چرا نوسانات آنی رمزارزها در سالهای اخیر افزایش یافته؟
عوامل ساختاری و نقدینگی؛ از گمنامی تا ورود سرمایههای نهادی
یکی از مهمترین دلایل افزایش نوسانات، ساختار ذاتاً نوظهور این بازار است. در سالهای اولیه، رمزارزها بازاری با نقدینگی پایین بودند. اما امروزه، با وجود افزایش نقدینگی، بازار همچنان بهشدت غیرمتمرکز و فاقد مکانیسمهای سنتی ثباتساز است و همین امر باعث میشود تا قیمت لحظهای ارز دیجیتال بهشدت تحتتأثیر وقایع قرار بگیرد.
اولین و مهمترین عامل، رشد سریع و جهانیشدن است. حجم عظیمی از سرمایه خرد و کلان، به طور لحظهای در حال ورود و خروج است. بهعنوانمثال، ورود سرمایههای نهادی بزرگ از طریق صندوقهای قابلمعامله در بورس اسپات (Spot ETFs) باعث شده که ارتباط قیمت رمزارزها با بازارهای سهام سنتی مانند S&P ۵۰۰ افزایش یابد. این همبستگی، بازار کریپتو را در برابر شوکهای اقتصاد کلان آسیبپذیرتر کرده است. علاوه بر این، درحالیکه رمزارزهای اصلی مانند بیتکوین و اتریوم نقدینگی بالایی دارند، هزاران آلتکوین دیگر با نقدینگی بسیار پایین در بازار فعال هستند؛ بنابراین سفتهبازان و نهنگها میتوانند با حجمهای نسبتاً کوچک، نوسانات قیمتی بزرگی در این آلتکوینها ایجاد کنند.
پیشرفتهای تکنولوژیکی و تشدید نوسانات توسط الگوریتمها
عامل دیگری که نوسانات آنی را تشدید میکند، پیشرفتهای تکنولوژیکی در زیرساختهای معاملاتی است.
معاملات الگوریتمی با فرکانس بالا: بخش عمدهای از حجم معاملات روزانه توسط رباتهای معاملاتی خودکار انجام میشود. این رباتها در کسری از ثانیه به سیگنالهای بازار واکنش نشان میدهند. اگر یک ربات بزرگ بر اساس یک سیگنال خاص شروع به فروش کند، رباتهای دیگر نیز از آن پیروی میکنند و در عرض چند دقیقه، افت یا خیز ناگهانی و بزرگی در قیمت ایجاد میشود.
معاملات اهرمی و لیکوئیدیشن آبشاری: دسترسی آسان به معاملات با اهرم بالا در صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز، نوسانات را تقویت میکند. زمانی که بازار در جهت مخالف پیشبینی معاملهگران اهرمی حرکت میکند، حسابهای آنها بهصورت خودکار لیکوئید میشوند. این لیکوئید شدنهای آبشاری، فشار فروش ناگهانی ایجاد کرده و دامنه نوسان را به شکل تصاعدی افزایش میدهد.
تأثیر رسانهها و ابهامات قانون گذاری
عوامل خارجی و رفتاری نیز در تشدید نوسانات آنی نقش مهمی دارند:
روانشناسی و تحلیل احساسات: بازار کریپتو بهشدت تحتتأثیر احساسات جمعی است. اخبار مهم، توییتهای افراد تأثیرگذار یا شایعات منتشرشده در شبکههای اجتماعی، بهسرعت تبدیل به سیگنال خرید یا فروش میشوند و رباتها نیز این سیگنالها را تقویت میکنند. پدیده فومو (FOMO) و فاد (FUD)، موتورهای محرک نوسانات هیجانی هستند.
ابهام قانونی و رگولاتوری: هرگونه خبر یا شایعه درباره قوانین جدید در کشورهای بزرگ، عدم اطمینان شدیدی در بازار ایجاد میکند. ازآنجاییکه فضای قانونگذاری در بسیاری از نقاط جهان هنوز در حال شکلگیری است، این ابهام به یک کاتالیزور بزرگ برای نوسانات آنی تبدیل شده است و سرمایهگذاران را مجبور به واکنشهای سریع میکند.
آیندهای پرتحرک و لزوم مدیریت ریسک
افزایش نوسانات آنی رمزارزها یک پدیده چندوجهی است که ریشه در بلوغ بازار، ورود فناوریهای معاملاتی پیشرفته و تأثیرات روانشناختی جمعی دارد. این افزایش تلاطم، ذات بازار نوظهور کریپتو را منعکس میکند. برای سرمایهگذاران، این بدان معناست که مدیریت ریسک از همیشه حیاتیتر شده است. درحالیکه نوسانات فرصتهایی برای سودهای بزرگ ایجاد میکنند، بدون دانش کافی از عوامل تکنیکال، الگوریتمی و بنیادی، خطر ازدستدادن سریع سرمایه نیز در کمین خواهد بود.