چرا ۶۰ درصد حقوق صرف خورد و خوراک میشود؟
به گزارش نبض بازار ، تورم تیرماه ۱۴۰۴ در بازار مواد غذایی، زنگ هشدار تازهای را برای معیشت خانوارهای ایرانی به صدا درآورده است. تازهترین گزارشها از مرکز آمار نشان میدهد که خانوارها برای تامین حداقل نیازهای خوراکی خود، باید نزدیک به ۶۰ درصد از حداقل حقوق را هزینه کنند؛ رقمی نگرانکننده که نشانهای روشن از افزایش بار معیشتی، آنهم در پی بحرانهای امنیتی اخیر است.
برنج رکورد زد، نان گرانتر شد
در صدر تورم خوراکی تیرماه، گروه نان و غلات با تورم ماهانه ۱۶.۶ درصدی پیشتاز بودهاند. در این میان، برنج ایرانی درجهیک با جهش ۲۸ درصدی قیمت در یک ماه، رکورددار افزایش قیمت شد. پس از آن برنج خارجی با ۱۰.۸ درصد و ماکارونی با ۹.۵ درصد تورم ماهانه، در ردههای بعدی قرار گرفتند.
بررسیها نشان میدهد که عرضه ناکافی برنج داخلی به بازار، بهدلیل تأخیر در برداشت محصول جدید، و همزمان موانع ارزی در مسیر واردات برنج خارجی، عامل اصلی جهش قیمتها بوده است. دبیر انجمن برنج نیز تأیید کرده که بانک مرکزی از شهریور گذشته ارزی برای واردات تخصیص نداده است؛ عاملی که فشار را بر مصرفکنندگان دوچندان کرده است.
شیر و مرغ هم از سفرهها پر کشیدند
در تیرماه، رشد قیمت لبنیات و محصولات پروتئینی نیز چشمگیر بوده است. پنیر ایرانی ۱۱.۶ درصد، مرغ ماشینی ۱۰.۹ درصد و ماست ۹.۳ درصد افزایش قیمت را تجربه کردهاند.
اما تورم نقطهای اقلامی مانند کره پاستوریزه (۹۳.۵ درصد)، خامه (۶۹.۴ درصد) و ماست (۶۱.۷ درصد) نشان میدهد که این رشد قیمتی، روندی مستمر و فراتر از نوسانات مقطعی است. کارشناسان میگویند فشار تقاضا پس از جنگ دوازدهروزه، نقش مهمی در این جهش داشته است.
گوشت قرمز در حاشیه، حبوبات در تیررس
در شرایطی که مصرف گوشت قرمز مدتهاست از توان بسیاری از خانوارها خارج شده، آمارها نشان میدهد که حتی این گروه نیز تورم داشتهاند؛ گوشت گوسفندی با ۳.۳ درصد و گوشت گاو و گوساله با ۴.۸ درصد رشد در تیرماه.
اما زنگ خطر اصلی زمانی به صدا درمیآید که بدانیم حبوبات بهعنوان جایگزین ارزانتر پروتئین نیز از تورم مصون نماندهاند. لوبیا چیتی با تورم ماهانه ۱۲ درصد، دومین رشد قیمت بالا را در میان اقلام غذایی ثبت کرده و سایر حبوبات نیز افزایش قابلتوجهی داشتهاند. این روند، گزینههای غذایی خانوارهای کمدرآمد را به شدت محدود کرده است.
بحران کالری در کمین خانوارها
گزارش مرکز آمار و محاسبات صورتگرفته نشان میدهد سهم هزینه خوراکی از حداقل حقوق در تیرماه ۵۹ درصد بوده؛ در حالی که این عدد سال گذشته ۵۲.۸ درصد بود. این رشد ۶ واحد درصدی در یک ماه، علامت روشنی از کوچکتر شدن سفره خانوارهاست.
کارشناسان هشدار میدهند که اگر روند کنونی ادامه یابد، فقر کالری و حذف اقلام حیاتی از وعدههای غذایی، میتواند به بحرانی گسترده در حوزه سلامت عمومی و امنیت غذایی بدل شود. بهویژه آنکه نان و غلات که عمده کالری اقشار کمدرآمد را تأمین میکنند حالا خود به صدرنشین تورم تبدیل شدهاند.