حبس ۱۱۱ هزار میلیارد ریال سرمایه «شستان» در دالانهای مالیاتی؛ پروژههای کمبازده و صورتهای مالی که امضای کامل ندارند!
به گزارش نبض بازار-از بلوکه شدن ارقام نجومی نقدینگی نزد سازمان امور مالیاتی گرفته تا پروژههایی که بازدهی ندارند و هیئتمدیرهای که تکمیل نیست، همگی نشاندهنده لزوم بازنگری فوری در استراتژیهای مدیریتی این مجموعه است.
چالش اول: ۱۱۱ هزار میلیارد ریال؛ نقدینگی که فریز شد
شاید تکاندهندهترین بخش این گزارش، بند ۶ باشد. حسابرس اعلام کرده است که در سرفصل دریافتنیهای شرکت، مبلغ حیرتانگیز ۱۱۱ هزار و ۸۱۶ میلیارد ریال (بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان) تحت عنوان «مالیات و عوارض بر ارزش افزوده» ثبت شده است. این مبلغ کلان که عمدتاً بابت خریدهای شرکتهای فرعی و هزینههای گاز و سرویسهای جانبی پرداخت شده، باید طبق قانون مسترد میشد، اما همچنان در حسابها باقی مانده و وصول نشده است. نقد کارشناسی: در شرایطی که بنگاههای اقتصادی با تنگنای شدید اعتباری و هزینههای مالی گزاف (نرخ بهره بالا) مواجهاند، حبس شدن بیش از ۱۱ همت از منابع نقدینگی شستان نزد دولت، یک ضربه بزرگ به جریان وجوه نقد گروه است. عدم استرداد به موقع این مبالغ، نه تنها قدرت سرمایهگذاری مجدد را از شرکت میگیرد، بلکه ارزش زمانی پول سهامداران را نیز به شدت کاهش میدهد. مدیریت شستان باید پاسخ دهد که چرا فرآیند استرداد این مطالبات تا این حد به درازا کشیده است؟
چالش دوم: پروژههایی که فقط هزینه میتراشند
بند ۸ گزارش حسابرس، روی یکی دیگر از نقاط ضعف استراتژیک دست گذاشته است. طبق این بند، بخشی از منابع و تعهدات گروه صرف پروژههایی شده که به دلایلی همچون «تحریمهای بینالمللی» و «حجم بالای سرمایهگذاری»، از پیشرفت مناسب یا «بازده مورد انتظار» برخوردار نبودهاند. این بند هشداری جدی برای سهامداران است. سرمایهگذاری در پروژههایی که به دلیل شرایط کلان یا سوءمدیریت در امکانسنجی، متوقف شده یا کند پیش میروند، به معنای خواب سرمایه و کاهش نرخ بازده داراییها (ROA) است. ادامه تزریق منابع به پروژههایی که افق روشنی برای بازدهی ندارند، ریسک عملیاتی شرکت را افزایش میدهد.
چالش سوم: تزلزل در حاکمیت شرکتی و امضاهای ناقص
وضعیت حاکمیت شرکتی در شستان نیز بر اساس بند ۹ گزارش، نگرانکننده به نظر میرسد. حسابرس فاش کرده است که صلاحیت نماینده یکی از اعضای حقوقی هیئتمدیره توسط سازمان بورس تأیید نشده و طبق اساسنامه، این عضو «مستعفی» تلقی میشود. نکته عجیبتر اینکه صورتهای مالی حساس این دوره، تنها با امضای ۳ عضو از ۵ عضو هیئتمدیره تأیید و منتشر شده است! عدم تکمیل امضاها در صورتهای مالی یک شرکت سهامی عام بزرگ، سیگنالی منفی از عدم انسجام در لایه ارشد مدیریتی یا وجود چالشهای حقوقی در ترکیب هیئتمدیره است. همچنین در بند ۵ اشاره شده که مالکیت بخشی از اراضی و داراییهای غیرمنقول هنوز رسماً به نام گروه منتقل نشده است که این نیز یک ریسک حقوقی بالقوه محسوب میشود.
نتیجهگیری:
اگرچه شستان از نظر استانداردهای حسابداری مردود نشده است، اما بندهای توضیحی حسابرس نشان میدهد که این شرکت با «ریسک نقدینگی» (ناشی از مطالبات مالیاتی) و «ریسک حکمرانی» (نقص در هیئتمدیره و اسناد مالکیت) مواجه است. آزادسازی ۱۱ هزار میلیارد تومان منابع بلوکه شده و تعیین تکلیف پروژههای کمبازده، آزمون بزرگ پیش روی مدیران شستان در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ خواهد بود.