مشکلات ارزی صنعت تایر را به قهقرا می‌برد
به گزارش نبض بازار به نقل از روابط عمومی و ارتباطات گروه صنعتی بارز، کالای استراتژیک، عنوانی است که این روزها در پیچ وخم‌های تحریم‌های وارد شده فراوان به گوش ما می‌خورد. تایر یکی از کالاهای استراتژیک است چرا که صنعت هوایی و حمل ونقل ریلی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای کشور باشد؛ بنابر این بار سنگین به دوش حمل و نقل جاده‌ای خواهد بود و تایر یکی از مهم‌ترین ارکان این نوع از حمل ونقل است که البته این روزها با مشکلات اقتصادی فراوان روبرو است.
تهیه ارز و تهیه مواد اولیه خارجی از جمله مهم‌ترین مسایل شرکت‌های تایرسازی است که گروه صنعتی بارز هم از آن مستثنی نیست. با محمد امیری، معاون مالی و امور شرکت‌های گروه صنعتی بارز به گفت‌وگو نشستیم تا مشکلات ارزی و مسائل صنعتی اقتصادی در این صنعت را بررسی کنیم.
آقای امیری از وقتی که به ما اختصاص دادید، سپاسگزارم. لطفاً در ابتدا یک بیوگرافی از خودتان بگویید و اینکه از چه زمانی به گروه صنعتی بارز پیوستید؟
من نیز از شما سپاسگزارم. تحصیلات بنده فوق لیسانس حسابداری است 26 سال سابقه کاری دارم و از سال 1371 کارم را در سازمان حسابرسی آغاز کردم. در سال‌های گذشته مدیرمالی شرکت کیوان (س ع) و مدیر حسابرسی شرکت پاکسان (س ع) و نیز معاون مالی اداری و عضو هیئت مدیره شرکت پخش البرز بودم. از بهمن سال 1397 هم در گروه صنعتی بارز به عنوان معاون مالی و عضو هیئت مدیره مشغول شدم و همزمان حسابدار رسمی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران هم هستم.
در حال حاضر شرکت با چه مسائل و چالش‌هایی مواجه می‌باشد؟
به اقتضای وضعیت فعلی و مشکلات عدیده در مسیر تأمین مواد اولیه، لاجرم تلاش‌های امور مالی نیز در این حوزه پرریسک متمرکز شده است. دامنه مشکلات وسیع بوده که اهم موارد آن شامل مشکلات نقدینگی، واکاوی آثار التهاب و بحران ارزی، روند نزولی سودآوری و حذف صادرات است که در راس آن مشکلات نقدینگی به عنوان چالش اصلی مطرح است که بازپرداخت خرید مواد اولیه و قطعات (داخلی و وارداتی) بعضاً به دلیل شرایط انحصاری و تک منبعی بودن و رویکرد بازار و شرایط خرید از بورس کالایی و وضعیت تأمین ارزهای خارجی، عمدتاً از شرایط نسیه و اعتباری به نقدی و پیش پرداخت تغییر مسیر داده است. هرچند دوره وصول مطالبات کاهش یافته ولی از آنجایی که روند نزولی دوره بازپرداخت به تأمین‌کنندگان مواد و قطعات سرعت بیشتری را نشان می‌دهد بر این اساس به عمق مشکلات مالی افزوده شده است.
واکاوی آثار افزایش نرخ ارز و مشکلات تخصیص و حواله ارز و سایر تبعات جانبی چه چالشی را برای شرکت به وجود می‌آورد؟
ببینید؛ این مسئله در روند تخصیص ارز و ثبت سفارش، کارمزدهای ارزی و خلاء قانونی تامین آن، خریدهای اضطراری ارزی و بلاتکلیفی تولیدکننده، بلاتکلیفی چگونگی تسویه بدهی‌های ارزی سنواتی و نیز بلاتکلیفی تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی چالش‌هایی را برای شرکت به وجود آورده است که در بخش روند تخصیص ارز و ثبت سفارش سیاست‌های متغیر ارزی ، متوقف ساختن تخصیص ارز به دلایل مختلف و به کرات، تغییر گروه‌های کالایی و متعاقب آن روند حواله وجوه ارزی و ارائه سوئیفت از طریق صرافی بانک‌ها و چرخش چند مرحله‌ای پول، واریز وجوه ارزی به حساب تأمین‌کنندگان را با تأخیر قابل توجه مواجه کرده است. از طرفی در بخش کارمزدهای ارزی و خلاء قانونی تامین آن به این صورت است که در پروسه حواله وجوه ارزی به حساب تأمین‌کنندگان مواد و قطعات حدود 16 درصد کارمزد کسر و از این میزان صرفاً 6 درصد آن توسط بانک مرکزی تأمین و مابقی کارمزد نقل و انتقال در سیستم بانکی از وجوه ارزی تأمین شده جهت تسویه خریدهای ارزی کسر و به همین میزان وجوه ارزی کمتری به حساب تأمین‌کنندگان خارجی واریز می‌شود.
