سه نرخی شدن قیمت گازوئیل دوباره مطرح شد
به گزارش نبض بازار، سالهاست که اختلاف فاحش قیمت گازوئیل در داخل ایران با نرخهای جهانی، به معضلی جدی به نام قاچاق دامن زده است. این طرح که برگرفته از قوانین برنامه هفتم توسعه و بودجه سال جاری است، با هدف کنترل مصرف، کاهش قاچاق و هدفمند کردن یارانههای انرژی تدوین شده است. در صورت نهایی شدن، قیمت جدید گازوئیل به شرح زیر خواهد بود:
۱. نرخ یارانهای (۳۰۰ تومانی): این نرخ، که در حال حاضر نیز برای گازوئیل سهمیهای اعمال میشود، برای ناوگان فعال حملونقل سنگین دارای بارنامه الکترونیکی معتبر و پیمایش واقعی حفظ خواهد شد. این اقدام، در راستای حمایت از رانندگان قانونمند و تضمین تداوم فعالیتهای حملونقل کالا و مسافر است.
۲. نرخ نیمه یارانهای: برای مصرف مازاد بر سهمیه اولیه (تا سقف ۴۰ درصد بیشتر از سهمیه)، نرخ دوم اعمال میشود. قیمت جدید گازوئیل در این بخش هنوز به طور رسمی اعلام نشده است، اما هدف از این پلکان، بازدارندگی از مصرف بیش از حد و مدیریت منابع است. نرخهای متفاوتی برای این نوع گازوئیل مطرح شده اما همه آنها در حد گمانهزنی است.
۳. نرخ آزاد: این نرخ، با قیمتی نزدیک به ۴۲،۰۰۰ تومان (بر اساس قیمت فوب خلیج فارس)، برای هرگونه مصرف بیش از سهمیه تخصیص یافته و میزان مازاد بر نرخ نیمه یارانهای اعمال خواهد شد. همچنین، کامیونهای غیرفعال یا آنهایی که بارنامه غیرواقعی دارند، مشمول این نرخ گرانتر خواهند شد. این نرخ، عملاً سیگنالی برای مقابله با قاچاق سوخت و تشویق به مصرف بهینه است.
ابهامات و نگرانیها درباره آینده قیمت گازوئیل
با وجود تأکیدات مسئولان بر حفظ نرخ یارانهای برای ناوگان فعال، ابهامات زیادی در مورد جزئیات اجرایی و زمان نهایی شدن سه نرخی شدن قیمت گازوئیل وجود دارد. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی پیشتر از آغاز اجرای این طرح از ابتدای تیرماه ۱۴۰۴ خبر داده بود، اما اخبار اخیر از احتمال تعویق زمان اجرای مصوبه به منظور رفع ابهامات و نگرانیها حکایت دارد.
نمایندگان رانندگان نیز خواستار مشارکت فعال در تصمیمگیریها هستند. طبق گفتهها، قرار است هر تصمیمی در مورد قیمت جدید گازوئیل و سهمیهبندی، با مشارکت انجمنهای صنفی و کانونهای سراسری رانندگان صورت گیرد. همچنین، وعده ثابت ماندن "سهمیه پایهای" رانندگان و بررسی مجدد کاهش سهمیهها، میتواند تا حدی از نگرانیها بکاهد.
پیامدها و انتظارات از قیمت جدید گازوئیل
اجرای موفق طرح سه نرخی شدن قیمت گازوئیل نیازمند شفافیت کامل در ابلاغ جزئیات، فراهم آوردن زیرساختهای لازم برای تخصیص سهمیه بر اساس پیمایش واقعی، و از همه مهمتر، جلب اعتماد عمومی رانندگان است. در صورت اجرای صحیح و با در نظر گرفتن حمایت از ناوگان قانونی، این طرح میتواند به هدفمندی یارانهها و کاهش قاچاق کمک کند. اما در غیر این صورت، افزایش قیمت گازوئیل در بخشهای غیرهدفمند میتواند منجر به افزایش هزینههای حملونقل و نارضایتیها در این بخش حیاتی اقتصاد شود.
آینده نشان خواهد داد که آیا قیمت جدید گازوئیل میتواند به اهداف خود دست یابد و مشکلات ریشهای در این حوزه را برطرف کند یا صرفاً به تغییری مقطعی و بدون تأثیر در بلندمدت منجر خواهد شد.