قراردادهای هوایی با بوئینگ و ایرباس از خیال تا واقعیت؟؟؟
بعد از پرواز...
نشستن پشت میزمذاکرات و به ثمر نشستن مذاکرات هسته ای این نوید را میداد که در برنامه ی اقدام مشترک بسیاری از محدودیتها یا نباشند یا آنقدر کمرنگ باشند که در فعالیتهای اقتصادی و تجارت بین االمللی و یا مرائده های سیاسی احساس نشوند. به این خاطر که از چند وقت بعد از برجام از آنجا که دیگر دوست نداشتیم پرواز هواپیماهایمان را به سمت زمین تماشا کنیم به سراغ دادن بال تازه به سازمان هواپیمایی کشور رفتیم. طرف قراردادمان خیلی اسم و رسم داشت و ما هم سرخوش از جام برجام با آنها نشستیم و قراداد بستیم. بوئینگ خوب می دانست که صنعت هواپیمایی کشور در این سالها حالش زیاد خوب نیست و سالی یکی دوبار باید شاهد باشیم که تکه ای از وجودمان در اوج آسمان برایمان دست تکان بدهند و برای همیشه خداحافظی کنند.
با بوئینگ به مذاکره نشستیم و موضوع مذاکره خرید هواپیما طی یک قراداد تجاری خوب با مبلغ عالی بود. ایران ایر طرف ایرانی بود که توانست با شرکت بوئینگ قراردادی به مبلغ 16 میلیارد دلار برای 80 فروند امضا کند و البته این هواپیماها قرار است که طی 10 سال به ایران تحویل داده شوند.
این پایان کار برای قراردادهای هوایی نبود بار دیگر ایران ایر پرواز کرد تا این بار با ایرباس گپ و گفت کند. در ابتدا مبلغ این قرارداد 25 میلیارد دلار بود که چون به صرفه نبود از پریدن با هواپیماهای 380A صرف نظر کردیم تا هم درمبلغ قرارداد صرفه جویی کرده باشیم هم اینکه تبلیغاتمان برای امضای قرارداد با ایرباس حسابی دهن پر کن بود.
شادی بعد از امضای قرارداد خیلی طول نکشید ترامپ با اعمال تحریمهای جدید که خلاف برجام بود بوئینگ را در چالش بزرگی قرار داد. بودن یا نبودن مسئله اینست. واکنشهای بوئینگ بعد از اعمال تحریمهای جدید امریکا را خرسند نگه می داشت زیرا به طور تلویحی اعلام کرد که کنار امریکا خواهد ماند.
ای تی آر هواپیما ساز دیگری بود که باز هم ایران ایر با آن وارد مذاکره شد و البته تنها هواپیماسازیکه بر سر قول و قرارش ماند و بعد از توافقات صورت گرفته 4 فروند ای تی آر وارد آسمان کشور شدند. و البته همه ی 4 فروند در اختیار هواپیمایی آسمان قرار گرفت!!!!
15 ماه مذاکره برای عقد قرارداد با بوئینگ و ایرباس تنها به یک جمله از کاخ سفید بند بود و حالا بوئینگ بعد از اینهمه کش وقوس هنوز به ندهای قرارداد خود عمل نکرده است. بندهایی که تن هواپیماهای فرسوده ی ما را بند می زد این کهنه سالها میشد که نپرند.
بوئینگ قرار بود که در پایان سال 2017 چند فروند 777 را به ایران تحویل دهد که پایبندی این شرکت به رضایت خاطر امریکا سببب شد که ما تحویل هواپیماها کمی به تعویق بیندازیم البته شما بخوانید به تعویق بیندازد. در 2018 بوئینگ قرار است که 777 را به ایران تحویل دهد و در اولین فدم بعد از بدعهدی سه فروند از آن در وارد ناوگان حمل و نقل هوایی شوند. البته این موضوع بسیار شبه برانگیز است زیرا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اینکه ما انتظار داشته باشیم بوئینگ بعد از اعمال تحریمها به تمامی نفاد قرارداد خود عمل کند خوش خیالی است و عملا اگر ما پرداختی برای تحویل هواپیما به بوئینگ داشته باشیم چون شامل تحریمها قرار می گیرد این مبلغ بلوکه می شود و این وسط ما تنها پول ددیم که جایش یک برگه ی قرارداد هوایی را به عنوان سند افتخار نگاه کنیم.
ایرباس هم البته با ما درباره ی تعداد تحویل هواپیما در مرحله ی اول بخاطر وضع تحریمهای جدید چالش داشت اما درنهایت 3 فروند به ایران تحویل داد همچنین در سال آینده میلادی ایرباس پنج فروند هواپیمای ۳۲۱ و چهار فروند هواپیمای ۳۳۰ به ایران خواهد داد.
نگاهی به وضع موجود در قراردادها به خوبی ما را با این سؤال و شائبه ی پررنگ روبرو می کند که چرا اجرا شدن ابتدایی ترین بندها در قرارداد با این سه شرکت اینفدر با اما و اگر روبرو بود.
سقوط ای تی آر در سمیرم که 65 نفر از عزیزانمان را از ما گرفت آیا باز هم مسئولین وقت سازمان هواپیمایی را با این واقعیت روبرو نمی کند که در چند دهه ی گذشته به جای دانش افزایی در خصوص تعمیر و نگهداری هواپیماها اولا بهتربود که دانش تولید را منتقل می کردند و ثانیاً دانش اقتصادی در عقد قراردادهایی این چنین را تقویت می کردیم؟
هرچندوقت یکبار باله های عزا در آسمان کشور خبر فوت هموطنانمان را بدهد و ما چند وقت دیگر باید به انتظار بستن طرفی نو در سازمان هواپیمایی کشور باشیم تا اگر روزی در جایی از کشور هواپیمایی پرواز کرد دل کسی نلرزد که آیاباز هم به زمین بوسه خواهد زد یا خیر؟
هواپیمای 25 ساله ی ای تی آر آیا تنها هواپیمایی بود که با توجه به وضعیت مشخص آب و هوایی برای پرواز در دسترس خواهد بود؟
4 دستگاه ای تی آر جدید کی موقع استفاده شان می رسید که هواپیمایی آسمان این هواپیما را که ظاهرش شبیه اولین هواپیماهای تولید شده ی دنیاست برای این پرواز انتخاب کرد؟
قبل از پرواز آیا آخرین مسائل فنی هواپیما توسط تیم فنی نباید مورد ارزیابی قرار می گرفت؟
صفحه اینستاگرام خلبان دوم پرواز تهران یاسوج کاوه خلیلی مطلبی را 10 روز قبل منتشرکرد با این عنوان که بچه ها با ایرباس پرواز می کنند ، مردان با بوئینگ پرواز می کنند و قرمانان با ATR پرواز می کنند.
رمز گشایی از این پیام اصلا کار دشواری نیست به شرط آنکه شهامت قبول کوتاهی را داشته باشیم و به همه ی آنهایی که در طول مذاکره با بوئینگ نگران و دلواپس بودند بگوئیم که 65 نفر از دستمان رفتند که تعداد زیادی از آنان از کارشناسان خوب محیط زیست بودند حالا اینجا کسی از شما بیشتر ناراحت نیست...
ضمن عرض تسلیت به خانواده ی داغدار همه ی عزیزان برای همه ی کارهایی که میشد کرد و انجام نشد شرمنده ایم.
امین رجب خواه