چادرملو؛ صنعت پرمصرف ایرانی
به گزارش نبض بازار-چادرملو، با وجود ظرفیت بالای تولید فولاد، گندله و کنسانتره، امروز بیشتر از هر زمان دیگری در تله وابستگی به واردات و مصرف سرسامآور انرژی گرفتار شده است. تولید فولاد و کنسانتره رشد داشته، اما تولید گندله و آهن اسفنجی نوسان دارد و فروش صادراتی ماهانه تقریباً متوقف است. این وضعیت نشان میدهد شرکت نه تنها از ظرفیت تولید خود برای توسعه صادرات بهره نمیبرد، بلکه به شدت در معرض فشارهای عملیاتی و نوسانات ارزی است. کارشناسان هشدار میدهند که بدون مدیریت مصرف انرژی، کاهش وابستگی به واردات و بهینهسازی جریان صادرات، چادرملو ممکن است حتی ظرفیت تولید بالا را به تهدیدی برای سودآوری و پایداری مالی خود تبدیل کند. رشد تولید بدون اصلاح ساختار، تنها یک پوسته موفقیتآمیز، اما شکننده است.
افت و خیز چادرملو
چادرملو، یکی از نقاط مهم در صنعت فولاد ایران، با تولید داخلی همچنان توان عملیاتی خود را به نمایش گذاشته است. در مهر ماه ۱۴۰۴، شرکت بیش از ۱۳۷ هزار تن آهن اسفنجی، ۱۰۶ هزار تن فولاد، ۳۳۵ هزار تن گندله و ۸۲۱ هزار تن کنسانتره آهن خشک تولید کرده و از ابتدای سال مالی به ترتیب بیش از یک میلیون تن آهن اسفنجی، ۷۳۷ هزار تن فولاد، ۲،۵۷۶ هزار تن گندله و ۶،۰۲۹ هزار تن کنسانتره خشک به دست آمده است. این آمار نشاندهنده ظرفیت عملیاتی بالا و برنامهریزی منظم شرکت است، اما نگاهی دقیقتر به روندها و جزئیات عملکرد، زوایای انتقادی و چالشهای جدی را آشکار میکند.
یکی از نقاط برجسته عملکرد چادرملو، رشد تولید فولاد و کنسانتره در سال جاری است؛ تولید فولاد از حدود ۸۴ هزار تن در مهر ۱۴۰۳ به ۱۰۶ هزار تن در مهر ۱۴۰۴ افزایش یافته و کنسانتره خشک نیز رشد چشمگیری داشته است. با این حال، تولید گندله و آهن اسفنجی با کاهش ماهانه مواجه بوده است. این نوسان نشان میدهد که هرچند ظرفیت کلی بالا رفته، مدیریت عملیاتی در برخی خطوط تولید هنوز با مشکلات و محدودیتهایی مواجه است.
بخش دیگری که انتقادات جدی را به همراه دارد، وضعیت صادرات است. در حالی که فروش صادراتی چادرملو تا مهر ۱۴۰۴ بیش از ۱۲،۸۵۳ میلیارد ریال گزارش شده، اما فروش صادراتی در خود مهر ماه صفر بوده است. این وضعیت نشان میدهد که جریان صادرات شرکت به صورت مستمر و پایدار اجرا نمیشود و شرکت بیش از آنکه از ظرفیت تولید خود برای ورود به بازارهای خارجی بهره ببرد، وابسته به قراردادهای نامنظم یا بازار داخلی است. تحلیلگران صنعت هشدار میدهند که نبود جریان صادراتی منظم میتواند ریسک نقدینگی و آسیب به سودآوری بلندمدت ایجاد کند.
مصرف انرژی بالا
یکی از چالشهای جدی چادرملو، مصرف بالای انرژی است که بر هزینههای عملیاتی و سودآوری شرکت سایه انداخته است. در مهر ۱۴۰۴، مصرف برق شرکت به بیش از ۱۵۱ هزار واحد، گاز به بیش از ۵۴ هزار میلیارد واحد و آب به بیش از ۱،۶۵۴ هزار واحد رسیده است. مقایسه این ارقام با مهر ۱۴۰۳ نشان میدهد که مصرف برق و گاز افزایش یافته و مصرف آب نیز کمی بالاتر رفته است، هرچند تولید فولاد و کنسانتره رشد داشته است. این افزایش مصرف انرژی در کنار رشد تولید، نشاندهنده ناکارآمدی نسبی در بهرهوری انرژی و فشار مضاعف بر حاشیه سود است.
