جنگ نانوایی ها و تعزیرات چه بر سر قیمت نان می‌آورد؟

به گزارش نبض بازار، نانوایان می‌گویند تعزیرات ما را متهم به گرانفروشی و کم فروشی می‌کند و جریمه‌های چندصد میلیونی برای ما در نظر می‌گیرد، اما وقتی نرخ را طبق قانون نداده اند تخلفی هم صورت نگرفته است.

بحث گندم، آرد و نان از مباحث استراتژیکی است که همیشه دولت‌ها و مردم روی آن حساسیت بالایی نشان داده اند.

در همین راستا به گفته مسئولان و کارشناسان برای پیشگیری از خروج آرد از چرخه تولید و تبدیل شدن به نان، دولت اقدام به نصب کارت خوان‌های هوشمند در واحد‌های نانوایی کرد که هزینه بالایی نیز برای دولت همراه داشت، اما به نوعی به شکست انجامید.

با این وجود به گفته افراد فعال در صنف نانوایان، اشتباه دولت در این بود که تصور می‌کرد اگر نانوا یک یا دو کیسه از آردی سهمیه‌ای خود را که مازاد می‌آید به صورت آزاد بفروشد باعث رقم خوردن قاچاق نان و خروج نان از چرخه تولید می‌شود این در حالی است که این ارقام اصلا قابل مقایسه با ارقام اعلامی از سوی مسئولان نیست و آرد از مبادی دیگری خارج می‌شود.

از سوی دیگر بنا به حساسیت دولت‌ها بر روی مساله نان که ارتباط مستقیمی با سفره مردم دارد دولت بر خرید تضمینی گندم بسیار پافشاری دارد و از سوی دیگر هر سال نرخ خرید تضمینی گندم را افزایش می‌دهد تا ضمن حفظ تولید به افزایش انگیزه برای کشاورزان و توسعه کشت گندم نیز کمک کند.

با این وجود اگرچه کارشناسان بسیاری از جمله «محمد امین آسودار» فعال بخش کشاورزی نظری غیر از این دارند می‌گویند افزایش نرخ صرفا راهگشا نیست و دولت برای توسعه تولید گندم و یا حتی خودکفایی برای عملکرد و بهره وری را در واحد سطح بالا ببرد.

اما دولت کماکان برای تامین نان مردم کماکان بر روش افزایش نرخ خرید تاکید دارد. با تمام این تفاسیر واحد‌های نانوایی سراسر کشور از سال‌های دور با مشکلی ثابت و همیشگی مواجه هستند و آن به روز نبودن نرخ نان است که دولت‌ها همواره از واقعی کردن آن امتناع می‌کنند.

به طوری که برخی فعالان در این حوزه معتقدند دولت اگرچه می‌داند نرخ نان به روز نیست، اما در راستای پیشگیری از هرگونه واکنش جامعه همیشه از افزایش قیمت نان اجتناب کرده است.

به طوری که نرخ فعلی نان در حقیقت نرخ سال ۱۳۹۹ است که در سال ۱۴۰۰ به نانوایان اعلام شده است و حال که ۸ماه از سال جاری نیز می‌گذرد هنوز نرخ جدیدی از سوی دولت تصویب نشده است و به گفته محمد حسن جلالی مدیرکل هماهنگی و نظارت آرد و نان بازرگانی دولتی در حالی که بنابر آمار تاکنون ۹۹ درصد واحد‌های نانوایی به کارت خوان مجهز شده‌اند، قرار نیست با اجرای طرح هوشمند سازی تغییری در قیمت نان برای مصرف کننده ایجاد شود و مابه التفاوت قیمت یارانه‌ای و تمام شده توسط دولت به نانوایی‌ها پرداخت می‌شود. با این وجود واحد‌های نانوایی می‌گویند تنها بخش کوچکی از مابه التفاوت نامبرده به نانوا‌ها داده می‌شود و نه تمام آنچه نانوا از این راه متضرر می‌شود.

قیمت آرد تنها ۲۰ درصد قیمت تمام شده نان را تشکیل می‌دهد

بیژن نوروز مقدم رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران در این خصوص می‌گوید: دولت فقط ۱۵درصد برای تامین مقداری از هزینه‌های اجاره بهای ملک، نرخ کارگری و ... را داده که جوابگو نیست، چون به عنوان مثال قیمت دستمزد کارگران در ابتدای سال ۵۷درصد افزایش پیدا کرد و به تبع آن مزایای قانونی که به کارگر تعلق می‌گیرد نیز اضافه شد.

