چرا محمد اسلامی دوباره رئیس سازمان انرژی اتمی شد؟کارنامه محمد اسلامی
به گزارش نبض بازار،روز شنبه، «محمد اسلامی» با حکم «مسعود پزشکیان»، رئیس‌جمهور ایران، به عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی ابقا شد. اسلامی که پیشتر وزیر راه و شهرسازی و استاندار مازندران بوده اکنون در دومین دوره ریاست خود در سازمان انرژی اتمی با برنامه‌هایی نوآورانه و هدفمند، تلاش خواهد کرد تا دستاوردهای این حوزه را به سطح جدیدی برساند.
در ادامه نگاهی جامع به سوابق اسلامی، فعالیت‌های مهم او در سازمان انرژی اتمی و اهداف آینده‌اش خواهیم داشت.
محمد اسلامی با سابقه‌ای درخشان در عرصه‌های مختلف مدیریتی دوباره به عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران منصوب شد. این تصمیم از سوی «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور ایران در حالی اتخاذ شد که اسلامی به عنوان دومین مدیری که خارج از تخصص انرژی اتمی به این سمت منصوب شده قرار است تحولات بزرگی در این سازمان ایجاد کند.
با توجه به تحولات و پیشرفت‌های مهمی که در دوره اول ریاست اسلامی در سازمان انرژی اتمی رخ داده است، دوره جدید مسئولیت او می‌تواند نقش بسیار مؤثری در پیشبرد اهداف کلان کشور داشته باشد.
بیوگرافی و سوابق محمد اسلامی
اسلامی متولد سال ۱۳۳۵ در اصفهان، رئیس سازمان انرژی اتمی در دولت فعلی و استاندار مازندران و وزیر راه و شهرسازی در دولت یازدهم و دوازدهم بود.
وی دانش‌آموخته مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه دیترویت میشیگان آمریکا در سال ۱۳۵۸ در مقطع کارشناسی و کارشناس ارشد مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه تولیدو اوهایو آمریکا در سال ۱۳۶۰ و MBA مدیریت جهانی هوانوردی مشترک دانشگاه رویال رودز کانادا و دانشگاه شریف در سال ۱۳۸۳ است.
سوابق علمی و تحصیلی
-دیپلم ریاضی دبیرستان احمدیه
-فوق دیپلم ساختمان‌سازی مدرسه عالی ساختمان
-لیسانس مهندسی راه و ساختمان انستیتو تکنولوژی دیترویت میشیگان
-فوق‌لیسانس مهندسی راه و ساختمان دانشگاه تولید و اوهایو
-ام‌بی‌ای مدیریت جهانی هوانوردی شرکت در دوره مشترک دانشگاه رویال رودرز کانادا و دانشگاه صنعتی شریف
سوابق اجرایی و مدیریتی
-مدیر پروژه و معاون اجرایی بخش عمران بنیاد مستضعفان
-مجری طرح‌های عمرانی مرزهای شرقی کشور کمیته انقلاب اسلامی
-مسئول امور فنی و مهندسی کمیته انقلاب اسلامی
-معاون فرماندهی کل کمیته انقلاب اسلامی
-معاون مهندسی و طرح‌های توسعه سازمان صنایع دفاع بزرگ
-مدیرعامل شرکت صنایع هواپیماسازی ایران
-قائم‌مقام سازمان صنایع و هوافضا
-رئیس مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی
-معاون امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع
-معاون مهندسی و پدافند غیرعامل وزارت دفاع و همزمان دبیر ستاد توسعه سواحل مکران
-استاندار مازندران
سوابق و تجارب همزمان
-عضو شورای برنامه‌ریزی بنیاد مستضعفان
-عضو ستاد مرزهای کشور وزارت کشور
-عضو ستاد بحران کشور و کمیته دائمی سازمان پدافند غیرعامل
-عضو کمیته فنی فرعی کمیسیون کلان شهر تهران و سایر کلان‌شهرها دولت
-عضو کمیته فرعی کمیسیون زیربنایی، صنعت و محیط زیست دولت
-عضو شورای عالی هواپیمایی کشوری
-عضو شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
-عضو کمیته ملی مقابله با ریزگردها
-عضو هیئت امنا دانشگاه صنعتی اصفهان و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان
-عضو گروه‌های مطالعاتی پژوهش‌محور دوره‌های دکتری به‌عنوان استاد رهنما در دانشگاه عالی دفاع ملی
-مدرس دانشگاه صنعتی مالک اشتر
-رئیس هیئت مدیره شرکت ملی ساختمان وابسته به بنیاد مستضعفان
-رئیس هیئت مدیره شرکت عمران و مسکن ایران وابسته به بنیاد مستضعفان
-عضو انجمن هوافضای ایران
-عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان
«محمد اسلامی» دانش‌آموخته مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه دیترویت میشیگان آمریکا در مقطع کارشناسی، مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه تولیدو اوهایو در مقطع کارشناسی ارشد و دارای مدرک MBA مدیریت جهانی هوانوردی از دانشگاه تهران است.
