جنگ چه بلایی بر سر فولاد اوکراین آورد؟
به گزارش نبض بازار، کشور جنگزدهای مانند اوکراین در نخستین زیانهای حاصل از این نبرد، در زمینه صنایع خود دچار آسیب شده است. صنایع فولادی اوکراین از دوران اتحاد شوروی جزو زبانزدترین صنایع فولادی جهان بود اما به مرور زمان این نقش را از دست داد.
نقش فولاد در اوکراین
فولاد در سال ۲۰۲۴، ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور اوکراین و ۱۵ درصد از کل صادرات کالاها در این کشور را تشکیل میداد. علیرغم جنگ، شرکتهای فولادی همچنان در حال سرمایه گذاریهای بیشتر برای حفظ میزان تولید هستند. حدود ۲۰ درصد از کل سرمایه گذاری صنعتی CAPEX در اوکراین در بخش آهن و فولاد است.
اوکراین کجا ایستاده است؟
طبق آخرین آمار کشورهای تولیدکننده فولاد در سال ۲۰۲۴، کشور اوکراین در جایگاه ۲۲ جهان ایستاده است. میزان تولید فعلی اوکراین به ۷.۶ میلیون تن در سال رسیده است. اوکراین نسبت به سال ۲۰۲۳ افزایش تولید را تجربه کرده، اما در متوسط ۸ سال اخیر، کاهش تولید اوکراین قابل توجه است. این کشور در سال ۲۰۱۶ تولید ۲۱ میلیون تن را به ثبت رسانده بود و حتی از میزان تولید ایران در آن سال (۱۷ میلیون تن) نیز بیشتر بوده است. با وجود پیشینه عظیم، طبق آخرین آمارهای ۲۰۲۵، اوکراینیها تا اینجای کار ۹ درصد کاهش تولید و ۱۶ درصد کاهش صادرات در حوزه فولاد داشتهاند.
بحرانهای فولادی در اوکراین
در کنار جنگ که آثار فاجعه باری برای اوکراین داشته است، چالشهای حوزه انرژی، گران شدن و کمبود برق، دشوار شدن مسیر واردات مواد اولیه، عدم انعطاف برای بازاریابی جهانی، محدودیت در مسیر حمل و نقل و... بخشی از مهمترین چالشهای فولادی اوکراین است. کارخانههای مهم فولادی اوکراین از جمله آزومستال و ایلیچ ماریوپل ۵۰ تا ۸۰ درصد کمتر از ظرفیت واقعی خود تولید میکنند. این موارد باعث شده صنایع فولاد اوکراین دیگر مزیت رقابتی را از دست داده و تنها به رفع نیاز داخل کشور و تا حدی فروش نسبی به برخی از کشورهای اروپایی بپردازند. خرید فولاد از اوکراین توسط دیگر کشورهای اروپایی نیز نوعی کمک اقتصادی به این کشور است و گرنه تجارت فولاد با اوکراین چندان جذابیتی برای اروپاییها و آسیاییها ندارد.
اگرچه بلغارستان (۵۹۵ هزار تن)، مصر، لهستان (۸۶ هزار تن) و ترکیه (۳۹۲ هزار تن) کماکان مشتریان این کشور هستند. نیروی انسانی فولاد در این کشور نیز درگیر جنگ شده و ۲۰ درصد از کارگران فولادی به جبهههای جنگ فراخوانده شدند.
آندری گلوشچنکو، تحلیلگر مرکز GMK گفت: "سال گذشته، فولادسازان اوکراینی تقریباً ۶۵ درصد از محصولات خود را به اتحادیه اروپا صادر کردند. با این حال، بازار اروپا در بحران است. سایر کشورها در بحبوحه صادرات رو به رشد فولاد از چین، محدودیتهای تجاری را تشدید میکنند. شرایط فعلی بازار برای شرکتهای اوکراینی مساعد نیست. "
بزرگترین کارخانههای فولاد اوکراین
InGZK یکی از مهمترین کارخانههای حوزه فولاد در اوکراین است. این کارخانه ۱۹۹۶ تاسیس شده و در سال ۲۰۰۱ توانست رکورد تولید کنستانتره را بزند. این شرکت در سال ۲۰۰۷ توسط Metinvest خریداری شد.
شرکت مرکزی غنی سازی سنگ آهن CGZK متخصص در فرآوری و تولید مواد خام برای صنعت فولاد، کنسانتره تجاری با میانگین آهن ۶۵.۰ تا ۶۸.۲ درصد و گلوله با میانگین آهن ۶۳.۹ درصد است. این تنها معدن در اوکراین است که به طور همزمان از میدانهای کوارتزیت روباز و استخراج زیرزمینی استفاده میکند. این کارخانه ۸۵۰۰ کارگر دارد.
کارخانه آهن و فولاد آزوفستال، یکی از مهمترین کارخانه جات فولاد اوکراین بود که در زمان اتحاد شوروی در سال ۱۹۳۰ کار خود را آغاز کرد. اما این کارخانه در دوران جنگ تبدیل به یک سنگر شد. در توصیف آن شرایط در سایت این مجموعه نوشتهاند: «دارای تونلها و پناهگاههایی بود که میتوانستند در برابر حمله هستهای مقاومت کنند و در زمان جنگ روسیه و اوکراین معروف شد. با پیشروی نیروهای روسی به سمت ماریوپول، نیروهای اوکراینی به آزوفستال عقب نشینی کردند، و در اواخر آوریل ۲۰۲۲، این منطقه به آخرین جیب مقاومت اوکراین در شهر تبدیل شد. نبرد آزوفستال در این مکان رخ داد که با تسلیم شدن باقیمانده مدافعان اوکراینی پس از بیش از یک ماه مقاومت به اوج خود رسید. این کارخانه تقریباً به طور کامل توسط بمباران روسیه در طول نبرد نابود شد.»