مناطق زلزله خیز تهران کجاست؟
به گزارش نبض بازار، تهران گسل‌های فراوانی دارد که بزرگترین آن‌ها در شمال و جنوب تهران فعال است و هر آن احتمال دارد، مثل انفجار یک بمب، این شهر روی هوا برود. مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به اینکه تهران همیشه می‌لرزد، می‌گوید: در حال‌حاضر در شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز تهران سالانه حدود ۱۵ زلزله با بزرگای ۳ تا ۴ ثبت می‌شود؛ بنابراین اکنون پهنه تهران از نظر لرزه خیزی فعال است. اما واقعیت این است که تعبیر‌هایی مانند روی هوا رفتن و… تعابیری علمی نیست هرچند که بهرام عکاشه با اطیمنان کامل عنوان می‌کند که زلزله‌ای بزرگی در تهران اتفاق خواهد افتاد و این زلزله، یک زلزله مخرب و احتمالا با قابلیت ۷ درجه ریشتر خواهد بود.
طبق اظهارات عکاشه با توجه به اینکه آخرین زلزله بزرگ تهران در سال ۱۸۳۰ میلادی به وقوع پیوسته تنها ۱۵ سال دیگر زمان برای چنین رخدادی باقی مانده است.
گسل‌های تهران
تهران دارای ۱۳ گسل است که شامل موارد زیر می‌شود:
گسل مشا-فشم به طول ۴۰۰ کیلومتر:
این گسل جز گسل‌های بزرگی است که زیرشاخه‌های زیادی داشته است که زلزله ۱۸۳۰ میلادی به منطقه شرقی را به فعالیت این گسل نسبت داده اند و افزون بر این‌ها زلزله‌ی گسترده‌ی در سال ۹۵۸ میلادی با بزرگای گشتاوری ۷/۷ در ۵۰ کیلومتری تهران به وقوع پیوسته است به بخش غربی این گسل نسبت داده شده است؛ موضوع مهمی که در رابطه با این گسل مطرح است این است که با گسل شمال تهران در بالادست سد لتیان تلاقی شده و فعال شدن این گسل می‌تواند سبب شود که گسل تهران نیز فعال گردد.
گسل شمال تهران به طول ۷۵ کیلومتر
اگر این گسل فعال گردد می‌تواند خسارت‌های بیشتری حتی در زمان زلزله را حاصل شود. گسل شمال تهران مابین گسل مشا و شهر واقع شده است. این گسل را می‌توان یک چشمه لرزه زا دانست. آنگونه که به نظر می‌آید این گسل به عنوان یکی از شاخه‌های گسل فشاری مشامی باشد.
گسل جنوب ری به طول ۲۰ کیلومتر
این گسل در ایوانکی در جنوب تهران به طول بیست کیلومتر واقع شده است. می‌توان این گونه گفت که همه‌ی این گسل‌ها برای تهران به عنوان یک چشمه لرزه زا باشند. این گسل در بخش جنوبی خود دارای شاخه‌های است که در شمال واقع شده است و گسل شمال ری گفته می‌شود.
گسل شمال ری
این گسل در اطراف عظیم آباد در پیرامون کناره جنوبی بزرگراه ری ـ بهشت زهرا واقع شده و دیواره‌ی به ارتفاع دومتری داشته است. امتدان این گسل شرقی-غربی است و طول حدودت ۱۶/۵ کیلومتر داشته است.
گسل معکوس آهار
این گسل بخشی از گسل معروف مشا-فشم را تشکیل داده که با داشتن طول حدودا ۴۰۰ کیلومتر از جنوب غربی شاهرود در شرق تا آبیک در غرب ادامه داشته است و شیب آن به سمت شمال حدود ۳۵ تا ۷۰ درجه می‌باشد و بخشی از این گسل در قسمت آهار، گسل آهار گفته می‌شود که به عنوان یکی از زیر شاخه‌های فرعی آن به شمار می‌رود.
گسل معکوس امامزاده داوود
این گسل از تقریبا از کنار امامزاده داوود رد می‌شود و در راستای شمال غرب-جنوب غرب واقع شده است. این گسل به سمت شمال شرق با شیبی حدود ۸۰ درجه می‌باشد که در پیرامون ولنجک به گسل شمال تهران متصل می‌گردد.
راندگی پورکان ـ وردیج
این گسل راستای شمال غرب جنوب شرق می‌باشد و مسیر آن از پیرامون پورکان در راه جاده کرج چالوس تا وردیج و بعد از آن شمال کن و فرحزاد ادامه داشته است.
گسل کهریزک
این گسل از ابتدا از شمال سطان آباد در غرب تا کهریزک و بعد از آن شمال شمس آباد در شرق ادامه داشته است. این گسل در آبرفت‌های جنوب تهران دیواره‌ی با ارتفاع ۱-۱۰ متر را ایجاد نموده است
راندگی نیاوران
با راستای شمال شرقی – جنوب غربی است که با طول حدودا سیزده کیلومتر از سعادت آباد تا نیاوران و شمال اقدسیه ادامه داشته است.
