سامانه یکپارچه خودرو بهشت دلالان یا جهنم خریداران؟

به گزارش نبض بازار،بازار خودرو ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبرو بوده است. کمبود عرضه، قیمت‌های نجومی و رانت و دلالی از جمله این چالش‌ها هستند. دولت در تلاش برای حل این مشکلات اقدام به راه‌اندازی سامانه یکپارچه فروش خودرو کرده است. اما این سامانه نه تنها کمکی به حل مشکلات نکرده بلکه خود به ابزاری برای افزایش رانت و دلالی تبدیل شده است.

بازار خودرو ایران این روزها حال خوشی ندارد. افزایش قیمت سرسام‌آور، کمبود عرضه، و سیاست‌های نادرست دولت، دست به دست هم داده و شرایطی را رقم زده‌اند که نه تنها برای خریداران، بلکه برای فعالان این صنعت نیز چالش‌برانگیز شده است. در این میان، سامانه یکپارچه فروش خودرو که با هدف ساماندهی به این بازار آشفته راه‌اندازی شد، نه تنها نتوانسته از مشکلات بکاهد، بلکه به گفته کارشناسان، بر دامنه آنها نیز افزوده است.

آرمان خالقی کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگویی اختصاصی با نبض بازار، به تشریح معضلات سامانه یکپارچه فروش خودرو پرداخته و معتقد است که این سامانه به جای حل مشکل، به زمینه‌ای برای دلالی و رانت‌خواری تبدیل شده است.

اشکالات سامانه یکپارچه از کجا آغاز شد؟

خالقی در ابتدای صحبت‌های خود به نخستین روزهای راه‌اندازی این سامانه اشاره می‌کند و می‌گوید: "در ابتدای کار، شاهد توزیع رانت به نفع افراد خاص بودیم. چرا که هر کس مهارت یا اینترنت پرسرعت‌تری داشت، می‌توانست از این سامانه استفاده کند و شانس بیشتری برای خرید خودرو داشته باشد."

وی در ادامه به سیستم قرعه‌کشی خودرو در این سامانه می‌پردازد و آن را نیز دارای ایراداتی می‌داند: "بعد از آن، سیستم به صورت لاتاری درآمد و افراد شانس خود را در قرعه‌کشی امتحان می‌کردند. این روش نیز به نوبه خود مشکلاتی را به همراه داشت."

صف‌های طولانی و تقاضای غیرواقعی

یکی از پیامدهای منفی سامانه یکپارچه، تشکیل صف‌های طولانی برای کسب امتیاز خرید خودرو است. خالقی در این باره می‌گوید: "کمبود خودرو در مقایسه با تقاضای زیاد، باعث شده تا مردم برای خرید خودرو از طریق این سامانه و به قیمت کارخانه، در صف‌های طولانی منتظر بمانند. چرا که تمایلی به خرید خودرو با قیمت‌های نجومی بازار آزاد ندارند."

رانت و دلالی؛ سوغات قیمت‌های دستوری

کارشناس صنعت خودرو معتقد است که قیمت‌گذاری دستوری خودرو، ریشه اصلی بسیاری از مشکلات این بازار، از جمله رانت و دلالی، است. وی توضیح می‌دهد: "وقتی قیمت یک خودرو توسط دولت به طور مصنوعی پایین نگه داشته می‌شود، تقاضای غیرواقعی برای خرید آن شکل می‌گیرد. در این شرایط، عده‌ای با سوءاستفاده از این وضعیت، اقدام به خرید خودرو و سپس فروش آن در بازار آزاد با قیمت‌های بالاتر می‌کنند."

راهکار چیست؟

خالقی در پاسخ به این سوال که راهکار حل مشکلات صنعت خودرو چیست، می‌گوید: "مشکل اصلی، زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری‌های غلط است. تا زمانی که موانع ورود خودرو به کشور رفع نشود و قیمت‌گذاری دستوری به نفع مردم و تولیدکنندگان نباشد، شاهد تداوم این مشکلات خواهیم بود."

در آخر بنظر می رسد با توجه به مشکلاتی که سامانه یکپارچه فروش خودرو به وجود آورده، به نظر می‌رسد که وقت آن رسیده است تا مسئولان امر تجدید نظری در این سامانه و سیاست‌های کلی صنعت خودرو داشته باشند. رفع موانع ورود خودرو به کشور، حذف قیمت‌گذاری دستوری و حمایت از تولید داخلی، می‌تواند راهکاری برای حل معضلات این بازار آشفته باشد.