هپاتیت بیماری ناشناخته‌ای که می‌تواند کشنده باشد
به گزارش نبض بازار،هپاتیت بیماری التهاب کبد است که توسط ویروس‌ها و سایر عوامل ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند حاد یا مزمن باشد و عوارض جدی از جمله سیروز کبدی و سرطان را به دنبال داشته باشد.
در حالی که واکسن برای برخی انواع هپاتیت وجود دارد، اما بسیاری از افراد از ابتلا به این بیماری بی‌خبر هستند. در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف بیماری هپاتیت، راه‌های انتقال، علائم و روش‌های پیشگیری می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا با این بیماری مرموز بیشتر آشنا شوید.
هپاتیت به پنج نوع اصلی A، B، C، D و E تقسیم می‌شود. هر یک از این انواع، علل، راه‌های انتقال و عوارض خاص خود را دارد.
-هپاتیت A: این نوع هپاتیت معمولاً از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌شود. علائم آن شامل زردی پوست و چشم، تب، خستگی و درد شکم است.
-هپاتیت B: این نوع هپاتیت از طریق تماس با خون یا سایر مایعات بدن فرد آلوده منتقل می‌شود. هپاتیت B می‌تواند به صورت حاد یا مزمن باشد.
-هپاتیت C: این نوع هپاتیت نیز از طریق تماس با خون آلوده منتقل می‌شود و اغلب به صورت مزمن است.
-هپاتیت D: این نوع هپاتیت تنها در افرادی که به هپاتیت B مبتلا هستند، رخ می‌دهد.
-هپاتیت E: این نوع هپاتیت شبیه به هپاتیت A است و از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌شود.
علل اصلی هپاتیت عبارتند از:
-عفونت ویروسی: شایع‌ترین علت هپاتیت، عفونت با ویروس‌های هپاتیت A، B، C، D و E است.
-مصرف بیش از حد الکل: مصرف طولانی مدت و زیاد الکل می‌تواند به کبد آسیب رسانده و باعث التهاب آن شود.
-داروها: برخی داروها مانند استامینوفن، در صورت مصرف بیش از حد می‌توانند به کبد آسیب برسانند.
-بیماری‌های خود ایمنی: در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های کبد حمله کرده و باعث التهاب آن می‌شود.
-بیماری‌های ژنتیکی: برخی بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند باعث اختلال در عملکرد کبد و ایجاد هپاتیت شوند.
مریم عرفانی‌مهر کارشناس برنامه پیشگیری از هپاتیت مرکز بهداشت غرب اهواز در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ۲۸ جولای روز جهانی هپاتیت اظهار کرد: ۳۵۴ میلیون نفر در جهان به هپاتیت B و C مبتلا هستند و این در حالی است که بیشتر افراد آلوده به هپاتیت از بیماری خود اطلاع ندارند. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی ۲۸ جولای هر سال را روز جهانی هپاتیت نامیده و امیدوار است که با انتخاب چنین روزی توجه جهانیان را به این بیماری جلب و راهی برای کاهش آن پیدا کند.
وی با بیان اینکه هر ساله در جهان یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به علت ابتلا به هپاتیت جان‌شان را از دست می‌دهند، افزود: سازمان بهداشت جهانی WHO برای روز جهانی هپاتیت سال ۲۰۲۴، شعار «هپاتیت منتظر نمی‌ماند» را انتخاب کرده است و این شعار بر نیاز فوری به تلاش‌های سریع در تشخیص، درمان و پیشگیری تاکید دارد.
هپاتیت چیست؟
کارشناس برنامه پیشگیری از هپاتیت مرکز بهداشت غرب اهواز گفت: کبد یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن است که عملکردی خاص و پیچیده در بدن دارد و هپاتیت به معنی التهاب بافت این اندام است.
وی بیان کرد: انجام سوخت و ساز بدن، تولید صفرا برای هضم مواد غذایی چربی، به دام انداختن و تصفیه سموم بدن، شرکت در خون‌سازی در دوره جنینی و پیش از تولد، انجام انعقاد خون با تولید فاکتورهای خونی، مقاومت در برابر عفونت‌ها و تامین سریع انرژی بدن هنگام ضرورت، از نقش‌های کبد یا جگر سیاه در بدن هستند، بنابراین هر نوع اختلال در عملکرد آن، موجب مشکلات بسیار زیاد در بدن خواهد شد.
