تاثیر رکود اقتصادی بر بازار نفت
به گزارش نبض بازار، رکود اقتصادی با ضعیف کردن تقاضا برای نفت، فرصت کافی برای رشد ظرفیت مازاد تولید را فراهم می‌کند که در دوره رشد قوی مصرف، به شدت تقلیل پیدا کرده و عامل افزایش قیمت‌ها می‌شود.
وال استریت ژورنال بر اساس آمار هفتگی اداره اطلاعات انرژی آمریکا نوشت، ذخایر راهبردی این کشور به کمترین میزان در ۴۰ سال گذشته رسید.
بر اساس این گزارش، ذخایر نفت در هفته منتهی به ۱۶ سپتامبر نزدیک ۷ میلیون بشکه کاهش یافت و به ۴۲۷.۲ میلیون بشکه رسید که کمترین میزان از سال ۱۹۸۴ به شمار می‌رود. این نخستین بار از سال ۱۹۸۳ است که ذخایر راهبردی از ذخایر تجاری نفت کمتری دارد. تا ۱۶ سپتامبر ۴۳۰.۸ میلیون بشکه نفت در تاسیسات تجاری موجود بود.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در اواخر ماه مارس، آزادسازی رقم ۱۸۰ میلیون بشکه نفت خام در محل ذخایر راهبردی آمریکا با هدف مقابله با افزایش قیمت سوخت و اختلال در بازار به علت تحریم‌های نفتی روسیه را اعلام کرد.
بر اساس این طرح، آمریکا قرار بود حدود یک میلیون بشکه نفت در هر روز طی یک بازه ۶ ماهه به فروش برساند. به گفته تحلیلگران، این حجم بیش از سه برابر حجم‌هایی که قبلا از محل ذخایر راهبردی برداشته بود.
جان کمپ در مقاله‌ای در رویترز نوشت: ظرفیت بلااستفاده در تولید نفت جهانی به سطح پایین کم سابقه‌ای کاهش پیدا کرده و تا این اواخر، قیمت‌ها را تحت فشار صعودی قرار داده بود. احیای ظرفیت مازاد تولید به سطح مناسب تر، مستلزم یک رکود دوره‌ای کسب و کار است. به همین دلیل، رکود یا حداقل کندی قابل توجه رشد، غیرقابل اجتناب است.
چاه‌های نفت و پالایشگاه‌هایی که چندان مورد استفاده قرار نگرفته اند، به همراه ذخایر نفت و فرآورده‌های نفتی و میادین نفتی جدیدی که زمان توسعه سریعی دارند، به عنوان جاذب شوک در سیستم نفت جهانی عمل می‌کنند. اما از اواسط سال ۲۰۲۰، همه این منابع دچار افت شده اند و بازار را در برابر شوک‌های مربوط به مصرف بالای غیرمنتظره یا اختلالات تولید، آسیب پذیر کرده اند.
ذخایر نفت آمریکا شامل ذخایر نفت استراتژیک، به پایینترین سطح فصلی از سال ۲۰۰۸ نزول کرده است. تولیدکنندگان شیل آمریکا که عامل عمده افزایش تولید نفت جهانی در فاصله سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ بودند، اکنون ترجیح می‌دهند رشد تولید را محدود کنند تا از سود بالاتر بهره‌مند شوند. در نتیجه، طبق اعلام مقامات شرکت آرامکوی سعودی، ظرفیت مازاد تولید نفت جهانی به شدت تقلیل پیدا کرده و به معادل ۱.۵ درصد مصرف جهانی نزول کرده است.
تا زمانی که برخی از این جاذب‌های شوک به سطح معقولی احیا نشوند، قیمت نفت احتمالا بالا و در مسیر صعودی می‌ماند. اما بنا بر تجربه، ذخایر و ظرفیت مازاد تولید، تنها زمانی رشد خواهند کرد که اقتصاد جهانی وارد دوره رشد اندک یا رکود می‌شود.
