مصلحت مدیری و طیف‌های قدرت/ مهران مدیری و شگرد‌های تغییر چهره او
به گزارش نبض بازار، بسیاری از هنرمندان در شرایط ملتهب سیاسی به صورت فرصت‌طلبانه‌ای تابلوی مردمی را در دست می‌گیرند، دلیل این کار ابتلا به یک سندروم سیاسی- اجتماعی تحت عنوان «وحشت از فردای براندازی» است. اغلب سلبریتی‌هایی که در بالای جدول انتفاع از حمایت‌های حکومتی قرار دارند به دلیل ابتلا به سندروم اجتماعی مذکور رنج بیشتری می‌برند.
یکی از ویژگی‌های سندروم مذکور این است که این طیف مشخص از سلبریتی‌ها فضای انحصاری که در اختیارشان دارند را ماحصل شرایط طبیعی و نبوغ فردی خودشان نمی‌دانند و این تصور آینده‌نگرانه مخدوش که فردای براندازی خیالی ممکن است نتوانند برای بهره‌بری از حمایت‌های بی‌پایان حکومتی پاسخی داشته باشند، با آتش گرفتن نخستین سطل زباله در خیابان‌های تهران، سریعا اعلام موضع می‌کنند.
چون برجسته شدن موقعیت آنان به عنوان هنرمند و امکان بهره‌برداری از شرایط انحصاری بیشتر به خاطر توجه ویژه حاکمیتی بوده و استعداد‌های آنان در رقابت با حتی چهره‌های هم سطح خودشان نقش خاصی نداشته است.
این سندروم در میان هنرمندان حکومتی این روز‌ها بشدت حاد شده و واکنش‌های اخیر را تشدید کرده است. واکنش غیرطبیعی مهران مدیری، توام با کمی مثلا خشم و بغض سانتی مانتال و عقب نشینی از جایگاه حکومتی‌اش نتیجه حاد شدن سندروم فردی «وحشت از فردای براندازی» است.
در این خصوص که مهران مدیری در نقش طرفدار مردم ظاهر شده و نقش اپوزیسون به نظام را گرفته فراموش کرده که از همین نظام و صدا و سیما است که به شهرت و ثروت میلیاردی رسیده است.
مهران مدیری، کارگردان و هنرپیشه صداوسیمای با انتشار ویدئویی در واکنش به حوادث اخیر گفت: در این روز‌های پر از اشک و بغض و خشم، تصاویری که در فضای مجازی دیده می‌شود را باور نمی‌کنیم. با مردم خشونت نکنید. با مردم حرف بزنید و ببینید مطالبات آن‌ها چیست.
وی طی یک پیام ویدیویی در «اینستاگرام» خود همچنین اظهار کرد: با مردمی که چهل سال با صبوری بحران‌هایی مانند جنگ، تحریم اقتصادی، هوای پر از سرب، مشکلات معیشتی و هزاران هزار بحران دیگر را تحمل کردند، خشونت می‌کنید.
مدیری افزود: اخیرا اعلام می‌کنند که قرار است ادامه برنامه (شاد) «دورهمی» بعد از ماه صفر (یک هفته آینده) پخش شود. سی چهل قسمت از این برنامه مانده که قرار است پخش شود. دورهمی! شب‌ها تلویزیون را روشن کنیم و بگوییم و بخندیم؟!
وی در ادامه پیام خود تاکید کرد: به‌عنوان طراح، سازنده، کارگردان و مجری برنامه «دورهمی» و صاحب این اثر اعلام می‌کنم نمی‌خواهم حتی یک فریم از تصویر من به هیچ بهانه‌ای در هیچ شبکه‌ای پخش شود. با «دورهمی» نمی‌توان حال مردم را خوب کرد. با مردم خشونت نکنید!
