طرح یارانه، طرح ناکارآمدی است / با اما، اگر و... نمی‌شود مملکت را مدیریت کرد/ یارانه به غیر از گرانی چیزی دیگری عاید مردم نشد
حمیدحاج اسماعیلی تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با نبض بازار، در خصوص افزایش قیمت یارانه‌ها گفت: قبل از اینکه به این سوال پاسخ بدم این نکته را عنوان کنم، ما باید از چند زاویه به این مسئله نگاه کنیم، اول اینکه طرح یارانه‌های نقدی در ایران طرحی شکست خورده است و ناکارآمدی خودش را حدود ۲ دهه گذشته نشان داده است نه فقط دولت به این کار اعتراف کرده بلکه نخبگان، دانشگاهیان و سازمان‌های پژوهشی و تحقیقی در ایران اعتراف کردند که طرح توزیع یارانه نقدی در ایران کمکی به ارتقاء سطح زندگی گروه‌ها و دهک‌های پایین نکرده است برای همین هم ما شاهد این بودیم که تعداد فقرای ما گسترش پیدا کرده و در حال حاضر افراد زیادی درخواست کمک‌های حمایتی به نهاد‌هایی مثل کمیته امداد، بهزیستی و دولت انجام دادند که به آن‌ها کمک شود.
وی ادامه داد: آمار‌ها طی چند سال اخیر (مخصوصا طی شدت گرفتن تحریم ها) نشان می‌دهند که سطح توان زندگی مردم و قدرت خرید آن‌ها به شدت تنزل پیدا کرده است که این نشان می‌دهد طرح توزیع نقدی یارانه‌ها طرح ناکارآمدی بوده و کمکی به بهبود وضعیت معیشتی مردم تهی دست و فقر در ایران نکرده است.
حاج اسماعیلی تصریح کرد: در مسیر یارانه‌ها از زمان دولت آقای احمدی نژاد تا الان نتوانستیم تغییر و تحولی ایجاد کنیم که اشکالات و ضعف‌های تجربه شده آن را برطرف کنیم و برای همین است که رقم ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان همچنان طی این ۲ دهه باقی مانده و هیچ گونه افزایشی نداشته است. با وجود اینکه متوسط قیمت کالا‌ها طی مدت یارانه‌ها، بیش از ۳۰۰ درصد بوده است که نشان می‌دهد دولت نتوانسته یک ساختار هدفمند و کاملا جدی برای نظام هدفمندی یارانه‌ها در ایران تعریف کند که بتواند پشتوانه حمایتی برای دهک‌های ضعیف در کشور باشد.
او اظهار کرد: به هر حال ضعف‌های ساختاری، سازمانی و مدیریتی در بحث هدفمندی یارانه‌ها کاملا مشهود است. بنابراین، اینکه ما فکر کنیم باز می‌توانیم اینکار را توسعه دهیم بدون اینکه کار کارشناسی انجام دهیم، بدون اینکه ضعف‌های اینکار را بررسی کنیم، بدون اینکه یک ارزیابی دقیق به لحاظ نتایج مثبت و منفی این برای کل کشور داشته باشیم، از نظر من، توسعه اینکار یک کار غیر منطقی و نامعقول است که به نفع کشور و مردم نخواهد بود.
حاج اسماعیلی در خصوص تامین افزایش قیمت یارانه از کجا می خواهد باشد پاسخ داد: توجه کنید که بعد از یارانه‌های نقدی دیگر مثل بنزین و معیشت در کشور مطرح شد، اما هرگز عملیاتی نشد و ادامه پیدا نکرد این نشان می‌دهد که دولت به لحاظ تامین اعتبار برای حمایت‌های نقدی دچار مشکل است. وقتی که کسری بودجه در کشور وجود دارد، وقتی که کسری بودجه محوریت بودجه سالانه کشور است و همینطور دولت قبل از تصمیم مجلس بر کسری بودجه در لایحه تاکید می‌کند و مجلس در زمان رسیدگی بر کسری قطعی بودجه تاکید می‌کند این نشان می‌دهد که اعتبارات بودجه برای حمایت‌های نقدی کاملا احتمالی است و با، اما و اگر مواجه است.
وی گفت: بنابراین، ما نباید بعنوان حمایت‌های جدی در کشور حساب ویژه باز کنیم. شما توجه کنید که از شروع دولت سیزدهم اظهار نظر‌های متفاوتی از حوزه مسئولین دولت، شخص رئیس جمهور، معاونت اقتصادی، وزیر امور اقتصاد و دارایی و بخش‌های رفاهی مطرح شده که هیچ کدام از این‌ها جامه عمل نپوشانده است و در حال حاضر در حد حرف مطرح است.
حاج اسماعیلی عنوان کرد: گرانی ها، افزایش قیمت کالا‌ها و کمبود‌ها خیلی زودتر از برنامه دولت در کشور نمود پیدا می‌کند و مردم آن‌ها را لمس و تجربه می‌کنند، اما خبری از حمایت‌ها نیست! بنابراین، من به هیچ وجه این یارانه‌های نقدی دولت را جدی نمی‌گیرم و اگر هم این‌ها عملیاتی شود خودش دامن زننده تورم و افزایش گرانی‌ها در کشور خواهد بود و به دلیل تجربه تلخ ۲ دهه گذشته در حوزه توزیع یارانه‌های نقدی به هیچ وجه فکر نمی‌کنم اینکار کارساز باشد.
او در پاسخ به این پرسش، دولت اعلام کرده بعد از ۲ ماه کالابرگ ارائه خواهد داد این موضوع را چطور می بیند بیان کرد: این نشان می‌دهد که دولت بدون کار کارشناسی و بدون مطالعات لازم تصمیم به اجرای اقداماتی در کشور می‌گیرد که هم مردم را دچار مشکل اساسی کرده و هم بحران‌های اجتماعی و ملی در کشور ایجاد می‌کند. تصمیم حذف ارز ۴۲۰۰ تومان برای نان و روغن یکی از مشکلات جدی بود که دولت بدون کار کارشناسی، بدون مطالعه و بدون برنامه ریزی قبلی انجام داد که مشکلات عدیده ایی در کشور ایجاد کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: مطمئنا دولت، قبل از این باید سراغ ابزار لازم و امکانات لازم می‌رفت و حتی به صورت پایلوت در یک منطقه خاص اجرا می‌کرد و بعد به کل کشور تعمیم می‌داد. متاسفانه ما مردم را به عنوان آزمایش در نظر گرفتیم و اقداماتی انجام می‌دهیم که شرافت و حیثیت مردم، معیشت مردم و زندگی و آرامش مردم به آزمایش گرفته شود و بعد از آن دنبال راهکار، دنبال کار کارشناسی و دنبال تصمیم گیری جمعی برای اقدام می‌گردیم.