پتروشیمی تندگویان در گذر زمان: مصرف انرژی و چالشهای مدیریت منابع
به گزارش نبض بازار-در سال مالی ۱۴۰۲، پتروشیمی تندگویان حدود ۳.۲۵ میلیون مترمکعب آب مصرف کرده و این میزان با صرف هزینهای نزدیک به ۱.۹۴۸ میلیارد ریال همراه بوده است. مصرف برق این شرکت در همان سال ۱۷۷.۱۱۷ مگاوات ساعت و هزینه آن بیش از ۲.۳۹۱ میلیارد ریال گزارش شده است. بخار تولیدی به میزان ۳۲۷ هزار تن و نیتروژن مصرفی بیش از ۴۹ میلیون استاندارد مترمکعب بوده است. روند مصرف در سال بعد یعنی ۱۴۰۳ نیز افزایش نسبی داشته و هزینههای انرژی بهشکل محسوسی بالا رفته است؛ برای مثال، مصرف بخار به بیش از ۳۱۸ هزار تن رسید و هزینه برق با رشدی قابل توجه همراه شد.
سطح هشدار انرژی
با ورود به سال مالی ۱۴۰۴، وضعیت مصرف انرژی پتروشیمی تندگویان به سطح هشداردهندهای رسیده است. مصرف آب ۳.۴ میلیون مترمکعب، برق نزدیک به ۱۷۹ هزار مگاوات ساعت، بخار ۳۴۵ هزار تن و نیتروژن بیش از ۵۳ میلیون استاندارد مترمکعب گزارش شده است. این افزایش مصرف بهویژه در گاز و بخار، هزینههای عملیاتی شرکت را به شدت تحت تأثیر قرار داده و فشار مضاعفی بر سودآوری وارد کرده است. در همین بازه، هزینه کل انرژی مصرفی به بیش از ۲۱.۵۸۰ میلیارد ریال رسیده است.
میانگین مصرف برق پتروشیمی تندگویان طی سه سال، علیرغم بهروزرسانی و اصلاحات فنی، همچنان روند صعودی دارد. این موضوع نشان میدهد که اقدامات بهینهسازی انرژی یا کافی نبودهاند و شرکت نیازمند استراتژیهای عملی و بازنگری فرآیندی برای کاهش مصرف برق و بهینهسازی بهرهوری است. همچنین، مصرف بالای آب و بخار، علیرغم کاهش جزئی در برخی دورهها، همچنان رقم بالایی است و تداوم این روند میتواند به مشکلات زیستمحیطی و هزینههای سنگین ناشی از تأمین انرژی منجر شود.
یکی از نکات انتقادی در بررسی دادهها، عدم شفافیت کامل در اصلاحات مصرف انرژی است. در برخی سالها، اصلاحات اعمال شده اثر چندانی بر کاهش مصرف نداشته و نشان میدهد که برنامههای کنترل و مدیریت انرژی بهصورت سیستماتیک اجرا نشدهاند. این مسأله، هم از منظر اقتصادی و هم از نظر محیط زیستی قابل توجه است؛ زیرا هر مترمکعب آب یا هر مگاوات ساعت برق مصرف شده علاوه بر هزینه مستقیم، فشار مضاعف بر منابع طبیعی و شبکههای انرژی کشور وارد میکند.
نیتروژن در تندگویان چگونه مصرف میشود؟
تحلیل دادههای نیتروژن و هوای ابزار دقیق و سرویس نیز نشان میدهد که رشد مصرف در این حوزهها فراتر از میزان تولید واقعی محصولات بوده است. بهطور مثال، مصرف نیتروژن از ۴۹ میلیون استاندارد مترمکعب در سال ۱۴۰۲ به بیش از ۵۳ میلیون در سال ۱۴۰۴ رسیده است؛ این در حالی است که تولید محصولات شیمیایی افزایش چندانی نداشته و به نظر میرسد بخش عمدهای از مصرف اضافی به مسائل فنی و ناکارآمدی تجهیزات بازمیگردد.
افزایش هزینههای انرژی در این سه سال نیز قابل توجه است. هزینه برق از ۲.۳۹۱ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۲ به حدود ۴.۶۴۲ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۴ رسیده است؛ این افزایش بیش از دو برابر هزینهها نشاندهنده فشار جدی بر سودآوری شرکت است. مصرف بخار و گاز نیز روندی مشابه داشته و مجموع هزینههای انرژی شرکت به سطحی رسیده که لزوم اصلاحات فوری را برجسته میکند.
یکی دیگر از نگرانیها، پیشبینی مصرف تا پایان سال مالی است. با روند کنونی، انتظار میرود مصرف انرژی و هزینههای مرتبط باز هم افزایش یابد و بدون مداخله جدی در بهینهسازی، پتروشیمی تندگویان با بحران هزینه و کاهش بازدهی مواجه شود. همچنین، نبود برنامههای شفاف برای کاهش مصرف و کنترل هزینهها، ضعف مدیریتی را آشکار میکند و ضرورت اصلاح ساختاری را بیش از پیش مطرح میسازد.
لزوم اتخاذ سیاست بهینهسازی
در مجموع، بررسی دادهها نشان میدهد که پتروشیمی تندگویان با رشد مداوم مصرف انرژی و افزایش هزینهها روبهروست؛ این موضوع، علاوه بر تأثیر مستقیم بر سودآوری، پیامدهای محیط زیستی و فشار بر منابع کشور را نیز به همراه دارد. بهینهسازی مصرف انرژی، بازنگری در فرآیندهای تولید و ارتقای کارایی تجهیزات، بهویژه در حوزه برق، بخار و نیتروژن، برای کاهش هزینه و پایداری تولید ضروری است.
با توجه به روند مصرف انرژی و هزینههای ناشی از آن، پتروشیمی تندگویان نیازمند اتخاذ برنامههای جدی مدیریتی و فنی است. از جمله اقدامات فوری میتوان به اجرای سیستمهای پایش مصرف انرژی، ارتقای تجهیزات و خطوط تولید، و آموزش کارکنان برای بهینهسازی مصرف اشاره کرد. همچنین، سیاستهای بلندمدت برای کاهش وابستگی به منابع پرهزینه انرژی و استفاده از فناوریهای کممصرف باید در دستور کار قرار گیرد.
در نهایت، دادههای سه سال مالی اخیر نشان میدهند که اگرچه پتروشیمی تندگویان از نظر تولید محصولات شیمیایی موفق بوده، اما از منظر مدیریت انرژی و هزینههای مرتبط، با چالشهای جدی مواجه است. این وضعیت، هم پیامد اقتصادی و هم زیستمحیطی دارد و اصلاحات جدی مدیریتی، فنی و ساختاری را اجتنابناپذیر میکند.