زاویه اول: مدیری سرلیست هنرمندان حکومتی
هیچگاه در تحلیل‌های ژورنالیستی نباید از عبارت عیان و برهنه «هنرمند حکومتی» هراسید و باید در ادبیات تحلیلی – رسانه‌ای با صراحت بیشتری از آن استفاده کرد. اگر قرار باشد طی چهل و سه سال اخیر یک لیست ۱۰ نفره از هنرمندان حکومتی تهیه کنیم که از مواهب سیستمی بهره‌مند شده اند نفر اول این لیست مهران مدیری است.
سلطان بی‌تاج و تخت سریال‌های ناتمام که سازنده آن از همه مواهب ممکن بهره‌مند شده، اما بابت ناقص ماندن آثارش به مخاطبانش پاسخگو نبوده، بهترین و گرانترین آثار را (نسبت به ساختار و محتوا) در سیما تولید کرده و پربیینده‌ترین ساعات سیما را در اختیار داشته تا آثارش از شبکه‌ها پخش شود.
او و تهیه‌کننده آثار اخیرش «ناصر قدیرکاشانی» (اول مارکت) طی دهه نود از برکت فضای محدود و سرلیست بوده کارگردان شب‌های برره به ثروت هنگفتی دست پیدا کرده‌اند. سوابق موجود قدیرکاشانی نشان می‌دهد او در دهه هشتاد از یک بنگاه کوچک چگونه صاحب هولدینگ اول مارکت شده و مدیری به دلیل برندینگ انحصاری خود در سیما در دست یافتن به این ثروت هنگفت نقش مهمی داشته است.
پرده دوم: فرار مدیری از ماموریت‌های خاص حکومتی
دی ماه سال ۸۲ همزمان با ردصلاحیت برخی نمایندگان مجلس ششم، چهره‌های ردصلاحیت شده با تحصن در مجلس عملیات روانی علیه شورای نگهبان و دیگر نهاد‌های قانونی را آغاز کردند. در جریان این تحصن برخی از متحصنین با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند: «از روز شنبه ۲۷ دی ماه تحصن وارد مرحله جدیدی خواهد شد و نمایندگان علاوه بر تحصن، لب بر طعام خواهند بست و به روزه می‌نشینند.»، اما این روزه سیاسی دوام زیادی نیاورد تا اینکه برخی روزنامه‌های اصلاح طلب نیز در آن ایام با انتشار میز غذای محسن میردامادی و دیگر متحصنین نسبت به آن انتقاد کرده و تیتر «آغاز روزه سیاسی متحصنین» را در کنار تصویر منتشر کردند.
تناقض حرف و عمل نمایندگان موجب شد آن شب‌ها مهران مدیری در سریال نقطه چین به این ماجرا واکنش نشان داده و با آن شوخی کند. قصه این اپیزود خاص از این قرار بود که کاسبی تصمیم می‌گیرد جزو هیات مدیره صنف خودش باشد، اما بعد از ثبت نام صلاحیتش از طرف اتحادیه رد می‌شود و این فرد به همراه دوستانش تحصن می‌کند. آن‌ها جلوی چشم خبرنگاران به خودشان سرم وصل می‌کنند، اما وقتی کسی نیست یواشکی غذا میخورند. در آن مقطع زمانی توازنی میان عِده و عُده رسانه‌های محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان وجود نداشت و مدیری از نخستین کسانی بود که با این اپیزود پاچه مخالفان جریان اصلاح‌طلبی را حسابی خاراند.
پرده سوم: مهران مدیری با هر طیفی از قدرت بنا به مصلحت نشست
بیعت مدیری با چهره‌های در قدرت را می‌توان با چند مثال دیگر ذکر کرد. حضور اسفندیار رحیم‌مشایی معاون اول رئیس جمهور وقت در ماه‌هایی ابتدایی انتخابات ۱۳۸۸ در پشت صحنه سریال قهوه تلخ و حضور دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در پشت صحنه مجموعه «شوخی کردم» نشان از این ارتباط خوش سیاسی با سیاستمدار مد روز است و البته او داوطلب انجام هر گونه انجام کار هنری برای سیاستمدار و طیف سیاسی خاصی است.