از آنجایی که امکان تأمین کسری ارز مورد نیاز بصورت ارز رسمی و نیمایی مقدور نیست و به دلیل ممنوعیت صادرات انواع لاستیک، درآمد ارزی جهت تأمین این قبیل اقلام وجود ندارد و نیز تأمین ارز مورد نیاز به نرخ آزاد با محدودیت‌های قانونی توأم است، لذا این موضوع به معضل بزرگ تبدیل و با توجه به حجم قابل توجه خریدهای ارزی در طی سال ارقام قابل توجهی را شامل می‌شود.
از بلاتکلیفی تولیدکنندگان، بلاتکلیفی تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی سخن گفتید. از چگونگی تاثیر این موضوع بر شرکت بگویید؟
با توجه به روند تخصیص ارز و مشکلات تأمین به موقع مواد و قطعات، در خصوص تأمین ارز مورد نیاز خریدهای اضطراری و خارج از روند نیز مشکلات لاینحل در وضعیت فعلی وجود دارد و از دیگر سو با توجه به تغییر شرایط تأمین ارز از اوایل سال 1397 ، بدهی‌های ارزی که به منظور خرید اعتباری و به صورت open account در سال 96 و ماقبل ایجاد شده بود به دلیل عدم پیش‌بینی بانک مرکزی تسویه این اقلام در هاله‌ای از ابهام رفته و در صورت عدم امکان تخصیص ارز رسمی آثار زیانبار قابل توجهی به شرکت وارد کرده و از طرفی ارتباط معاملاتی با برخی تأمین‌کنندگان اصلی مواد اولیه (کائوچو طبیعی) چالش جدی شده است. همچنین درباره بلاتکلیفی تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی باید بگویم که شرکت در سنوات گذشته نسبت به اخذ تسهیلات بانکی ارزی جهت راه‌اندازی لاستیک کردستان از محل صندوق توسعه ملی اقدام و با توجه به الزام تسویه تسهیلات به صورت ارز و با حذف صادرات و عدم دسترسی به منابع ارزی و جهش ناگهانی ارزی، معضل اساسی در این زمینه ایجاد و علاوه بر آن وضعیت فعلی، عمده طرح‌های جدید را نیز غیر قابل اجرا کرده است.
روند سودآوری شرکت در سال گذشته چگونه بوده است؟
هرچند در سال گذشته بدون در نظر گرفتن زیان تسعیر بدهی ارزی سال96، شرکت کارنامه قابل قبولی داشت و بیش از 150 میلیارد تومان سود کسب کرد ولی به دلیل شمول قیمت‌گذاری سازمان حمایت بر محصولات شرکت، هزینه‌های فزاینده شرکت‌های تایرسازی به ویژه در زمینه مواد با افزایش نرخ‌های کم‌رمق پوشش داده نشده و گلوگاه نرخ‌گذاری فروش و اعمال ملاحظات خاص توسط تصمیم‌سازان این عرصه روند نزولی سوددهی عمده شرکت های تایرساز را در چند سال اخیر به دنبال داشته و این زنگ خطر جدی برای تداوم فعالیت‌های شرکت‌های تایرسازی است.
در وضعیت فعلی به دلیل تعلق ارز رسمی دولتی و تفاوت قیمت فروش محصولات در کانال‌ها و زنجیره رسمی توزیع با بازار غیررسمی، سود هنگفتی به جیب دلالان و واسطه‌ها واریز و عملاً تولیدکننده و مصرف‌کننده از این یارانه دولتی بی‌بهره‌اند، گزارشات رسمی مرکز پژوهش‌های رسمی مجلس نیز در خصوص این قبیل اقدام موید این قضیه است.