راه‌های انتقال هپاتیت‌ها
عرفانی‌مهر گفت: برخی از هپاتیت‌ها واگیر یعنی مسری و برخی غیرواگیر یا غیرمسری هستند. ویروس‌ها شایع‌ترین علت ایجاد هپاتیت‌های واگیردار در جهان هستند.
وی افزود: هپاتیت‌های ویروسی دارای پنج نوع A ،B ،C ،D و E هستند. هپاتیت A و هپاتیت E به روش مدفوعی - دهانی و از طریق دفع غیر بهداشتی فاضلاب، آب و غذای آلوده، عدم رعایت بهداشت فردی و نشستن دست‌ها با آب و صابون قبل از غذا خوردن، انتقال می‌یابد. همچنین هپاتیت‌های B ،C و D از طریق تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده، اعتیاد تزریقی، انتقال از مادر باردار آلوده به نوزاد و اقداماتی مانند حجامت، خالکوبی، خدمات پزشکی و دندانپزشکی با وسایل غیر استریل و آلوده انتقال پیدا می‌کنند.
کارشناس برنامه پیشگیری از هپاتیت مرکز بهداشت غرب اهواز گفت: خستگی، درد ناحیه شکم، تهوع و استفراغ، کاهش اشتها و زردی چشم و پوست از جمله علائم انواع هپاتیت است. اگر بعضی از انواع هپاتیت مانند نوع B و C به موقع شناسایی و درمان نشوند احتمال ابتلا فرد به عوارض جبران ناپذیری مانند سیروز کبدی و سرطان کبد افزایش خواهد یافت.
وی بیان کرد: شناخت راه‌های انتقال و افراد پرخطر این بیماری، در کنترل آن بسیار موثر است. همچنین دانستن نحوه پیگیری مادر باردار آلوده به هپاتیت B و C در پیشگیری از انتقال بیماری از مادر به نوزاد بسیار مهم است.
تنها دو هپاتیت واکسن دارند
عرفانی‌مهر تصریح کرد: از بین انواع هپاتیت‌ها تنها برای هپاتیت A و B واکسن پیشگیری وجود دارد. در حال حاضر در برنامه روتین کشوری برای تمام نوزادان در بدو تولد، دو ماهگی، چهار ماهگی و شش ماهگی، واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود.
همچنین برای گروه‌های پرخطر و در معرض خطر از جمله خانواده بیماران، افرادی که به هر دلیل در موسسات خاصی به صورت طولانی بستری هستند، مبتلایان به بیماری‌های کبدی مزمن، تزریق‌کنندگان مواد مخدر، بیماران همودیالیز و بیماران مبتلا به هپاتیت C و کادر بهداشتی و درمانی واکسن هپاتیت B تلقیح می‌شود.
وی افزود: در صورتی که این واکسن در زمان کودکی تزریق نشده باشد، فرد بزرگسال باید هر چه سریعتر برای تزریق واکسن اقدام کند. همچنین در برخی از بزرگسالان که واکسن تزریق شده، ممکن است مجددا نیاز به تکرار وجود داشته باشد که با تجویز پزشک انجام می‌شود.
کارشناس برنامه پیشگیری از هپاتیت مرکز بهداشت غرب اهواز گفت: در حال حاضر در تمام مراکز بهداشتی از تمام افراد دارای علائم بیماری هپاتیت، مادران باردار، خانواده بیماران و افراد دارای رفتارهای پرخطر جنسی و اعتیاد به صورت محرمانه آزمایش خون گرفته می‌شود.
افراد بیمار پس از شناسایی به خصوص افراد مبتلا به هپاتیت C برای درمان رایگان به مرکز مشاوره هپاتیت ارجاع می‌شوند و خانواده بیماران نیز تحت بررسی قرار می‌گیرند و در صورت لزوم برای آنان واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود. بیماران دچار عوارض شدید بیماری هم به متخصص عفونی ارجاع می‌شوند.