سوابق کاری او به اوایل دهه ۶۰ شمسی برمی‌گردد که وی به عنوان مدیر پروژه و معاون اجرایی بخش عمران بنیاد مستضعفان در سال‌های ۱۳۶۱-۱۳۶۲ مشغول به کار شد.
اسلامی در این سال‌ها در بخش‌ها و مجموعه‌های مختلف انقلابی و سازمان از جمله طرح‌های عمرانی مرزهای شرقی کشور کمیته انقلاب اسلامی، امور فنی و مهندسی کمیته انقلاب اسلامی، طرح‌های توسعه سازمان صنایع دفاعی بزرگ، شرکت صنایع هواپیماسازی ایران، سازمان صنایع هوا فضا، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع فعالیت داشته است.
او همزمان در حوزه‌هایی از جمله بنیاد مستضعفان، ستاد مرزهای کشور ـ وزارت کشور، ستاد بحران کشور و کمیته دائمی سازمان پدافند غیرعامل، شورای عالی هواپیمایی کشوری، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، کمیته ملی مقابله با ریزگردها، هیات امناء دانشگاه صنعتی اصفهان و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان عضویت داشته است.
علاوه بر این، اسلامی از جمله مدیران فنی کشور است که در سال‌های فعالیت خود از سوی مقامات عالی دفاعی و سیاسی کشور به ویژه رهبر انقلاب مورد تشویق و تقدیر قرار گرفته است.
اسلامی وزیر راه و شهرسازی در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی و قبل از آن استاندار مازندران بود. در عین حال سوابق وی در امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع و مدیرعاملی شرکت صنایع هواپیماسازی ایران، حضور وی در سازمان انرژی اتمی را مورد توجه قرار داد.
او از جمله مسئولانی است که بیش از سابقه سیاسی و جناحی‌اش، عملکرد و برنامه‌هایش حرف نخست را می‌زند.
در سه سال حضور اسلامی در سازمان انرژی اتمی در دولت سیزدهم، او سعی کرد برنامه‌هایی را در پیشانی برنامه‌های اجرایی سازمان قرار دهد که امکان تحقق آن‌ها به لحاظ فنی، مالی و سیاسی وجود داشته باشد. از این رو به گفته مسئولان این سازمان، تغییر در ریل‌گذاری و طرح سیاست‌های جدید در دستور کار قرار گرفت.
