بررسی یارانه های شبه نقدی در میان کشورهای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی

به گزارش نبض بازار،یک حساب و کتاب نشان می‌دهد که حدود ۷۰۰ هزار میلیارد تومان تفاوت قیمت ارز اختصاص یافته با نرخ بازار آزاد کالا‌های اساسی و دارو است. با این حال، تجربه سایر کشور‌ها در پرداخت یارانه‌های شبه نقدی به شکل متفاوت از ارز ۴۲۰۰ نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با روش کارآمدتری امنیت غذایی را برای نیازمندان تأمین کرد.

این در حالی است که داده‌های مرکز آمار در مورد مصرف خانوار‌ها نشان می‌دهد سرانه مصرف گوشت قرمز و محصولات لبنی در ۱۰ سال گذشته به ترتیب ۴۶ و ۱۷ درصد کاهش یافته است. در همین حال، گزارش مرکز تحقیقات مجلس در مورد نحوه توزیع یارانه‌های غذایی در برخی از کشور‌ها از جمله ایالات متحده به صورت شبه نقدی نشان می‌دهد که جایگزین مناسبی برای اختصاص ارز ۴۲۰۰ به کالا‌های اساسی وجود دارد.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «بررسی سیاست‌های حمایتی یارانه شبه نقدی، با توجه به نظام حمایتی آمریکا» به بررسی یارانه‌های شبه نقدی از جمله یارانه مواد غذایی در این کشور پرداخته است. بر اساس این گزارش، یارانه شبه نقدی یعنی یارانه‌ای که به صورت کالا و خدمات یا پرداخت نقدی برای استفاده روی آن کالا و خدمات در اختیار افراد قرار می‌گیرد. این یارانه به صورت گسترده در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد به نحوی که در میان کشور‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به صورت میانگین حدود ۶ درصد از مخارج عمومی بر این نوع یارانه است.

تجربه آمریکا در یارانه غذایی

براساس این گزارش ،علت اصلی استفاده از یارانه شبه نقدی این است که دولت می خواهد مردم را به مصرف یک کالا یا خدمت خاص ترغیب کند، درحالی که اگر مبلغ معادل آن به صورت نقدی پرداخت می شد، فرد کالای دیگری را برای مصرف انتخاب می کرد. این گزارش با اشاره به این که متداول ترین یارانه های شبه نقدی ارائه شده در جهان عبارت اند از: یارانه مسکن، سلامت، آموزش، تغذیه، نگهداری کودکان و بهبود فضای بازار کار، به بررسی نظام این یارانه ها در کشور آمریکا پرداخته است.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال 2019 حدود 38 میلیون آمریکایی مشمول این یارانه بودند که در قالب کارت اعتباری پرداخت می شود. در این طرح خانوارهای پذیرفته شده یک کارت الکترونیک یارانه دریافت می کنند که به صورت ماهیانه با مبلغ یارانه شارژ می شود. در کل آمریکا 263 هزار خرده فروش مشترک برنامه هستند و این کارت خرید را می پذیرند. 80 درصد این مبالغ در فروشگاه های زنجیره ای بزرگ هزینه می شود.

این یارانه نمی تواند روی مشروبات الکلی، سیگار، مکمل های غذایی، غذای گرم یا ملزومات غیرخوراکی خانگی هزینه شود. این گزارش می افزاید: در آمریکا، معامله کوپن غذا ممنوع و با جریمه قابل توجه همراه است. همچنین این برنامه در سال 2016 به صورت مستقیم باعث خروج 7.3 میلیون نفر از زیر خط فقر شد.

درس های یارانه غذایی آمریکا برای ایران

بر اساس گزارش مرکز پژوهش ها، با توجه به برخی معایب یارانه نقدی از جمله هدررفت منابع توسط برخی سرپرستان خانوار  و ایجاد تورم محلی در مناطق دورافتاده، یارانه شبه نقدی روی غذا برای ایران نیز توصیه شده است.

بر اساس جمع بندی و نتیجه گیری نهایی این مرکز استفاده از ظرفیت های فناوری اطلاعات برای اجرای این طرح در کشور ضروری است. همچنین می توان مانند برنامه کمک غذایی مکمل، به جای مشخص کردن اجناس خاص برای استفاده مشمولان یارانه، با تعداد زیادی خرده فروش مواد غذایی قرارداد منعقد  کرد و مشمولان یارانه محدود به خرید مواد غذایی از این فروشگاه ها شوند. در این صورت، افراد در انتخاب کیفیت اجناس مصرفی آزادی خواهند داشت. این نظام به جلوگیری از فساد در توزیع کالا نیز کمک می کند.

آخرین اخبار مربوط به معیشت را با ما در صفحه معیشت نبض بازار دنبال نمایید.