نوروز مقدم خاطر نشان می‌کند: مساله اینجا است که دولت فکر می‌کند، چون آرد را گران نمی‌کنند نان هم نباید گران شود! درصوتی که بیش از ۸۰ درصد هزینه تولید نان مربوط به مواردی غیر از قیمت آرد است؛ یعنی آرد حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد در قیمت تمام شده نان تاثیر دارد.

وی می‌گوید: ما سال ۱۳۹۸ که نرخ گرفتیم نرخی بود که بعد از ۵ سال اعلام شد و قول دادند سال بعد جبران کنند، اما سال ۹۹ با پیگیری‌ها و درخواست‌های که انجام شد ۱۶ ماه طول کشید تا نرخ سال ۹۹ را در تاریخ اول تیر ۱۴۰۰ به ما دادند و در آن هم نوشته شد این نرخ مربوط به ۱۴۰۰ است!

نوروز مقدم ادامه داد: با وجود اینکه حدود ۸ ماه از سال ۱۴۰۱ می‌گذرد متاسفانه آقایان مسئولین هیچ کاری نمی‌کنند و همانطور که گفتن تنها یک ۱۵ درصد برای تامین مقداری از هزینه‌های واحد‌های نانوایی پرداخت کردند.

درآمد نانوا به نرخ ۱۳۹۹ است و خرج اش به نرخ ۱۴۰۱

بر اساس این گزارش، فعالان صنف نانوایان کشور می‌گویند: با روندی که دولت در اعلام کردن نرخ نان با فواصل چندساله در پیش گرفته عملا عایدی ما نانوا‌ها به نرخ دو سال پیش است و خرج شان به نرخ روز و با تورم ۴۰درصدی است که مسئولان اعلام می‌کنند؛ و این به معنای عدم همخوانی دخل و خرج نانوا جماعت با هم است.

نوروز مقدم با تایید این حرف می‌گوید: در حال حاضر درآمد ما به نرخ سال ۹۹ است، اما به نرخ سال ۱۴۰۱ هزینه می‌کنیم. این در حالی است که در سال جاری افزایش تورم و هزینه‌های جانبی و قیمت دیگر کالا‌های اساسی چندصد درصد افزایش پیدا کرده و مسلما تاثیر منفی بر حوزه ما نیز دارد.

رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران خاطر نشان می‌کند: از یکسو به ما نرخ نمی‌دهند و از سوی دیگر برای واحد‌های نانوایی جرایم سنگین تعیین می‌کنند؛ به این معنا که نه تنها نرخ نداده اند بلکه کنترل هم می‌کنند و تاکید دارند به نرخ قبلی نان بفروشیم.

وی ادامه داد: این در شرایط است که فروش نان به نرخ سال ۹۹ برای هیچ واحد نانوایی صرف ندارد پس واحد نانوایی مجبور است به هر نحوی شده بالا و پایین کند تا بتواند هم نان مردم را تامین کند و هم اینکه بتوانید مزد کارگر را بدهد.

نوروزی مقدم با بیان اینکه واحد‌های صنفی که حتی تا ۴۰۰ میلیون تومان جریمه شده اند، فزود: دلیل آن هم این است که تخلف یک روز را برای ما ده روز حساب می‌کنند و تعزیزات هم این ده روز را بنا به دستور سران سه قوا تا ۱۰ برابر هم جریمه می‌کند! در حالی که وقتی نرخ را طبق قانون نداده اند تخلفی هم قائدتا صورت نگرفته است؛ بنابراین اگر یک میلیون تومان جریمه شویم در پایان به ۱۰۰ میلیون تومان می‌رسد!

کم فروش و گران فروشی نان؛  مشمول جریمه‌های نجومی می‌شود

وی در پاسخ به این سوال که تعزیرات عمدتا با کدام موارد به عنوان تخلف برخورد می‌کند، می‌گوید: اصلی‌ترین آن‌ها کم فروشی و گران فروشی است و عامل اصلی آن نیز ندادن نرخ است، چون اگر نرخ بدهند قطعا نانوا دچار گران فروشی یا کم فروشی نمی‌شود.

