ناترازی صنایع فولادی به کجا رسید؟
به گزارش نبض بازار، فولادیها از ابتدای سال تاکنون بارها اشاره کردهاند که بروز ناترازی زودهنگام در سال ۱۴۰۴، آنها را با نگرانی جدی مواجه کرده است. قرار بود تابستان ۱۴۰۴ آغاز ناترازی برق باشد، اما از نیمه دوم فروردین ماه این روند آغاز شد. طبق اعلام وزارت نیرو در اردیبهشت نیز این روند شدت میگیرد. دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد اولین مسئولی بود که نسبت به این اتفاق هشدار داد. او گفت که فولادیها از ابتدای سال تاکنون ۳۰ تا ۸۰ درصد کاهش تولید داشتهاند. تداوم چنین رقمی یعنی تولید فولاد ایران که در سال گذشته ۳۰ میلیون تن بود، امسال به ۱۵ میلیون تن میرسد. این آمارها یک معنی دارند و آن شکست هدفگذاری تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ است.
کدام نقاط بیشترین ناترازی را تجربه میکنند؟
فارغ از ابرکمپانیهای فولاد در ایران، مجموعههای کوچکی وجود دارند که به سختی خود را در شرایط تحریمی فعلی سر پا نگه داشتهاند. تداوم ناترازی برق میتوان این مجموعهها را با مرگ زودهنگامی مواجه کند که پیشبینیهای لازم را برای آن نداشتهاند. از میان ۳۰۰ کارخانه فولاد در ایران تنها تعداد اندکی از آنها هستند که با استفاده از ارتباطات دولتی، نیروگاههای تجدیدپذیر، خرید برق مازاد و... توانستهاند تولید خود را حفظ کنند، اما دیگرمجموعههایی که چنین امکاناتی ندارند، تنها به صبر برای وصل برق بسنده کردهاند. این روزها صنایع فولاد آلیاژی پاسارگاد، کارخانه فولاد شهرک صنعتی خرمدشت و برخی از مجموعههای فولادی اصفهان و کرمانشاه بیشتر از دیگر نقاط درگیر کمبود برق بودهاند. در این بین فولاد ارفع با کاهش ۱۶ درصدی و فولاد کاوه کیش با کاهش ۱۵ درصدی تولید مواجه بودهاند.
فولادیها چقدر برق مصرف میکنند؟
پرمصرف بودن صنایع فولاد امری غیرقابل انکار است. فولادسازی در ایران نسبت به فولادسازی در مکزیک، اوکراین، ترکیه، ویتنام و آلمان برق بیشتری مصرف میکند. اما با توجه به گسترش و اهمیت این کارخانهها، قطع برق فولادیها زیان جدی به دنبال دارد. سال گذشته بود که مدیرعامل شرکت سرمایهگذاری توسعه معادن و فلزات در این باره گفته بود: «هر تن کنسانتره بین ۲۲ تا ۴۰ کیلووات ساعت، هر تن گندله بین ۲۶ تا ۵۵ کیلووات ساعت، هر تن آهن اسفنجی بین ۱۱۰ تا ۱۳۰ کیلووات ساعت و هر تن فولاد ۷۰۰ تا ۹۰۰ کیلووات مصرف برق دارد. این در حالی است که استاندارد مصرف برق برای تولید هر تن فولاد حدود ۴۵۰ کیلووات ساعت است.»
کارشناسان مدعیاند که بررسی صنایع فولادی لهستان میتواند نمونه آموزندهای جهت کاهش مصرف برق صنایع فولادی در ایران باشد. تجربه آلمان نیز نشان میدهد که کاهش مصرف انرژی به معنای کاهش تولید نیست، بلکه آلمانیها توانستهاند با کاهش ۲۲ درصد از مصرف انرژی در صنایع، رشد تولید بیشتری داشته باشند. به طور کلی بهینهسازی مصرف انرژی در صنایع فولاد و به روزرسانی دستگاههای تولیدی میتواند بخش مهمی از چالش انرژی این صنایع را حل کند. اگرچه به موازات آن، احداث نیروگاههای تجدیدپذیر نیز در بلندمدت به یک بازوی کمکی برای صنایع فولادی تبدیل خواهد شد. رشد مصرف صنایع امری طبیعی است و به طور میانگین صنایع ایران سالانه ۵.۵ درصد افزایش مصرف را تجربه کردهاند؛ اما بهینهسازی مصرف نیز یک واقعیت است که نباید نادیده گرفته شود.
چالشهای فنی ناترازی
یکی از نگرانیهای جدی فولادیها، مشکلات فنی است که در هنگام راهاندازی مجدد کارخانه با آن مواجه میشوند. راهاندازی خط تولید پس از وصل برق آن هم به طور مداوم، چالش جدی برای مراحل راهاندازی و سیستم برقی کارخانهها به وجود میآورد که میزان زیان آن هنوز به طور دقیق محاسبه نشده است. تنها در یک نمونه، فولاد خوزستان در سال ۱۴۰۳ نزدیک ۲۳ همت از ناترازی برق متضرر شد و دولت نیز تاکنون هیچ اقدام جبرانی برای آن نداشته است.