برجام مُسکنی برای رشد کوتاه مدت بازار سرمایه

به گزارش نبض بازار، حصول توافق «برجام» امری است که طی سال‌های اخیر، اقتصاد ایران به آن گره خورده است. برخی معتقدند بدون برجام، اقتصاد ایران فلج خواهد ماند و با گشایش‌های حاصل از آن، مرز‌ها به روی سرمایه‌گذاران خارجی باز می‌شود، مراودات بین‌المللی بهبود می‌یابد و منابع بلوکه شده به کشور بازمی‌گردد که منجر به بهبود وضعیت اقتصادی کشور خواهد شد.

در مقابل برخی از کارشناسان نیز معتقدند برجام در بهترین وضعیت، یک مُسکن خواهد بود که حال اقتصاد ایران را بهبود نمی‌بخشد و فقط آن را تسکین می‌دهد. درواقع، مشکلات اقتصاد ایران ریشه‌ای است و برای رفع آن باید اقدامات ساختاری انجام شود.

در این بین، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری طی سال‌های اخیر منجر به خروج سرمایه‌های مردم از بازار‌های مولد و صنایع بورسی و ورود آن به بازار‌های غیرمولد از جمله طلا، دلار، مسکن و خودرو شده است که همین موضوع به روند افزایشی تورم نیز دامن می‌زند.

بازار سرمایه ایران ماه‌ها است با خروج سرمایه مواجه شده و رفتار سرمایه‌گذاران، ارتباط مستقیمی با اخبار و اتفاقات سیاسی از جمله برجام داشته است. اینکه برخی از صنایع بورسی، دلارمحور هستند و با کاهش قیمت دلار متضرر می‌شوند یا افزایش صادرات و آزادسازی منابع مالی بلوکه شده کشور، ازجمله دلایلی است که کارشناسان برای تاثیرپذیری بورس از برجام مطرح می‌کنند.

ابعاد اقتصادی و نتایج حاصل از توافق برجام را هر یک از کارشناسان به نحوی تحلیل می‌کنند. گروهی معتقدند با آزاد شدن ارتباطات بین‌المللی، ورود ارز حاصل از صادرات یا دارایی‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور، فزونی منابع ارزی به مصارف ارزی منجر به کاهش نرخ دلار می‌شود؛ بنابراین شرکت‌های ریال‌محور و آن دسته از شرکت‌ها که براساس دلار یا کامودیتی‌ها فعالیت نمی‌کنند، منتفع خواهند شد.

محمد نوربخش مدیر دارایی و کارشناس بازار سرمایه در خصوص چشم انداز بورس ایران در ۶ ماهه دوم ۱۴۰۱ اظهار کرد: با توجه به اینکه گزارش آمار پولی مرداد ماه توسط بانک مرکزی منتشر شد، نتایج نشان می‌دهد که همچنان موتور انتظارات تورمی روشن است.

وی خاطرنشان کرد: بسیاری از انتظارات تورمی حداقل در کوتاه مدت به مذاکرات هسته‌ای گره خورده و متاسفانه روند مذاکرات طولانی شده است. البته برجام روی انتظارات تورمی و مدیرت این انتظارات در کوتاه مدت تاثیر دارد، اما ذکر این نکته مهم است که بدانیم مسائل و مشکلات اقتصاد کشور تنها به برجام مربوط نمی‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: مشکلات اقتصادی کشور فراتر از برخی مسائل، چون برجام است چرا که طی سال‌های گذشته هم موتور تورم و دیگر مسائل برای کشور روشن بوده و باعث ایجاد مشکل در ساختار اقتصاد شده است.

وی در ادامه افزود: با توجه به خروج سرمایه از کشور و وجود برخی مشکلات بزرگ در زیرساخت‌ها، نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی در کشور هستیم و مسائل مربوط به صنعت نفت و صنعت برق و گاز کشور باید حل و فصل شود.

نوربخش اذعان کرد: برجام در کوتاه مدت شاید یکسری انتظارات مثبت ایجاد کند، اما این تنها کافی نیست و اقتصاد نیازمند تحلیل بنیادی، شناخت مشکلات اساسی و بهبود شرایط است.

مدیر دارایی ادامه داد:، اما از آنجایی که برجام بر روی مولفه‌های اقتصادی تاثیرگذار است باید مورد بحث و بررسی بیشتر گذاشته شود.

وی با تاکید بر اینکه باید فضای کسب و کار کشور بهبود یافته و دولت نسبت به جبران کسری بودجه خود راهکار‌های درست و اساسی که بر اقتصاد کشور آسیبی وارد نشود، ارائه دهد، تصریح کرد: در صورتی که سرمایه‌گذاری عظیمی در صنعت گاز انجام شود و ظرفیت‌های رشد تولید کالا و خدمات و همچنین نیروی کار از دست نرود، طی سال‌های آینده به رشد اقتصادی مورد انتظار دست می‌یابیم و در غیر این صورت، هر چه به سمت آینده پیش برویم، با اقتصادی شبیه کشور کوبا مواجه خواهیم بود.

نوربخش در پاسخ به این پرسش که در شش ماهه اول بازدهی بورس تقریباً صفر درصد بود و از سپرده بانکی و تورم جا ماند حال کدام صنایع در ۶ ماهه دوم می‌توانند بالاترین بازدهی را برای سرمایه‌گذاران داشته باشند؟ یادآور شد: صنعت پالایشی با توجه به اینکه مشکلاتی قیمت‌گذاری دستوری ندارد، صنعت پتروشیمی و صنعت سیمان هم جزو صنایعی هستند که می‌توان سهم‌های خوبی از آن‌ها پیدا کرد.

قدرت چانه‌زنی شرکت‌ها در بازار‌های جهانی افزایش می‌یابد

احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه نیز در این خصوص چند روز پیش گفته بود که: سال‌هاست روند مذاکرات برجام، بر بازار‌های داخلی تأثیرگذار بوده و ریسک‌ها و هزینه‌های زیادی را به حوزه‌های اقتصادی و صنایع مختلف تحمیل کرده است. برهمین اساس انتظار می‌رود در صورتی که شاهد تحقق برجام باشیم، به واسطه کاهش این ریسک‌ها، فضای سرمایه‌گذاری و اقتصادی کشور بهبود و هزینه‌های مواد اولیه، دسترسی به تکنولوژی‌های جدیدتر و کاراتر و جابه‌جایی پول کاهش یابد.

همچنین با حصول توافق، ممکن است گشایش‌هایی در دسترسی به بازار‌های منطقه و جهانی برای صنایع به وجود آید؛ برای مثال قدرت چانه‌زنی افزایش می‌یابد و درآمد‌های بزرگ‌تری از محل افزایش قیمت و تناژ فروش نصیب شرکت‌ها خواهد شد. حذف ریسک سرمایه‌گذاری، امنیت آن را افزایش می‌دهد و همه این موارد بر بازار سرمایه نیز مؤثر است. همچنین اثر جزئی کاهش نرخ ارز با فاکتور‌هایی که گفته شد، پوشش داده می‌شود و درمجموع برآیند دستاورد‌های برجام برای بورس ایران مثبت خواهد بود.