حاشیه سودهای کلان برای دلالان زمینه‌ساز کم‌اظهاری قیمت کامپاند / ماهیت کامپاند پلیمری باید قبل از خروج از کشور تعیین شود
میثم فتحی محب کارشناس حوزه انرژی (زنجیره‌ارزش نفت و گاز) در گفت‌وگو با نبض بازار اظهار کرد: پلیمرها دسته‌ای از محصولات پتروشیمی هستند که در صنایع لاستیک، پلاستیک، کامپوزیت و غیره برای تولید محصولات متنوعی همچون لوازم‌خانگی، الیاف و نخ، لوله و بطری‌های پلاستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به‌جهت بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها، معمولاً به این محصولات افزودنی‌هایی همچون آنتی‌کسیدان‌ها، نرم‌کننده‌ها و رنگدانه‌ها اضافه شده که اصطلاحاً به این فرآیند کامپاندینگ و به پلیمرهای فراوری‌شده، کامپاند پلیمری گفته می‌شود. به‌عنوان نمونه، یکی از کاربردهای پلیمر پلی‌اتیلن تولید لوله‌های انتقال آب است. لوله پلی‌اتیلنی نسبت به فلز سبک‌تر است و طول عمر بالاتری دارد. اما ممکن است بر اثر تابش مستقیم نور خورشید یا وجود کلر در آب پوسیده شود و طول عمر آن کمتر از 15 سال باشد. اما کامپاند پلی‌اتیلن که حاوی افزودنی‌هایی همچون آنتی‌اکسیدان باشد، در برابر این آسیب‌ها مقاوم است و می‌تواند تا ۴۰ سال مورد استفاده قرار بگیرد.
وی ادامه داد: در ایران معمولاً شرکت‌های پتروشیمی اقدام به تولید کامپاند پلیمری نکرده و شرکت‌های کوچک و بزرگ، دانش‌بنیان‌ها و گرانول‌سازها تولیدکنندگان کامپاند هستند. کامپاندسازی فرایندی پیچیده بوده و ممکن است تهیه یک فرمول کامپاند مناسب، سال‌ها به طول انجامد. در نتیجه شرکت‌های کوچک ممکن است تعداد محدودی کامپاند با ویژگی‌های خاص داشته باشند و به‌دلیل فرمولاسیون پیچیده و استفاده از افزودنی‌های گران‌قیمت، عمدتاً قیمت کامپاندهای پلیمری بسیار بیشتر از پلیمرهای معمولی است، تا جایی که ممکن است قیمت یک نمونه کامپاند بیش از پنج برابر نمونه پلیمری خالص باشد. البته لازم به ذکر است که کامپاندهای پلیمری مبنای قیمت‌گذاری دقیقی ندارند. پلیمرها در هاب‌های بزرگ عرضه و تقاضای جهانی قیمت‌گذاری شده یا در بورس‌های عرضه و تقاضا کشف قیمت می‌شوند. این در حالی است که مبنای قیمت‌گذاری کامپاندها بر اساس مواد افزودنی و روش تولید متغییر است.
تشخیص ماهیت برخی کامپاندهای پلیمری نیازمند انجام آزمایش‌های پیچیده و زمان‌بر است
وی با بیان اینکه در ایران، هر شخصی قادر به صادرات محصولات پتروشیمی نیست، اما صادرات کامپاند متفاوت است و هر شرکت یا شخصی می‌تواند کامپاند پلیمری صادر کند، گفت: در این شرایط صادرکنندگان کامپاندهای پلیمری، به‌جهت افزایش حاشیه سود ممکن است اقدام به کم اظهاری در گمرک کنند. همچنین در کشورهای همسایه همچون ترکیه، قیمت کامپاندهای پلیمری بسیار بالا است و این موضوع می‌تواند حاشیه سودهای کلان و نامتعارفی برای دلالان کامپاند ایجاد کند.
وی افزود: یکی از راه‌های جلوگیری از این موضوع، تعیین ماهیت کامپاند پلیمری قبل از خروج از کشور است. به‌صورت کلی، تشخیص ماهیت و مواد استفاده شده در برخی کامپاندهای پلیمری نیازمند انجام آزمایش‌های پیچیده و زمان‌بر است. حتی با انجام برخی از آزمایش‌ها ممکن است ماهیت کامپاند به‌درستی تعیین نشود، در نتیجه تشخیص ارزش حقیقی کالا به آسانی صورت نمی‌گیرد، اما مسئله شناسایی ارزش کامپاندهای پلیمری نباید مغفول بماند؛ می‌توان با انجام آزمایش‌های ساده‌تر تا حد مطلوبی نسبت به ارزش‌گذاری حدودی این محصولات اقدام کرد. با انجام این آزمایش‌های ساده و تعیین محصولات به کار رفته در تولید کامپاند می‌توان قیمت کامپاند پلیمری را تخمین زد. شاید این ارزش‌گذاری دقیق نباشد، اما تا حد مطلوبی به ارزش حقیقی کامپاند نزدیک است.