مصرف انرژی در چادرملو نه تنها هزینه تولید را بالا میبرد، بلکه ریسک عملیاتی را نیز تشدید میکند. وابستگی به انرژیهای داخلی، نوسانات قیمت گاز و برق و کمبود منابع آب میتواند هر لحظه بر تولید و سودآوری تاثیر منفی بگذارد. به خصوص در خطوط تولید فولاد و کنسانتره که انرژیبر هستند، مدیریت ناکافی مصرف انرژی، شرکت را در معرض آسیب جدی قرار داده است.
واردات مواد اولیه
وابستگی شدید چادرملو به واردات مواد اولیه، بخش دیگری از ریسکهای ساختاری شرکت است. مواد اولیه خریداری شده تا پایان مهر ۱۴۰۴ بیش از ۱۹۷ هزار میلیارد ریال ارزش داشته و جمع مصارف ارزی شرکت بیش از ۱۰۶ میلیون درهم گزارش شده است. این وابستگی، به خصوص در شرایط نوسانات ارزی و تحریمهای احتمالی، ریسک عملیاتی و مالی بالایی برای شرکت ایجاد میکند و هرگونه اختلال در تأمین مواد اولیه میتواند تولید و سودآوری را تحت تأثیر قرار دهد.
در جمعبندی، چادرملو با ظرفیت تولید بالا، رشد چشمگیر در فولاد و کنسانتره و سابقه طولانی، همچنان یک قطب مهم صنعتی است، اما نوسانات تولید در برخی محصولات، توقف صادرات ماهانه، مصرف بالای انرژی و وابستگی به واردات، نقاط ضعف جدی و تهدیدکنندهای برای آینده مالی و رقابتی شرکت محسوب میشوند. کارشناسان توصیه میکنند که برای کاهش ریسک و افزایش پایداری سودآوری، چادرملو باید جریان صادراتی مستمر ایجاد کند، وابستگی به واردات را کاهش دهد و مدیریت مصرف انرژی و آب را بهینه کند.
در غیر این صورت، ظرفیت تولید بالا و موفقیتهای عددی شرکت، ممکن است به جای مزیت رقابتی، به یک تهدید واقعی برای پایداری مالی و استراتژیک چادرملو تبدیل شود. در واقع، شرکت امروز درگیر جدالی نابرابر با ارز و انرژی است؛ جدالی که موفقیت بلندمدت آن را تعیین خواهد کرد.
چهرههای پرماجرا
حضور یک نماینده مجلس در هیئت مدیره چادرملو یکی از سوالات اساسی در رابطه با این شرکت شد. گروه مدیریت سرمایه گذاری امید، سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات، سرمایه گذاری سپه، فولاد مبارکه اصفهان و سرمایه گذاری استان خوزستان در این شرکت حضور دارند. در اردیبهشت ۱۴۰۴ بود که خبر آمد: «محمدرضا تابش در حکمی از سوی بابک ابراهیمی مدیرعامل شرکت گروه مدیریت سرمایهگذاری امید به عنوان نماینده این گروه، عضو هیأت مدیره شرکت معدنی و صنعتی چادرملو شد.»
تابش نماینده پنج دوره اردکان است و بیشتر به عنوان تقویت بازوی سیاسی و چانه زنی پارلمانی به این مجموعه اضافه شده است.
یکی دیگر از انتصابات عجیب در چادرملو، حضور نماینده فولاد مبارکه با مدرک دکترای الهیات در یک مجموعه فولادی-معدنی است. مهدی آقاپور بیشک نماینده فولاد مبارکه در این شرکت، سابقه مستشار دیوان محاسبات کشور، عضو هیئت عمومی دیوان محاسبات، عضو کارگروه تفریغ بودجه، ریاست دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی، پارلمانی دانشگاه پیام نور کشور، عضو هیئت رئیسه حقوق بشر شمال غرب کشور را در کارنامه دارد.