سهم تجدیدپذیرها از تولید برق کشور، کمتر از یک درصد / نیروگاه خورشیدی راه حل قطعی بحران برق است؟
به گزارش نبض بازار، در حالی که بحران مصرف بیرویه برق در ایران روز به روز شدیدتر میشود، بسیاری از فعالان حوزه انرژی بر ضرورت توسعه انرژیهای تجدیدپذیر به ویژه خورشیدی تأکید دارند. اما آیا زیرساختها و برنامهریزیهای موجود پاسخگوی چنین آرزویی هستند؟ گفتوگو با دو چهره باسابقه این حوزه، تصویری واقعگرایانه از چالشها و ظرفیتها ارائه میدهد.
ابراهیم خوشگفتار، رئیس سابق سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق، میگوید: «در حال حاضر، هیچ نیروگاه خصوصی به جز نیروگاههای خورشیدی در حال ساخت نیست. آن هم صرفاً به این دلیل که احداث نیروگاه حرارتی دیگر صرفه اقتصادی ندارد.»، اما در ادامه هشدار میدهد که «خورشیدی هم راهحل قطعی بحران برق نیست.»
او توضیح میدهد که برق تولیدی از نیروگاههای خورشیدی پایدار نیست؛ زیرا در تابستانها تنها حدود ۱۰ ساعت و در زمستانها بین ۶ تا ۷ ساعت تولید برق دارند. به گفته او، «ساعات اوج مصرف ما معمولاً از غروب تا حوالی نیمهشب است؛ درست زمانی که نیروگاههای خورشیدی دیگر تولیدی ندارند.»
این چالش باعث میشود که بدون وجود سیستمهای ذخیرهساز یا نیروگاههای پشتیبان حرارتی، این نوع از تولید برق نتواند نیاز شبکه را تأمین کند.خوشگفتار تأکید میکند که توسعه انرژی خورشیدی بدون برنامهریزی از سالها پیش، امروز دیگر کفایت نمیکند.
«ما باید این فکر را ۱۰ سال پیش میکردیم. امروز هر کاری هم بکنیم، مثل درخت گردویی است که تازه میکاریم و سالها بعد نتیجهاش را میبینیم.»
برای ۱۵ درصد برق پایدار، ۵۵ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی لازم داریم
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، در ادامه همین مسیر محاسبهای دقیقتر ارائه میدهد. او میگوید: «اگر بخواهیم تنها ۱۵ درصد از نیاز برق کشور را از محل تجدیدپذیرها تأمین کنیم، باید حدود ۵۵ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی در کشور نصب و راهاندازی کنیم. این عدد فقط برای تولید حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار مگاوات برق پایدار کافی است.»
وی میافزاید: «در حال حاضر، حدود ۷۰ هزار مگاوات ظرفیت تولید برق در کشور داریم. اگر بخواهیم با سهم ۱۵ درصدی تجدیدپذیرها کار کنیم، باید سرمایهگذاری گستردهای در زیرساخت خورشیدی انجام دهیم. اما اینکه تصور کنیم میتوان تمام برق مورد نیاز کشور را از انرژی خورشیدی تأمین کرد، واقعبینانه نیست.»
نجفی نیز بر فقدان زیرساخت و نبود برنامهریزی کافی در کشور تأکید دارد و میگوید: «ما نیاز داریم که زیرساختهای دیگر مثل ذخیرهسازها، شبکه انتقال مدرن و حمایت قانونی فراهم شود تا بتوانیم توسعه انرژی خورشیدی را با اطمینان دنبال کنیم.»
چرا تأکید روی انرژی هستهای باقی مانده؟
هر دو کارشناس بر این نکته تأکید دارند که ایران نمیتواند بهتنهایی بر خورشیدی تکیه کند. نجفی در اینباره میگوید: «علت اینکه ما همچنان به انرژی هستهای فکر میکنیم این است که بقیه منابع برق کشور عمدتاً از سوختهای فسیلی تأمین میشوند. این منابع لاجرم روزی به پایان میرسند.»
او ادامه میدهد: «انرژی باد میتواند سه تا چهار درصد و انرژی زمینگرمایی نیز درصدی از برق کشور را تأمین کند. اما خورشیدی، در بهترین حالت، بخشی از سبد انرژی ماست، نه همه آن. ما باید سبدی از منابع مختلف داشته باشیم.»
سرمایهگذار ایرانی هنوز هست؛ به شرط حمایت
نجفی همچنین بر نقش کلیدی سرمایهگذار داخلی در توسعه این بخش تأکید میکند: «سرمایهگذار ایرانی اتفاقاً بهخوبی بلد است با چالشها مواجه شود. فقط کافی است کمی حمایت ببیند. اگر چنین حمایتی صورت گیرد، آینده بخش خصوصی در تجدیدپذیرها میتواند روشن باشد.»
اگرچه ایران از ظرفیت تابشی بسیار بالایی برخوردار است، اما توسعه انرژی خورشیدی در کشور هنوز در ابتدای مسیر است. کمبود زیرساخت، نبود برنامهریزی درازمدت، عدم پشتیبانی مالی و قانونی، و همچنین ضعف در سیستم ذخیرهسازی انرژی، موانع اصلی این راه هستند.
با این حال، بهکارگیری هوشمندانه ظرفیتهای داخلی و اصلاح سیاستها میتواند مسیر را برای یک جهش واقعی در انرژی خورشیدی باز کند.