گسل محمودیه
این گسل با راستای شرقی-غربی می‌باشد که سازوکار کششی دارد.
گسل شبان کوثر
این گسل با راستای شرقی – غربی است و در شمال تهران پارس با طول سه کیلومتر می‌باشد.
گسل شرق
این گسل دارای قدرت، قوی‌ترین زلزله است که از سمت شرق به تهران ورود پیدا کرده است و از اراضی سرخه حصار گذر می‌کند و روی بزرگراه شهید بابایی حرکت می‌کند و امتداد آن در مجیدیه و سیدخندان می‌باشد.
گسل ملاصدرا
این گسل سبب شده تا قسمت‌های مثل شهرک غرب، میرداماد، سعادت آباد، محلات ونک ناایمن شوند و امتداد آن از خیابان شریعتی تا شهرک غرب بوده است. جالب است بدانید در مجاورت این گسل دقیقا برج میلاد واقع شده است.
خطرناکترین و امن‌ترین نقاط تهران در زمان زلزله
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی مرکز اطلاعات جغرافیایی شهر تهران و براساس نقشه مکان یابی بلند مرتبه‌سازی، محله قدیم تهران موسوم به ارگ قدیم، امن‌ترین ناحیه از نظر وجود گسل‌های زلزله می‌باشد.
با وجود سه گسل اصلی شمال، شرق و گسل ری در جنوب کمتر قسمتی را می‌توان یافت که در فاصله‌ای مناسب از سه گسل فوق واقع شده باشد. گسل شمال تهران از لشکرک و سوهانک شروع شده تا فرحزاد و حصارک و از آنجا به سوی غرب امتداد می‌یابد. این گسل در مسیر خود، نیاوران، تجریش، زعفرانیه، الهیه و فرمانیه را در بر می‌گیرد.
گسل ری در جنوب تهران نیز که در صورت فعالیت پرتلفات‌ترین گسل کشور و شاید جهان است از جاده خاوران شروع و با گذر از دولت آباد و حرکت روی جاده کمربندی تهران در حد نصاب کوره‌های آجرپزی چهار دانگه پایان می‌یابد.
از محلات به نسبت امن‌تر شهر تهران می‌توان به راه آهن، محور نواب، محور خیابان انقلاب و آزادی، هفت چنار به علاوه ارگ قدیم تهران اشاره کرد. ارگ قدیم تهران حد فاصل خیابان شوش، هفده شهریور، انقلاب و کارگر جنوبی را شامل می‌شود که بازار تهران، خیابان مولوی، میدان بهارستان، میدان امام خمینی، محله امیریه و خیابان جمهوری اسلامی را شامل می‌شود.
به نظر می‌رسد که مکان یابی حاصل از تجربه چند صد ساله مردم ساکن تهران که منجر به تشکیل محدوده ارگ قدیم شهر شده، بسیار قابل اعتمادتر از مکان‌یابی سال‌های کنونی در گسترش و احداث شهرک‌های حاشیه‌ای شهر تهران می‌باشد.
ساختمان مدرن اسناد ملی ایران دقیقا روی گسل بزرگ سید خندان و در فاصله ۱۰۰ متری محل تقاطع این گسل با گسل داوودیه.
ساختمان عظیم بانک مرکزی که شبیه برج‌های دوقلوی نیویورک است بین فاصله ۲۰۰ متری از گسل داوودیه و ۴۰۰ متری گسل سید خندان.
ساختمان بلند مرتبه و سنگین روزنامه اطلاعات در کنار گسل در زیر بزرگراه جهان کودک واقع است و همچنین در پشت آن ساختمان گسل سید خندان قرار دارد.
مجموعه ساختمان‌های کتابخانه ملی ایران -که یکی از سازه‌هایی است که مورد بازدید دانشجویان مهندسی عمران قرار می‌گیرد- بر روی طاقدیس‌های داوودیه قرار دارد.
ساختمان بلند مرتبه بنیاد مستضعفان در کنار گسل تلویزیون واقع شده است.
ساختمان عظیم وزارت راه بین دوگسل تلویزیون باختری و عباس آباد واقع شده است.
ساختمان‌های بلند مرتبه مسکونی و مدرن آتی ساز در کنار هتل اوین، در محل تقاطع گسل محمودیه و گسل عمود بر آن قرار دارند.
تنها پل معلق تهران یعنی پل پارک وی که در تقاطع خیابان ولیعصر و بزرگراه چمران واقع است دقیقا روی گسل محمودیه قرار دارد.
پل بزرگراه صدر روی خیابان دکتر شریعتی گسل قیطریه را قطع کرده است.