آیا واقعاً خاورمیانه جدیدی در حال ظهور است؟
به گزارش نبض بازار، طبق تحلیل برخی کارشناسان آمریکایی، دادههای میدانی نشان میدهند که برخی کشورهای عربی نیز مانند امارات و بحرین به دنبال پیوستن به توافق ابراهیم هستند. این اقدام سیاسی با هدف توسعه اقتصادی، تجارت و امنیت صورت میگیرد؛ اما آیا این بهمعنای پایان تنشهای دیرپای منطقهای است؟ تعلیق مذاکرات عربستان و اسرائیل پس از تشدید بحران در غزه نشان میدهد که این تحولات شکنندهاند و میتوانند در مواجهه با بحرانهای انسانی و امنیتی، به سرعت معکوس شوند.
چین نیز با استفاده از فضای خلأ قدرت ایالات متحده، تلاشهایی را برای نفوذ در منطقه به اجرا گذاشته و توافقنامههایی با ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس امضا کرده است. این امر بخشی از روند چندقطبیسازی منطقه بوده که حمایتکننده تفکر خاورمیانه جدید است؛ با این حال، سیاستگذاریهای دیرپای مناقشات اسرائیل و فلسطین هنوز بهطور قابل توجهی بر بازیگران منطقهای تأثیر میگذارد.
علاوه بر تحولات دیپلماتیک، اصلاحات اقتصادی قوی مانند رشد غیرنفتی در خلیج فارس نیز رخ دادهاند؛ اما همچنان پرسشی اساسی باقی است: آیا این تحولات به کاهش مشکلات ساختاری منطقه (مانند بیثباتی، نابرابری و بحران پناهندگان) منجر خواهد شد؟ هنوز پاسخ روشن نیست، زیرا تداوم تنشها از حوزه یمن تا لبنان و سوریه همچنان پابرجا است.
در نتیجه نیویورک تایمز یادآوری میکند که این کژتابی میان روایت رسانهای و واقعیتهای مبتنی بر داده میتواند مخاطرهآمیز باشد. در حالی که برخی از پیشرفتها ملموس هستند، تصویر کلی منطقه حکایت از بازگشتی شدید به کانون بحرانها دارد؛ زیرا وضعیت غزه و جنگ ترکیبی نیروهای محور مقاومت نمونهای بارز از این پویش است.
در در همین رابطه در مجموع میتوان چهار نتیجهگیری راهبردی از این وضعیت گرفت.
۱. خاورمیانه جدید تا حد زیادی یک روایت قابل فروش با هدف مشروعیت بخشیدن به اولویتهای اقتصادی و امنیتی محور غرب–خلیج فارس است.
۲. تنشهای دیرپا از درگیری غزه تا رقابت ایران-عربستان و تعلیق مذاکرات عادیسازی، نشاندهنده ساختار شکننده تحول است.
۳. برای منافع پایدار، جریان رسانهای باید دست از روایتسازی صرف بردارد و بر شواهد میدانی، دادههای اقتصادی و تحولات امنیتی واقعی تمرکز کند.
۴. سیاستگذاران باید فرصت اصلاحات اقتصادی را با دیپلماسی واقعگرا ترکیب کنند؛ در غیر این صورت، خطر بازگشت به چرخه بحرانها، یا حتی جهش به منطقهای با جبههبندیهای جدید وجود دارد.