چراغ سبز تهران به ایده «کنسرسیوم هستهای»/ سایه تهدید ۶۰ روزه نتانیاهو بر مذاکرات
به گزارش نبض بازار، وزیر خارجه ایران در این گفتوگو صراحتاً اعلام کرد که ایران «پذیرای گفتوگو با واشنگتن» است، مشروط بر آنکه آمریکا ضمانتهایی در برابر حمله نظامی ارائه کند و اشتباهات گذشته را بپذیرد. این موضعگیری نهتنها انعطافپذیری دیپلماتیک تهران را بازتاب میدهد، بلکه از رویکردی نو برای تضمین امنیت منطقهای در قالب یک همکاری ساختاری - نظیر کنسرسیوم - حکایت دارد.
از فراماتوم تا آیندهای جدید
سید عباس عراقچی، از دیپلماتهای ارشد ایرانی، با یادآوری نمونههای همکاری تاریخی ایران با فرانسه (فراماتوم) و آلمان در دهه ۱۹۷۰، تصریح کرد: «ایران همواره از ایدههایی که بر پایه همکاری بینالمللی و شفافیت استوار باشند استقبال کرده است.» او تأکید کرد که همکاری منطقهای بر سر برنامه صلحآمیز هستهای، در صورتی که حقوق ایران محفوظ بماند، درهای مذاکره را کاملاً باز نگه میدارد.
آیا این یعنی بازگشت به نسخهای نو از برجام؟ شاید. اما این بار با مشارکت بازیگران منطقهای و سازوکاری که از دلِ شکست گذشته، الگویی جدید زاده است.
خطر روی میز: شمارش معکوس ۶۰ روزه
در همین حال، گزارشهای محرمانه از دیدار اخیر دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی، خبر از مهلت ۶۰ روزه اسرائیل برای حمله نظامی مجدد به ایران میدهد؛ هشداری که تهران و پایتختهای اروپایی نمیتوانند آن را نادیده بگیرند.
به گزارش والاستریت ژورنال، نتانیاهو در این دیدار اعلام کرده در صورتی که ایران به "پیشرفت بیشتر در مسیر تسلیحات اتمی" متهم شود، «حملات بیشتری در راه خواهد بود.» ترامپ در ظاهر از راهکار دیپلماتیک حمایت کرده، اما عملاً مخالفتی با حملات رژیم صهیونیستی ابراز نکرده است.
یادآور میشود که سحرگاه ۲۳ خرداد، حملات هماهنگ و مرگباری از سوی اسرائیل و در پی آن، آمریکا، به تأسیسات هستهای و مراکز نظامی و حتی محلههای مسکونی ایران صورت گرفت. در جریان این حملات، چندین تن از دانشمندان هستهای، فرماندهان نظامی و شهروندان عادی جان خود را از دست دادند. پاسخ تهران اگرچه تاکنون در چارچوب بازدارندگی باقی مانده، اما نارضایتی عمومی و فشارهای داخلی برای انتقام در حال افزایش است.
دیپلماسی یا تقابل؛ راهی دوطرفه
تهران همچنان بر «احترام متقابل، تضمین امنیت و تعهد به مسیر دیپلماتیک» تأکید دارد. اما در شرایطی که حملات مستقیم نظامی آمریکا و اسرائیل به تأسیسات ایران نهتنها متوقف نشده بلکه با تهدیدهای جدید همراه است، این امید دیپلماتیک بر لبه تیغ قرار دارد.
پیشنهاد شکلگیری کنسرسیومی برای نظارت و همکاری در زمینه برنامه صلحآمیز هستهای ایران، ممکن است همان حلقه مفقودهای باشد که غرب به دنبال آن است. اما اگر تهدیدها بر دیپلماسی سایه بیفکند، فرصت باقیمانده برای مذاکره به سرعت خواهد سوخت.
ایران نشان داده که همچنان دیپلماسی را بر تقابل ترجیح میدهد. اما در بازی جدید، تنها ابزار تغییر وضعیت، نهفقط مذاکره، که تغییر رویکرد غرب به جای تهدید و تحقیر است. آیا جهان به سمت مدل مشترکِ همکاری میرود یا شمارش معکوس تهدیدات، شانسِ دیپلماسی را نابود خواهد کرد؟
زمان در حال تمام شدن است؛ ۶۰ روز دیگر، ممکن است بازی وارد مرحلهای غیرقابل بازگشت شود.