رکود‌های بازتنظیم کننده بازار
شرکت‌هایی که به دنبال حداکثر کردن سود هستند، آگاهانه در ذخایر بالاتر نفت یا ظرفیت مازاد تولید، سرمایه گذاری نمی‌کنند. اما ذخایر نفت و ظرفیت مازاد تولید هنگامی که مصرف به دلیل کندی ناگهانی سیکل کسب و کار، کمتر از حد انتظار می‌شود، به شکل ناخواسته‌ای افزایش پیدا می‌کنند.
افزایش بزرگ ذخایر نفت و سوخت‌های در نتیجه رکود در سال‌های ۲۰۰۲-۲۰۰۲، ۲۰۰۹-۲۰۰۸ و کندی میان دوره‌ای در سال‌های ۱۹۹۸-۱۹۹۷ و ۲۰۱۵-۲۰۱۴ روی داد. هیچ موردی وجود ندارد که ذخایر در هنگام رشد سریع فعالیت تجاری، رشد قابل توجهی پیدا کرده باشد.
رکورد‌های شدید، پیامد‌های ماندگاری بر تولید و مصرف نفت بر جای گذاشته و به ایجاد ظرفیت اضافی تولید پس از آن منجر شده است.
رکود‌هایی که در سال‌های ۱۹۷۴، ۱۹۸۰، ۲۰۰۸ و ۲۰۲۰ به وقوع پیوستند، همگی باعث شدند تولید و مصرف نفت به مدت طولانی، کمتر از سابق شود. در وهله نخست، این رکود‌ها باعث کاهش بزرگتر و سریعتر مصرف نسبت به تولید شده و باعث شدند ذخایر انبوهی ایجاد شود و در نتیجه ظرفیت مازاد تولید شکل بگیرد.
با این حال، به مرور زمان، تولید واکنش شدیدتری به سرمایه گذاری کمتر نشان داد در حالی که مصرف با ضعیف شدن رکود، بهبود یافت. در نتیجه، ذخایر کاهش پیدا کردند و ظرفیت مازاد تولید در سال‌های پس از رکود استفاده شد تا این که قیمت‌ها دوباره رو به افزایش گذاشت و مانع رشد مصرف شد و همزمان سرمایه گذاری بیشتر در تولید را تشویق کرد. در هر مورد، ذخایر به کاهش ادامه دادند و ظرفیت مازاد تولید همچنان کاهش پیدا کرد و به فشار صعودی مستمر بر قیمت‌ها منتهی شد تا این که رکود دوره‌ای بعدی کسب و کار اتفاق افتاد.
هیچ موردی وجود ندارد که طی آن ظرفیت مازاد تولید در هنگام رشد قوی اقتصاد جهانی، افزایش پیدا کرده باشد. هیچ شواهدی از این که تولیدکنندگان در ظرفیت مازاد تولید سرمایه گذاری کرده باشند تا جاذب شوک بیشتری فراهم کنند یا رشد بیشتر قیمت‌ها را محدود کنند، وجود ندارد.
ظرفیت مازاد تولید در عربستان سعودی و بعضی از کشور‌های منطقه خلیج فارس در دهه ۱۹۸۰، دهه ۱۹۹۰ و در دهه ۲۰۱۰، نتیجه رکود دوره‌ای کسب و کار در سال‌های ۱۹۸۰، ۱۹۹۲، ۱۹۹۸ و ۲۰۱۵ ایجاد شدند.
فشار‌های تورمی ناشی از کمبود ظرفیت مازاد تولید بازار‌های انرژی و صنایع دیگر در طول سال ۲۰۲۱ خیلی پیش از این که حمله نظامی روسیه به اوکراین در فوریه سال ۲۰۲۰ آغاز شود، وجود داشتند.
همان طور که بسیاری از مفسران اشاره کرده اند، فدرال رزرو و بانک‌های مرکزی دیگر جهان نمی‌توانند با تولید بیشتر نفت، گاز و برق، تورم را کاهش دهند. اما می‌توانند اقتصاد را به حد کافی آهسته کنند تا رشد تقاضا برای انرژی مطابق با تولید موجود، ذخایر بازسازی شده و افزایش ظرفیت تولید، به حد مناسب شود.