ویدئویی از پدیده گل افشان در منطقه گردشگری چابهار
به گزارش نبض بازار، گل‌فشان پدیده‌ای طبیعی است که طی آن گل‌ولای از زیر زمین به شکل چشمه‌وار به سطح زمین میرسد و شکل ماهوری بخود می‌گیرد.
کوه گل افشان بندر تنگ با ارتفاع تقریبی ۱۰۰ متر و قطر قاعده کمی بیش از ۱۰۰ متر در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری شهرستان چابهار قرار دارد. اطراف این کوه را بیابانی وسیع فرا گرفته که ظاهرا این بیابان نیز همچون خود کوه ماحصل اتفاقاتی درون زمین است.
گل‌فشان یکی از عوارض ژئومورفولوژی و زمین‌شناسی است که از یک یا چند دهانه آتشفشانی تشکیل شده و به‌طور مداوم گل سردی ازآن به خارج پرتاب و روان شده و باانباشته شدن رویهم، کم‌کم مخروط‌های کوچک و بزرگی را تشکیل می‌دهد. برخی معتقدند گل‌فشان پدیده‌ای مرتبط با فعالیت‌های آتشفشانی است، اما اغلب دانشمندان معتقدند این پدیده خاستگاه غیر آتشفشانی دارند.
فرآیند تشکیل
دو عامل پیدایش گلفشانها به شرح زیر است:
فشار‌های زمین‌ساختی باعث پیدایش گل فشان‌ها شده‌اند. این گل فشان‌ها دارای روانه‌های گلی سرد هستند.
گل فشان‌ها از عوارض مرتبط به پیامد‌های آتشفشان‌ها است که این نوع گل فشان‌ها دارای روانه‌های گلی داغ می‌باشند.
منشا تشکیل گلفشانها در سواحل شمالی دریای عمان، فشار حاصله حرکت صفحه اقیانوسی دریای عمان و در منطقه شمال ایران - گلستان نیز مربوط به زیرصفحه قاره‌ای ایران میباشد.
اهمیت گلفشانها
وجود این پدیده ریخت‌شناختی در هر منطقه نشانه فعالیت زمین‌ساختی آن منطقه بوده‌است؛ بنابراین احتمال زلزله خفیف و گسل خوردگی وجود داشته که این امر باید در احداث سازه‌های ثابت و سکونت گاه‌ها لحاظ شود.
ترکیبات بعضی گل فشان‌ها تا حدی مشخص‌کننده وضعیت درونی زمین از لحاظ وجود منابع آب و نفت و سایر مشتقات هیدروکربنی میباشد.
گل فشان‌های ایران اکثراْ در جلگه ساحلی دریای عمان در جنوب استان سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان و نمونه‌های در شمال استان گلستان در شهرستان گمیشان واقع شده‌اند. بیشترین گلفشان‌های استان هرمزگان در شهرستان جاسک و منطقه کوه مبارک واقع هستند که بزرگترین آن در روستای توجَک قرار دارد؛ و بیشترین گلفشان‌های شهرستان جاسک در روستای سرخکوه واقع هستند که به مجموعه گل افشان‌های چلپی سرخکوه معروف هستند که تعداد آن‌ها به بیش از ۱۰۰ گل افشان میرسد که در اثر فعالیت گسل گاوبندی شکل گرفته اند در برخی از این گلفشانها گوگرد و گاز و مواد نفتی وجود دارد تعدادی از آن‌ها فعال بوده و فعالیت آن‌ها در فصول مختلف سال با تغییراتی همراه است، بطوریکه گاهی یک گل فشان فعال، ممکن است غیرفعال شود و بالعکس.