رشد ۸ درصد شاخص اقتصادی اتفاق نمی‌افتد/ وابستگی بانک مرکزی آسیب زیادی به اقتصاد وارد می‌کند

حسن فروزان‌فر عضو هیئت مدیره اتاق بازرگانی در گفتگو با نبض بازار در پاسخ به این پرسش، تحلیلی وجود دارد که اگر بانک مرکزی مستقل از دولت باشد می‌تواند تورم را کاهش می‌دهد. شما این را چطور می‌بینید؟ بیان کرد: بانک مرکزی نمی‌تواند مستقل از همه چیز و همه کس باشد و یک تعلقی دارد. اگر بخواهیم بگوییم مستقل از دولت باشد باید این را هم بگوییم که باید وابسته به امور خاصی باشد. به دلیل اینکه بانک مرکزی هزینه دارد همچنین یک جایگاه سیاسی و تصمیم سازی که باید ارتباطی با نظام داشته باشد. اگر بانک مرکزی مستقل از دولت باشد باید بگوییم به کجا وابسته باشد و کجا برای آن تصمیم سازی شود.

وی ادامه داد: دوره‌ای را در کشور تجربه کردیم که تلاش شد بانک مرکزی تا حدودی مستقل از دولت باشد، ولی بیش از اندازه وابسته به بانک ها، خصوصا بانک‌های خصوصی شد که شاهد پدیده‌های بین بانک مرکزی و بانک‌های خصوصی بودیم. به گونه‌ای که تصمیم گیری‌هایی که در بانک مرکزی صورت می‌گرفت به شدت متاثر از منافع بانک‌های خصوصی بود که همین امر یک خطر و تهدید بزرگی بشمار می‌آید.

فروزان‌فر تصریح کرد: بعنوان مثال، در نظر بگیرید بانک مرکزی متاثر از تصمیمات نهادی مثل مجلس شورای اسلامی باشد که به شدت تهدیدآمیز است، چون بانک مرکزی باید رویه بلند مدتی را حفظ کند در حالی که نمایندگان مجلس دغدغه‌های کوتاه مدتی دارند و معمولا دنبال این هستند که در حوزه انتخابیه خودشان رأی خودشان را حفظ کنند.

عضو هیئت مدیره اتاق بازرگانی براین باور است: نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم، بانک مرکزی استقلال درآمد دارد، ولی شاهد هستیم که استقلال درآمدی در خیلی از جا‌ها به دلیل اینکه دریافت سود از بانک‌های تجاری بابت اضافه برداشتی که از ذخایر قانونی برای بانک مرکزی داشتند درآمدزا محسوب می‌شود. راجع به اینکه اضافه برداشتی صورت بگیرد و بانک مرکزی مقاومت چندانی نداشته باشد ممکن است تحت تاثیر منافع درآمدی خودش قرار بگیرد؛ لذا به هر گونه‌ای که نگاه کنیم، در هر سمتی که برای بانک مرکزی وابستگی ایجاد کنیم این وابستگی می‌تواند آسیب‌هایی را در سیاست گذاری بانک مرکزی ایجاد کند.

سیاست های بانک مرکزی باید با دولت تنظیم شود
او اظهار کرد: به نظر من، با توجه به اینکه بانک مرکزی باید در تنظیم سیاست‌های پولی به طور متوازن و هماهنگ با سیاست‌های مالی و برنامه‌های اقتصاد کلان دولت را دنبال کند لازم است که سیاست‌های بانک مرکزی با دولت تنظیم شود. تنها آسیبی که وابستگی بانک مرکزی به سیاست‌های دولت می‌تواند به همراه داشته باشد این است که دولت به نوعی استقراض از بانک مرکزی را رویه خودش کند.

فروزان‌فر گفت: در حال حاضر شاهد این هستیم که دولت بیشتر از اینکه دست به اینکار بزند نهاد‌های سیاستی دیگر مثل مجلس به این قضیه دامن می‌زنند. کسری بودجه شدیدی که در کشور داریم (هم در بودجه ۱۴۰۰ و هم در بودجه ۱۴۰۱)  مجلس نه تنها چیزی از آن کم نکرده بلکه در فرآیند بررسی کسری بودجه نیز به آن اضافه کرده است. لذا، اینکه الان بگوییم بانک مرکزی مستقل از دولت باشد یک امر فوری و مسئله فعلی نظام بانکی ما نیست.

وی در پاسخ به این پرسش، با توجه به وضعیت اقتصادی که داریم آیا دولت می‌تواند رشد ۸ درصدی شاخص اقتصادی را محیا کند؟ تاکید کرد: اینکه ما ادعا کنیم رشد ۸ درصدی اتفاق می‌افتد خیلی معقول نیست به دلیل اینکه سال‌های گذشته چنین برنامه ریزی برای رشد اقتصادی صورت می‌گرفت، ولی اتفاق خاصی نمی‌افتاد. دو رویکرد برای  رشد اقتصادی وجود دارد؛ یکی اینکه ما فرض کنیم درآمد‌های نفتی بالا می‌رود و فشار‌های تحریم کم می‌شود و از این محل رشدی برای درآمد‌های ناشی از فروش منابع طبیعی اتفاق بیفتد که منجر به رشد اقتصادی کشور شود که بعید نیست و قابل تحقق است. ولی هدف اقتصاد ما این نبوده و قرار بوده رشد در درآمد‌های درون زای اقتصاد اتفاق بیفتد.

تحقق رشد اقتصادی نیاز به سرمایه گذاری دارد

او ادامه داد: برای اینکه این رشد اتفاق بیفتد نیاز به سرمایه گذاری داریم، نیاز به این داریم که ثبات در اقتصاد صورت بگیرد و کسری بودجه مهار شود. در حال حاضر مهمترین عامل تشدید تورم در کشور، کسری بودجه است که باید مهار شود. متاسفانه  اتفاقاتی که در تنظیم بودجه در سازمان برنامه و بودجه و در فرایند تصویب بودجه در مجلس اتفاق افتاد به نظر نمی‌رسد که آن برنامه بلندمدت برای رشد اقتصادی بدون تورم که مدنظر دولت بوده در ریل خودش قرار گرفته باشد که بیشتر احساس می‌کنم این رویه فعلی بودجه محقق کننده آن برنامه نخواهد بود.