حذف صادرات چه تاثیری بر سودآوری و فعالیت‌های شرکت دارد؟
یکی از منابع تولید ارز مورد نیاز شرکت‌های تایرسازی ارز حاصل از صادرات است که متأسفانه از شهریورماه 97 صادرات اقلام عمده تایر ممنوع و از این بابت هم دسترسی به منابع تأمین ارز حذف و از سوی دیگر موجب از دست رفتن قدرالسهم بازارهای در دسترس منطقه شده است و رقبای دیگر جایگزین بازارهای صادراتی منطقه شده و آثار بلندمدت سوئی ناشی از حذف بازارهای هدف صادراتی در صنعت بر جای خواهد گذاشت که ممکن است ترمیم آن و حضور فعال و پررنگ در آینده به آسانی مقدور نباشد.
راهکار شما برای برون رفت از مشکلات چیست ؟
بخش قابل توجهی از مشکلات بدواً در گرو رفع مشکلات کلان اقتصادی در سطح کشور است. تسهیل در اعطای تسهیلات بانکی، تعیین تکلیف تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی و تعیین نرخ زمان گشایش جهت تسویه اقساط ارزی، آزادسازی بخشی از صادرات، منطقی کردن نرخ‌گذاری فروش، شفافیت و همه جانبه‌نگری قوانین و مقررات بالاخص در زمینه امور بانکی و ارزی، تعیین تکلیف بدهی‌های ارزی توسط بانک مرکزی و در یک کلام در سال « رونق تولید » به فرموده مقام معظم رهبری، تمرکز محوری دولت بر تولید و رفع موانع آن راهگشای آینده است.
مهم‌ترین برنامه شما در سال جاری چیست؟
دو موضوع محوری، پیاده سازی ERP و جلوگیری از توقف خطوط تولید در رأس برنامه‌های امور مالی است و علاوه بر آن فعال‌سازی امور شرکت‌ها و تدوین سازوکار گزارش‌گیری و اعمال کنترل‌های نظارتی بیشتر بر شرکت‌های زیرمجموعه گروه نیز دنبال خواهد شد.
ERP چه تأثیری بر روند اجرایی شرکت دارد؟
هر چند در وضعیت فعلی به دلیل پیاده‌سازی سیستم ERP و رفع اشکالات آن، بخشی از فعالیت‌های گزارش‌گیری شرکت بطور موقت دچار مشکل شده ولی نهادینه کردن آن در سطح شرکت در چندماه پیش رو شفافیت، سرعت و دقت بالای اطلاعات را به دنبال داشته و در روند پیگیری رویدادهای مالی تأثیر قابل ملاحظه‌ای خواهد گذاشت و چتر نظارتی بر فرآیند عملیات تولید و فروش را گسترده‌تر خواهد کرد.
چقدر امیدوار هستید که نرخ سودآوری شرکت به حالت صعودی برگردد ؟
همانگونه که عرض کردم گلوگاه صنعت بحث نرخ‌گذاری لاستیک است افزایش نرخ‌ها از جمله افزایش 22 درصدی فعلی پوشش‌دهنده افزایش هزینه‌ها، بالاخص مواد اولیه نیست. شرکت و انجمن صنفی صنعت تایر تمام تلاش خود را بر این موضوع متمرکز کرده اما برخی ملاحظات تصمیم‌سازان این عرصه فعلاً مانع تحقق این هدف است.
چشم‌انداز پیش روی گروه صنعتی بارز را چگونه می‌بینید ؟
ما در حال حاضر 45 درصد از تولید داخلی کشور را تأمین می‌کنیم و در بازار هم خلاء ظرفیت وجود دارد و ما می‌توانیم با افزایش تولید این خلاء را پر کنیم مانند افزایش توسعه بارز کرمان یا موضوع استیل‌کورد سیرجان، این‌ها از جمله موضوعاتی است که در صورت بهبود شرایط کسب و کار ، راهبری گروه بارزدر بازار داخلی را تضمین خواهد کرد.
یکی دیگر از موضوعات بحث نوآوری و خلاقیت است مانند تایر سبز ، تایر مفهومی که در حال حاضر مورد توجه شرکت قرار گرفته و کارهای تحقیقاتی زیادی هم صورت گرفته است، بنابراین با تسهیل رفع موانع تولید حوزه ثبات اقتصادی، می‌توان آینده خوبی برای گروه صنعتی بارز و صنعت پیش‌بینی کرد.