بورس خوابید درآمد ثابت بیدار شد/مقایسه ریسک سرمایه‌گذاری در بورس و درآمد ثابت

به گزارش نبض بازار،کاهش شدید اقبال عمومی به بازار سهام و افزایش تقاضا برای صندوق‌های درآمد ثابت در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین تحولات بازار سرمایه بوده است.

بسیاری از سرمایه‌گذاران، به دنبال کسب سود تضمینی و پرهیز از ریسک بالای اوراق سهام، به سمت این صندوق‌ها روی آورده‌اند. اما آیا این تصمیم، انتخابی آگاهانه است؟ بررسی عمیق‌تر نشان می‌دهد که مفهوم ریسک سرمایه‌گذاری بسیار پیچیده‌تر از آن است که در نگاه اول به نظر می‌رسد.

حتی در صندوق‌های درآمد ثابت نیز انواع مختلفی از ریسک وجود دارد که می‌تواند بر بازده سرمایه‌گذاران تأثیرگذار باشد. از جمله این ریسک‌ها می‌توان به ریسک تورم، ریسک نرخ بهره و ریسک اعتباری اشاره کرد.

بازار سهام در سال‌های گذشته شاهد کاهش اقبال عمومی به سرمایه‌گذاری در اوراق سهام بوده است. خروج متداوم سرمایه حقیقی در این مدت که تنها در بازه‌های زمانی محدودی به جریان ورودی پول حقیقی بدیل شد، به‌خوبی این مسئله را نشان می‌دهد.

ارزش معاملات سهامی روزانه که در نیمه اول سال ۱۳۹۹ به سهم ۳۲ صدم درصدی از ارزش بازاری بورس تهران رسیده بود، در خردادماه امسال به طور متوسط ۳ صدم درصد ارزش بازار سهام بوده است.

نسبت متوسط ماهانه ارزش معاملات سهامی روزانه به ارزش بازار سهام از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا انتهای تیرماه ۱۴۰۳ به طور متوسط ۶ صدم درصد بوده؛ درحالی‌که این معیار از ابتدای فروردین‌ماه ۱۳۹۷ تا انتهای اسفند ۱۳۹۹ به طور متوسط ۱۵ صدم درصد بوده است.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت بدون ریسک نیست

ریسک در محیط بازارهای مالی به‌عنوان میزان عدم اطمینان شناخته می‌شود. این معیار تعریف‌های متفاوتی دارند. در تبلیغات صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت از عنوان سرمایه‌گذاری بدون ریسک استفاده می‌شد که به دستور سازمان بورس، استفاده از این عنوان برای صندوق‌های درآمد ثابت ممنوع شد. دلیل این تغییر نیز تعاریف متفاوت از ریسک است.

برخی معتقدند که سرمایه‌گذاری بدون امکان کاهش اصل سرمایه‌گذاری، بدون ریسک محسوب می‌شود. برخی نیز معتقدند درصورتی‌که با کارمزدی ثابت، سود تعیین شده‌ای پرداخت شود بدون ریسک است. اما تحلیل‌گران مالی معتقدند که بازارهای مالی بر روی ستون‌های ریسک بنا شده‌اند و در واقع نمی‌توان موقعیت بدون ریسکی اتخاذ کرد. حتی موقعیت آربیتراژی که به سود بدون ریسک معروف است؛ ریسک‌های بی‌شماری در بر دارد.

در واقع، هر موقعیت سرمایه‌گذاری با دو بخش ریسکی همراه است. بخش اول ریسک خود موقعیت است که در آربیتراژ و یا صندوق‌های درآمد ثابت صفر در نظر گرفته می‌شود و بخش دوم ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک است.

ریسک بازار برای موقعیت‌های سرمایه‌گذاری مثل سهامی یا درآمد ثابت متفاوت است؛ اما همچنان وجود دارد. به‌عنوان مثال وقتی سود صندوق درآمد ثابت در طی یک سال ۲۸ درصد باشد، در انتهای سال به‌جای ۱۰۰ واحد، ۱۲۸ واحد دارایی داریم؛ اما با توجه به تورم احتمالی ۴۰ یا ۳۸ درصدی، می‌توانید کالای ۱۰۰ واحدی ابتدای سال را با ۱۲۸ واحد خریداری کنید، یا حداقل باید ۱۳۸ واحد بپردازید؟ این مثال نشان دهنده ریسک تورم است که بخشی از ریسک سیستماتیک یا همان ریسک بازار را در بر می‌گیرد.

پس نه‌تن‌ها تضمین میزان سود بااهمیت است، میزان ریسک فرصت (سرمایه‌گذاری در موقعیت دیگر) و دیگر ریسک‌های سیستماتیک نیز از اهمیت بالایی برای انتخاب محل سرمایه‌گذاری برخوردار است.

حال با افزایش اقبال سرمایه‌گذاران به موقعیت‌های درآمد ثابت نسبت به اوراق سهام که به دلیل رکود سنگین معاملات و روند نزولی شاخص‌ها شکل‌گرفته است، باید به ریسکی بودن سرمایه‌گذاری درآمد ثابت نیز توجه کنید.

منبع:اکو ایران