی شامل مرغ، تخم مرغ و مواد پروتئینی است که بیشترین برخورداری را از یارانه‌های نهاده‌های دامی داشته است و گوشت قرمز کمتر بوده است.