اظهارات متفاوت عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره فضای مجازی
به گزارش نبض بازار، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه فضای مجازی در کنار فضای حقیقی یک زیست دوفضایی را برای انسان شکل داده است، از عوارض این زیست را دوتمایلی شدن انسان و تشکیل هویت‌های نامعین دانست.
به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعیدرضا عاملی، رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی در افتتاحیه همایش ملی فلسفه فرهنگ که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، در ابتدا به سه ساحت چیستی فلسفه فرهنگی پرداخت و گفت: در ساحت اول باید بدانیم از منظر اسلام چه بایسته‌هایی را برای زندگی کردن در نظر داریم و از منظر فلسفه ملاصدرا آن حرکت جوهری در شکل گیری یک بایسته نقش دارد مد نظر است.
وی ادامه داد: فرهنگ به مثابه «هست یا نیست» ساحت دوم است به این صورت که در «بودن و نبودن» از کلیت وجود صحبت می‌کند و «هست و نیست» به معنای یک حضور اجتماعی است، تلقی عمومی که از فرهنگ می‌شود «هست یا نیست» بوده و امری اجتماعی است و همچنین آن را امری نسبی می‌دانند از این رو فرهنگ اجتماعی که در ایران است، با فرهنگ مالزی و ترکیه و دیگر کشور‌های اسلامی متفاوت است.
عاملی با اشاره به دوران حضور انبیا گفت: منبع اصلی فرهنگ در زمان انبیاء دین بوده است، اما پس از گذشت قرن‌ها که جوامع اسلامی درگیر زندگی مدرن شده، منابع فرهنگ متفاوت هستند؛ در دوران امروز دو زیست بوم برای فرهنگ متصور است، زیرا خطا است که کسی اینترنت را یک ابزار صرف بداند؛ فضای مجازی در عرصه زندگی ما شکل گرفته و همه عرصه‌های زندگی را در خود دارد و می‌توان آن را زیست بوم دانست چرا که از خریدوفروش تا ارتباطات عاطفی در آن شکل می‌گیرد.
وی با بیان اینکه فضای دوم فضای اول را دریافت می‌کند، گفت: به عبارتی می‌توان گفت فضای دوم یک موقعیت مکانی دارد برای مثال سامانه مکان یاب گوشی از محیط واقعی اطلاعاتی دریافت می‌کند و در فضای دوم ما را برای رسیدن به مقصدی راهنمایی می‌کند.
این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه بسیاری از منابع اجتماعی شدن فرهنگ در فضای دوم شکل می‌گیرد، تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب تعبیر کرده که فضای مجازی قتلگاه ارزش‌ها شده است، زیرا بسیاری از جوانان از اینترنت و فضای مجازی اجتماعی شدن را یاد می‌گیرند؛ کسانی که ذهنیت کلیشه‌ای پیدا می‌کنند حداقل مصرف مغزی را داشته و از انگاره‌های ذهنی و کلیشه‌ها تبعیت می‌کنند از این رو تبلیغات دینی بر روی آن اثر نمی‌گذارد؛ تبلیغات تجاری در غرب از کد اقناع استفاده می‌کنند تا انحصار ذهنی را برای مخاطب خود رقم بزند.
وی چهار اتفاق را نتیجه دوفضایی برای فرهنگ دانست و گفت: کسی که پای در زمین و ذهن در فضا دارد ماهیت دو تمایلی پیدا می‌کند، زیرا در یک زیست فرهنگی بومی حضور دارد و در عین حال در یک فضای دیگر نیز زیست دارد؛ در این دو تمایلی هویت‌های نامعین شکل می‌گیرد با وجود اینکه خصلت‌های هویت ثبات و تمایز است.
عاملی ادامه داد: هویت‌های مقاومت هویت‌هایی هستند که استقرار داشته و بر یک امری تأکید دارند؛ ۸۵ درصد بروز اینترنت در تصویر است و جهان تصویری است که برای مخاطبان ذهنیت ایجاد می‌کند. گروه دوم نیز هویت‌های ترکیبی هستند که ممکن است به عدم تعین برسند گروه سوم نیز هویت‌های مشروعیت یافته بوده که به الگو‌های زمانه توجه داشته و بر اساس خواست زمانه پیش می‌روند مانند کنشگران مجازی که بر اساس الگو‌های روز پیش می‌روند.
وی با بیان اینکه «زمان» در فضای مجازی با «زمان» در فضای فیزیکی متفاوت است، گفت: وقتی زمان و توزیع متفاوت است طبیعتا فرهنگ نیز متفاوت می‌شود. اگر بخواهیم امر را به سمت یک وجود متعالی ببینیم باید بگوییم که چرخشی از حکمرانی سلسله مراتبی به حکمرانی افقی، از تأسف در خصوص اتفاقات به نظام هوشمند اقدام، چرخش از عدالت گفتمان عدالت به عدالت محقق و... در پی این دوفضایی در حال تحقق است.