تدوین سند چشم‌انداز صنعت هسته‌ای در افق ۱۴۲۰، اتخاذ سیاست‌های نو مثل سیاست «درهای باز و فناوری باز»، تعامل با جامعه علمی و نخبگان کشور برای توسعه صنعتی و تجاری سازی دانش و فناوری هسته‌ای، توسعه خدمات در مسیر تجاری و صنعتی سازی دستاوردهای سازمان در قالب همکاری و ارائه خدمات به ۱۵۰ مجتمع بزرگ صنعتی در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و فولاد، نگاه جدی به حوزه انرژی برای جامه عمل پوشاندن به فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای مورد نیاز کشور، توجه ویژه به پزشکی هسته‌ای و ارتقای سلامت جامعه با تولید انواع رادیوداروها برای تشخیص دقیق بیماری‌ها و درمان موثر انواع سرطان‌ها، توسعه فناوری‌های نوین از جمله فناوری پلاسما که کاربردهای فراوان در حوزه‌های مختلف کشاورزی، پزشکی و محیط زیست (کاهش شیرابه‌های زباله‌های صنعتی) و غیره از رئوس سیاست‌های جدیدی بود که در دوره نخست فعالیت محمد اسلامی در سازمان انرژی اتمی از سال ۱۴۰۰ تاکنون مطرح و اجرا شد.
بومی‌سازی سوخت هسته‌ای
در این دوره در سازمان نگاه جدی به موضوع بومی‌سازی سوخت هسته‌ای و حرکت در مسیر تحقق عدم وابستگی ایجاد شد و حرکت در مسیر توسعه ساخت نیروگاه‌های قدرت و تحقیقاتی با نگاه به ظرفیت‌های داخلی و تحقیقات درون‌زا، رشد تولید آب سنگین در سازمان انرژی اتمی در سال ۱۴۰۲ (رشد ۷ درصدی) و بهره‌برداری از مشتقات این محصول راهبردی و اقدامات راهبردی در حوزه ارتقا فعالیت‌های مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور از دیگر اقدامات انجام گرفته در این مدت بوده است.
انرژی و آب
سازمان انرژی اتمی هم‌چنین با تاکید بر سیاست تامین انرژی پاک و تنوع بخشیدن به سبد انرژی کشور، برنامه تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای را در استان‌های بوشهر، خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان (سواحل مکران) و گلستان در برنامه خود قرار داد و در این مسیر علاوه بر ساخت نیروگاه‌های اتمی بزرگ مقیاس، طراحی و ساخت نیروگاه‌های کوچک و متوسط را در برنامه دارد.
سرعت بخشی به ساخت واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر، طراحی و آغاز ساخت راکتور ۳۰۰ مگاواتی دارخوین برای بومی سازی نیروگاه‌های هسته‌ای، آغاز ساخت نیروگاه برق اتمی ۵ مگاواتی سیریک هرمزگان، شامل چهار واحد ۱۲۵۰ مگاواتی و آغاز طرح مطالعات تفصیلی ساخت نیروگاه‌های اتمی سواحل مکران (سیستان و بلوچستان) و سواحل شمالی کشور از دیگر برنامه‌ها و اولویت‌های اجرایی محمد اسلامی در دوره مسئولیت خود از ابتدا تا کنون بوده است.
سازمان انرژی اتمی هم‌چنین در چشم‌انداز ۲۰ ساله برنامه خود، نگاه جدی به حوزه راهبردی توسعه راکتورهای اتمی داشته و دارد که طراحی و ساخت قلب راکتور ۲۰ مگاواتی آب سنگین خنداب، ساخت و نصب محفظه قلب به عنوان یک دستاورد منحصر به فرد در حوزه‌های علمی و فناورانه و آغاز عملیات بتن‌ریزی ساختمان اصلی راکتور تحقیقاتی ۱۰ مگاواتی IRR-۱۰ در منطقه هسته‌ای اصفهان از این جمله است.
یکی از اقدامات قابل توجه سازمان انرژی اتمی در دولت سیزدهم، تحقق یکی از مهم‌ترین خواست‌های مردم برای تولید آب شیرین بود که سازمان در راستای انجام مسئولیت‌های اجتماعی خود، احداث مجتمع آب شیرین کن بوشهر را با ظرفیت ۷۵ هزار مترمکعب در روز با قابلیت افزایش ظرفیت آن تا ۱۱۰ هزار مترمکعب آغاز کرد. این پروژه قرار است در یک بازه زمانی ۲ تا ۲ و نیم سال از شروع ساخت به بهره‌برداری برسد.