بر اساس این گزارش، برخی نانوایان می‌گویند: دولت خود اعلام می‌کند وقتی نرخ نان اعلام نشده می‌توانید چانه‌های نان را کوچکتر بگیرید، اما زمانی که تعزیرات مراجعه می‌کند این اقدام ما را تخلف کم فروشی قید می‌کند و ما مشمول جریمه‌های سنگین می‌شویم. با این وجود رئیس اتحادیه نان سنتی تهران در این خصوص می‌گوید: امسال چنین چیزی را به ما نگفته اند و فعلا پای شان را روی گلو ما گذاشته اند.

خروج استاد کاران کهنه کار کیفیت نان سنتی را کاهش داده است

از سوی دیگر بر اساس این گزارش، یکی دیگر از اصلی‌ترین مسائل و چالش‌هایی که واحد‌های نانوایی با آن مواجه هستند در کنار پایین بودن کیفیت آرد به دلیل عدم ترکیب شدن با آرد‌های خارجی، بحث خروج کارگران خبره از این صنف است که این دو عامل خود موجب کاهش یافتن نان‌های بخش سنتی به صورت خاص می‌شود.

به طوری که «احمد محمدی» فعال صنف نانوایان در پاسخ به این سوال که چرا نان‌های سنتی مانند گذشته کیفیت ندارد و آیا ناشی از بی کیفیتی آرد است یا عوامل دیگری بر آن موثر است، به بازار گفت: مهمترین عامل موثر بر این امر این است که در بخش نان سنتی مثل سابق که استاد کار‌های قدیمی و کهنه کار روی کار بودند حضور ندارند که به اصطلاح از ۴ صبح مشغول کار می‌شدند و خمیری با کیفیت تولید کنند.

محمدی افزود: مساله اینجا است که از یک طرف گندم یک موجود زنده است و باید حداقل ۶ ماه خواب داشته باشد بعد آرد شود که بتواند کیفیت داشته باشد، یعنی از گندم تازه نان خوبی به دست نمی‌آید.

محمدی ادامه داد: از سوی دیگر پس از تبدیل آرد به خمیر نیز باید خواب داشته باشد تا به درستی عملیات تخمیر صورت بگیرد، اما به دلیل خروج استاد کاران از این صنف و عدم جایگزینی نیرو‌های متخصص دیگر این مراحل به درستی طی نمی‌شود و لذا نان خوبی پخت نمی‌شود.

خروج کارگران خبره به دلیل عدم توان  نانوایی در تامین حقوق و مزایا

قامتعلی عزیزی فعال بخش نیز در این خصوص به بازار می‌گوید: تا پیش از این بار‌ها اعلام کرده بودیم که مراکز فنی حرفه‌ای شهر‌های مختلف می‌توانند برای آموزش کارگران تخصصی صنف نانوایی وارد عمل شوند، اما مساله امروز ما این است که به دلیل عدم توانایی واحد‌های نانوایی در پرداخت هزینه‌های کارگری، به ناچار به تدریج خبره‌های کار از این صنف بیرون می‌روند.

عزیزی افزود: در این راستا اگر بخواهیم حقوق کارگر نانوایی تامین شود باید اول نرخ عادلانه‌ای برای نان داده شود نه اینکه انتظار داشته باشیم واحد‌های نانوایی به نرخ دو سال پیش نان بفروشند و به نرخ روز کارگر خود را راضی نگه دارند. در عیر این صورت قائدتا هر روز شاهد خارج شدن کارگران دوره دیده و یا ماهر از این صنف خواهیم بود.

وی خاطر نشان کرد: متاسفانه هر زمان که صنف نانوایان در پی پیگیری حق و حقوق خود هستند اتفاقی می‌افتد و مانع به نتیجه رسیدن آن می‌شود مثل حال که علیرغم پیگیری‌های ۸ ماهه و درخواست افزایش حداقل ۷۰درصدی نرخ نان با وقوع اتفاقات اخیر در جامعه شاهد مسکوت ماندن پرونده نرخ نان هستیم.

گفتنی است بر اساس این گزارش، صنف نانوایان بر اساس آنالیزی قیمتی و هزینه‌ای که ارائه دادند درخواست افزایش ۲۰۰درصدی قیمت نان را داشته اند تا تولید برای آن‌ها مقدور باشد، اما دولت حتی با افزایش قیمت‌های نه چندان زیاد قیمت نان نیز توافق نمی‌کند و حال که هشت ماه از سال می‌گذرد هنوز تکلیف قیمت نان را روشن نکرده است.

ضمن اینکه قیمت فعلی نان نیز مورد اعتراض مردم است.