نوسانات تیرآهن در سه ماه گذشته/ تیرآهن ذوب چه قیمت هایی را پشت سر گذاشت؟
به گزارش نبض بازار-بازار تیرآهن و میلگرد در ایران، به ویژه محصولات ذوبآهن، در ماههای اخیر کاهش قیمت داشته است، اما این کاهش با روندی ناپایدار و همراه با فشار هزینه انرژی و عدم هماهنگی با واقعیتهای تولید رخ داده است. فعالان بازار و تولیدکنندگان با چالشهای جدی مواجه هستند و بدون اصلاح سیاستها و مدیریت هزینهها، انتظار ثبات پایدار نمیرود.
میانمدت و بلندمدت، تنها با شفافیت بازار، مدیریت مصرف انرژی و ثبات سیاستهای قیمتگذاری است که میتوان انتظار داشت تولیدکنندگان فولاد از شرایط بحرانی خارج شوند و بازار تیرآهن و میلگرد به ثبات نسبی برسد.
روند نامطمئن قیمتها در بازار تیرآهن و میلگرد ذوبآهن
بازار فولاد ایران در ماههای اخیر شاهد نوساناتی بوده که نه تنها تولیدکنندگان بلکه فعالان ساختمانی و پیمانکاران را نیز دچار سردرگمی کرده است. بررسی دادههای رسمی ذوبآهن نشان میدهد قیمت انواع سایزهای تیرآهن و میلگرد طی چند ماه گذشته کاهش محسوسی داشته، هرچند که این کاهش با ریتمی نامنظم و بعضاً خلاف انتظار بازار همراه بوده است.
به طور مشخص، تیرآهن ۱۲ متری سایز ۱۲ در مهرماه ۱۴۰۴ با قیمت ۶,۵۰۰,۰۰۰ تومان به ازای هر شاخه معامله شده که نسبت به مردادماه کاهش ۹۰۰,۰۰۰ تومانی را نشان میدهد. سایر سایزها نیز کاهش مشابهی داشتهاند؛ برای مثال تیرآهن سایز ۱۸ از ۱۲,۴۰۰,۰۰۰ تومان در مردادماه به ۱۱,۸۰۰,۰۰۰ تومان در مهرماه رسیده است. روند مشابه در تیرآهن سایزهای بزرگتر نیز مشاهده میشود، به گونهای که شاخه ۲۷ متری از ۳۰,۸۰۰,۰۰۰ تومان به ۲۶,۹۰۰,۰۰۰ تومان کاهش یافته است.
در بخش میلگرد نیز روند کاهشی قابل توجه است. قیمت هر کیلوگرم میلگرد سایز ۱۲ در مردادماه ۱۴۰۴ حدود ۷۲,۴۵۵ تومان بوده که در مهرماه به ۷۰,۰۰۰ تومان رسیده است. سایر سایزها نیز با کاهش قیمتی مشابه روبرو شدهاند؛ به طوری که میلگرد سایز ۲۴ از ۸۰,۰۰۰ تومان در مردادماه به ۷۹,۰۰۰ تومان نزدیک شده و سایز ۳۰ از ۷۰,۰۰۰ تومان به همان رقم باقی مانده است. این اعداد نشان میدهند که کاهش قیمتها به ویژه در سایزهای سنگینتر کمتر محسوس بوده و بازار هنوز ثبات نسبی ندارد.
تحلیل هزینه انرژی و اثر آن بر تولید
یکی از عوامل اصلی نوسان قیمتها، هزینه انرژی در کارخانههای فولادسازی است. آمار مصرف چهار ماهه ذوبآهن نشان میدهد که برق و گاز طبیعی بخش عمدهای از هزینه تولید را تشکیل میدهند. مصرف برق از ۶۱۳,۴۶۹ مگاوات ساعت در ابتدای سال مالی به ۷۶۰,۳۱۵ مگاوات ساعت در شهریورماه رسیده، در حالی که نرخ گاز طبیعی نیز افزایش یافته و به بیش از ۳۲۲ میلیون مترمکعب رسیده است. این افزایش هزینه انرژی به طور مستقیم بر قیمت تمام شده تیرآهن و میلگرد اثر گذاشته و فشار مالی بر تولیدکنندگان را تشدید کرده است.