کاربرد پرتوها
کاربرد پرتوها در حوزه‌های مختلف از جمله امنیت، شیلات، پزشکی، کشاورزی، دامپروری، محیط زیست، پلیمر، صنایع غذایی، نفت و گاز، باغداری، صنعت و سامانه‌های پرتودهی کاربرد دارند. در همین راستا سازمان انرژی اتمی کلیه سامانه‌های مولد پرتو مورد نیاز طرح پرتودهی را در قالب یک فرایند یکپارچه دانش بنیان طراحی و ساخته است و نمونه‌های معیار تولید آن برای نصب و تولید آماده شده است که در ۱۲ منطقه کشور از جمله اصفهان، مشهد، یزد، قزوین این سامانه‌های تا کنون راه‌اندازی شده‌اند.
هم‌چنین ساخت سامانه‌های پرتودهی ازجمله سامانه‌های خود حفاظ گاما در ظرفیت‌های مختلف جهات پرتودهی محصولات کشاورزی و افزایش انبارمانی و ساخت سیستم پایشگر درگاهی در دروازه‌های ورودی کشور برای تشخیص موارد خاص از جمله مواد پرتوزا، ساخت دستگاه سلول داغ، طرح نیمه صنعتی پودر سوپرجاذب، راه‌اندازی طرح نیمه صنعتی پودر همواستات (بند آورنده خون)، نصب و بهره‌برداری از نخستین سامانه شتابدهنده الکترون توان بالا، تامین و بارگذاری چشمه کبالت ۶۰ سامانه های سطح کشور و رشد ۲.۵ برابری پرتودهی محصولات و تجهیزات پزشکی و غیرپزشکی نسبت به ۱۴۰۰.
سوخت هسته‌ای و اکتشاف و معدن
تامین و تولید مطمئن، ایمن و اقتصادی سوخت هسته‌ای برای راکتورهای موجود در کشور و راکتورهای بعدی بر مبنای سیستم انرژی پایدار به عنوان یک اولویت راهبردی در دوره فعالیت محمد اسلامی تحت عنوان «برنامه توسعه فراورده‌ها و چرخه سوخت هسته‌ای» دنبال شده است. در همین راستا ظرفیت صنعت غنی‌سازی کشور رشدی سه برابری نسبت به سال ۱۴۰۰ داشته است
ساخت چهار مجموعه کسک ۲ منظوره سوخت مصرف شده نیروگاه اتمی بوشهر، احداث تاسیسات تولید اکسید اورانیوم به روش هیپ لیچینگ، احداث تاسیسات تولید اکسید اورانیوم از معادن دارای عناصر همراه، تدوین دانش فنی و ساخت اولین نمونه صفحات سوخت سیلیسایدی به منظور جایگزینی سوخت راکتور تحقیقاتی، سرمایه گذاری در حوزه معدن و آغاز عملیات اکتشاف و بهره‌برداری از آنومالی ۱۰ و ۱۱ ساغند.
در همین راستا بهره‌برداری از مجتمع‌های معدنی ساغند آنومالی ۱ و ۳، مجتمع معدنی ناریگان (آنومالی ۳ و ۸) ادامه دارد. هم‌چنین افتتاح مجتمع معدنی کال کافی و برنامه‌ریزی برای احداث کارخانه تولید کیک زرد، افتتاح مجتمع معدنی رنگان و آغاز عملیات اکتشاف و بهره‌برداری از معدن اورانیوم خشومی از دیگر اقدامات سازمان انرژی اتمی در این مدت بوده است.