به عنوان مثال اپیزود یک فصلی شوخی با کانال‌های فارسی زبان و هجو این شبکه‌ها یکی از ماموریت‌های سیاسی مهران مدیری قلمداد می‌شود که این اپیزود در سال‌های پسا۸۸ تاثیرشگرفی در ریزش مخاطبان شبکه‌های معاند داشت. این تاثیر چنان بود که شهرام همایون به دلیل شوخی مهران مدیری برای مدت‌های طولانی اجرا در شبکه سیاسی‌اش را رها کرد.
از طرفی او با انتقادات آتشین از دولت حسن روحانی در نخستین فصل‌های مجموعه انتقادی دورهمی نشان داد همچنان بیعت خود را با محافظه‌کاران حفظ کرده است.
پرده چهارم: چطور در این سرزمین نفرین شده میلیاردر شدید؟
مدیری آنقدر نقش‌های متفاوت سیاسی برای احزاب مختلف بازی کرده که نقش اصلی خود را گاهی فراموش می‌کند. «چطور در سرزمین نفرین شده میلیاردر شدید؟». این یکی از سوالات مردم از مهران مدیری زیر پستی است که پس از درگذشت علی انصاریان نوشت. او در بخشی از این پست نوشته «سال‌هاست در خود اشک می‌ریزم، دعا می‌کنم، در سرزمینی که مرکز نفرین زمین است». حال ما می‌خواهیم همین سوال مردمی را از مدیری با توجه به انتقادات دوباره‌اش تکرار کنیم.
او که طی این سال‌ها با استناد به بخش‌های پیشین گزارش سوار بر موج‌های سیاسی مختلفی شده و به مقاصد معنوی و مالی فراوانی رسیده، با سیگار مقابل دوربین‌ها ژست گیرد و اشعاری از مولوی را در برنامه دورهمی می‌خواند و آن را را سروده حافظ شیرازی توصیف می‌کند (!) علی رغم وابستگی عمیق سیستمی در چنین لحظات حساسی نمی‌تواند بر سندروم وحشت از فردای براندازی خود غلبه کند.
پرده پنجم: واکنش مدیری را ضدانقلاب چگونه پاسخ داد؟
یکی از کانال ضد انقلاب و معاند که نقش ویژه در آشوب‌های اخیر دارد درباره ویدئوی اعتراضی مهران مدیری نوشت: اشتباه نکنید، مهران مدیری با مردم همراه نشده، او وحشت‌زده‌ست. مدیری پس از سال‌ها ارتزاق از سفره صدا و سیما، صدای انقلاب را شنیده و از ترس جانش بیانیه ولرم صادر می‌کند. هیچ کدام از شما مهره‌های نظام دیگر در امان نیستید. در مورد کلیپ مهران مدیری و امثالش من نظرم این است که اپورتونیست‌ها عموما دماسنج خوبی دارند و وقتی اونا شروع می‌کنند از کشتی پیاده شدن، با یه ذره خوش‌بینی می‌شود فکر کرد که یعنی این تو بمیری از اون تو بمیری‌ها نیست. یعنی اگر قرار است آنارشیست‌ها به مقاصد خود دست پیدا کنند دادگاه فرضی نورنبرگ آنان در صف اول محاکمه خود مهران مدیری را خواهد داشت.
پرده ششم: دستمزد میلیاردی را گرفته و روغن ریخته نذر کدام ترس شد؟
اما بیست و چهار ساعت از این اظهار نظر مهران مدیری نگذشته بود که «ناصر قدیرکاشانی» تهیه کننده برنامه دورهمی به اظهارات اخیر مهران مدیری درباره پخش این برنامه واکنش نشان داده و به تسنیم گفت مدیری همه دستمزد کارش را از پیش دریافت کرده است.