با وجود کاهش قیمت فروش، هزینه تولید به دلیل افزایش نرخ انرژی و هزینههای نگهداری تجهیزات به شکل قابل توجهی بالا باقی مانده است. این موضوع موجب شده سودآوری کارخانههای تولید فولاد کاهش یابد و حتی در برخی سایزها به حداقل برسد. بررسی روند چندماهه نشان میدهد که قیمتها هنوز نتوانستهاند با کاهش هزینه انرژی همخوانی پیدا کنند، و این باعث شده بازار نتواند یک تعادل منطقی میان عرضه و تقاضا برقرار کند.
اثر کاهش قیمتها بر فعالان بازار
کاهش قیمت تیرآهن و میلگرد در حالی رخ داده که تقاضا برای مصالح ساختمانی در برخی استانها ثابت یا حتی افزایش یافته است. این ناهماهنگی سبب شده فعالان بازار نتوانند برنامهریزی دقیقی برای خرید و فروش داشته باشند. کاهش قیمتها اگرچه میتواند برای خریداران کوچک و مصرفکنندگان نهایی مفید باشد، اما تولیدکنندگان بزرگ را با فشار مالی مواجه کرده و ممکن است باعث کاهش سرمایهگذاری در بخش تولید و نگهداری تجهیزات شود.
به ویژه، پروژههای عمرانی و ساختمانی که بر اساس پیشبینیهای ماههای گذشته هزینه کردهاند، اکنون با اختلاف قابل توجه قیمت مواجه شدهاند. این نوسان، ریسک بالای بازار را برای پیمانکاران افزایش داده و تصمیمگیریهای اقتصادی آنها را پیچیدهتر کرده است.
گاز طبیعی؛ نقطه ضعف پرهزینه
یکی از چالشهای جدی صنعت فولاد، نوسانات قیمت و مصرف گاز طبیعی است. بررسی دادههای چهار ماهه نشان میدهد مصرف گاز طبیعی در ذوبآهن از ۱۹۶ میلیون مترمکعب در تیرماه به ۳۲۲ میلیون مترمکعب در مهرماه رسیده است. افزایش ۶۰ درصدی مصرف و هزینه گاز، فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان ایجاد کرده است، به ویژه اینکه قیمت فروش تیرآهن و میلگرد در همان بازه زمانی کاهش یافته است.
افزایش هزینههای گاز باعث شده برخی تولیدکنندگان مجبور شوند یا تولید خود را کاهش دهند یا از سوختهای جایگزین با راندمان کمتر استفاده کنند، که این امر میتواند کیفیت محصول نهایی را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین، فشار مالی ناشی از این افزایش هزینهها، سرمایه در گردش کارخانهها را محدود کرده و ریسک توقف خطوط تولید را بالا برده است.
کارشناسان چه می گویند؟
برای تحلیل دقیقتر، با آقای رضا ایزدی، کارشناس فولاد، گفتوگو کردیم. ایشان معتقد است: «بازار فولاد ایران در شرایط فعلی دچار عدم شفافیت و عدم ثبات است. کاهش قیمتها بدون هماهنگی با هزینه تولید، تنها فشار مالی بر تولیدکنندگان را افزایش میدهد و میتواند منجر به کاهش کیفیت محصولات و توقف پروژهها شود.»
ایزدی تاکید کرد: «در کوتاهمدت، خریداران ممکن است از این کاهش قیمت بهرهمند شوند، اما در بلندمدت، عدم ثبات و سودآوری پایین کارخانهها، کل زنجیره تأمین فولاد را تحت تاثیر قرار خواهد داد.»
به گفته او، اصلاح سیاستهای قیمتگذاری و مدیریت بهتر مصرف انرژی میتواند تا حد زیادی این نوسانات را کاهش دهد و بازار را به تعادل نسبی برساند. همچنین، استفاده از فناوریهای نوین در خطوط تولید و بهینهسازی مصرف سوخت و برق میتواند هزینهها را کاهش داده و فشار بر تولیدکنندگان را کمتر کند.