کاربرد پلاسما و پزشکی هسته‌ای
تولید بیش از ۲۰۰ نوع محصول دوتره در تاسیسات هسته‌ای آب سنگین خنداب اراک موجب شده تا حتی امروز در شرایط تحریمی ایران در زمینه دوتره‌ها در تراز برترین کشورهای دنیا قرار داشته باشد. هم‌چنین افزایش متوسط ۵ تا ۷ درصدی تعداد مراکز پزشکی هسته‌ای و رسیدن تعداد آن‌ها از ۱۹۵ مرکز در سال ۱۳۹۹ به ۲۳۰ مرکز در سال ۱۴۰۳ از جمله اقدامات قابل توجه در این حوزه بوده است.
سازمان انرژی اتمی تلاش کرده است که تولید رادیوداروها را در کشور توسعه دهد و در این راستا ۶۶ عنوان رادیو داروی تشخیصی، تسکینی، درمانی مورد نیاز مردم به طور منظم و شبانه روزی در کشور تولید می‌شود که از طریق مراکز پزشکی هسته‌ای مورد استفاده بیش از یک میلیون بیمار قرار می‌گیرد. به عبارتی تولید و عرضه رادیو داروهای تشخیصی در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۰ رشد ۳۶ درصدی داشته است و بیش از ۲۰ محصول رادیودارو در فاز تحقیقاتی قرار دارد.
هر چند سازمان انرژی اتمی، ارگانی تخصصی است، اما چرخه سوخت هسته‌ای مجموعه‌ای است که به تمامی رشته‌ها و علوم برای تحقق خود نیازمند است و در این راستا مدیریت این مجموعه باید فردی با آگاهی و دانش و مشرف به تمامی جنبه‌ها باشد. در عین حال در ۵۰ سالی که از عمر سازمان انرژی اتمی می‌گذرد، همواره دستخوش تحولات سیاسی، اقتصادی و فنی بوده است؛ وقوع انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی، تحریم‌ها و کشیده شدن موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران به شورای امنیت، بر فعالیت، مدیریت و اولویت‌های این سازمان تاثیر گذاشته است و در این سال‌ها بعضا در یک بخش توسعه داشتیم و در بخشی دیگر دچار تاخیر و توقف بودیم.
تلاش مدیران این سازمان در مقاطع مختلف همواره بر این استوار بوده است که حداقل تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای در سبد انرژی کشور قرار گیرد، اما این هدف با وجود گذشت ۵۰ سال از عمر سازمان انرژی اتمی محقق نشده است.
با این حال، این هدف هم‌چنان از برنامه‌ها و اولویت‌های اساسی و مهم این سازمان است که انتظار می‌رود، محمد اسلامی با توجه به برنامه‌ها و توافقاتی که در حوزه توسعه و ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در کشور طی سه سال گذشته در دولت سیزدهم تنظیم و آغاز کرده است، گام‌های اساسی و محکمی را بردارد.
محمد اسلامی از جمله مدیران دولت سیزدهم است که همواره بر توسعه و پیشرفت کشور با توان داخلی و اتکا به نیروی متخصص داخلی باور و تاکید داشته است. باید منتظر بود و دید برنامه او برای چهار سال آینده در دولت چهاردهم استمرار برنامه پیشین است و یا تغییراتی در آن خواهد داشت.
انتصاب به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی
وی در تاریخ بیست‌وهشتم مهر ۱۳۹۷ به‌دنبال استعفای عباس آخوندی، از طرف حسن روحانی به‌عنوان سرپرست وزارت راه و شهرسازی معرفی شد. او در تاریخ پنجم آبان ۱۳۹۷ پس از معرفی رئیس‌جمهور به مجلس و رأی اعتماد توسط نمایندگان، به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی انتخاب شد.
انتصاب به‌عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی
اسلامی در تاریخ هفتم شهریور ۱۴۰۰ از طرف شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی منصوب شد، او در دولت چهاردهم نیز در تاریخ بیستم مرداد ۱۴۰۳ از سوی مسعود پزشکیان در سمت خود ابقاء شد.