در حالی که مدیری اعلام کرد به هیچ وجه راضی نیست حتی یک فریم از سری جدید برنامه دورهمی او از صداوسیما پخش شود، تهیه‌کننده این برنامه گفت که مهران مدیری تمام دستمزد خود بابت تولید برنامه دورهمی را به طور کامل دریافت کرده است و مطالبه‌ای از صداوسیما هم ندارد!
قدیر کاشانی اضافه کرده که مالکیت و تصمیم پخش برنامه در اختیار صداوسیماست و نظر آقای مدیری نظر شخصی اوست. او در این باره که گفته می‌شود مهران مدیری چندین میلیارد دستمزد دریافت کرده، گفته است همین حدود است.
مدیری همچنین با دریافت پول میلیاردی از یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای اقدام به تبلیغ برای این فروشگاه کرده که تبلیغات وی روزانه چندین بار در پیام‌های بازرگانی تلویزیون پخش می‌شود و به نظر می‌رسد از نظر حقوقی در این مورد هم نمی‌تواند دخل و تصرفی داشته باشد و این صحبت‌های وی بیشتر شبیه به یک شوی تبلیغاتی است.
شیدا اسلامی روزنامه‌نگار در واکنش به این ویدئوی مهران مدیری با تیتر "از جیب خلیفه می‌بخشید آقای مدیری؟ " در صفحه اینستاگرام خود خطاب به مهران مدیری نوشت: کاش از جیب خودتان مایه می‌گذاشتید و همراه بیانیه تصویری جنجالی‌تان، مستندات زیر را هم به پیشگاه ملت عزیز ایران ارائه می‌کردید:
۱. بند قانونی ملحوظ در تمام قرارداد‌های منعقده‌تان با صداوسیما یا سازندگان برنامه‌های احتمالی دربردارنده حتی یک فریم از تصویر شما، که در آن حق چنین درخواستی برای‌تان محفوظ انگاشته و پیش بینی شده باشد.
۲. اقرارنامه رسمی و قانونی جناب عالی مبنی بر لغو یک‌جانبه کلیه قرارداد‌های تاریخ همکاری‌تان با تلویزیون ضمن پذیرش تعهد بازگرداندن کلیه مبالغ دریافتی از محل قرارداد‌های یادشده به‌نرخ روز؛ اعم از تولیدات مستقیم جناب‌عالی یا تولیدات دیگر برنامه‌سازان صداوسیما.
۳. اقرارنامه پرداخت کلیه خسارات ناشی از این تصمیم و کان‌لم‌یکن شدن تمام آثار حاوی حتی یک فریم از تصویرتان، در طول تاریخ همکاری شما با تلویزیون، اعم از آثاری که طی قرارداد مستقیم با شما تولید شده یا در زمره تولیدات دیگر برنامه‌سازان صداوسیماست.
۴. توافق‌نامه رسمی و قانونی شما و صاحبان آگهی‌های احتمالی حاوی حتی یک فریم از تصویرتان، مبنی بر پذیرش کلیه عواقب مالی و قانونی و خسارات مترتب بر آن.
با این حال عوارض معترضه سانتی‌مانتال مدیری در حالی که آستانه افکار عمومی تحریک پذیر شده بر جنبه‌های مختلفی از اغتشاشات تاثیر خواهد گذاشت. معترضان به هرج و مرج سراسری پس از نماز جمعه امروز به سندروم فعال شده «وحشت از فردای براندازی خیالی» واکنش نشان دادند و این واکنش باید در امکان‌دهی به افرادی نظیر مدیری که از همه مواهب همکاری با ساترا و سازمان صدا و سیما و بنگاه‌های ذیل آن بهره‌مندند، تاثیر بگذارد و نوعی غربالگری در لیست سلبریتی‌های متصل به فضای انحصاری رخ دهد.