به گزارش نبض بازار- پتروشیمی شهید رئیسی، با نماد شستان در بازار سرمایه، در سالهای اخیر توجه سرمایهگذاران را به خود جلب کرده است. این شرکت، با انتشار صورتهای مالی، سود خالص قابل توجهی را اعلام کرده؛ اما بررسی دقیق دادهها و روند انتشار گزارشها در سامانه کدال نشان میدهد که وضعیت واقعی عملکرد شرکت با آنچه در گزارشها آمده، فاصله قابل توجهی دارد.
سود غیرعملیاتی؛ علامت خطر
بر اساس صورتهای سود و زیان ارائهشده برای دورههای منتهی به ۱۴۰۴/۰۳/۳۱ و ۱۴۰۴/۰۶/۳۱، شستان سود خالص ۸۰،۱۵۰ و ۱۴۴،۵۴۹ میلیون ریال را ثبت کرده است. در نگاه اول، این ارقام نشاندهنده رشد مالی و عملکرد موفق شرکت به نظر میرسد، اما یک بررسی دقیق نشان میدهد که درآمدهای عملیاتی شرکت صفر گزارش شدهاند. به عبارت دیگر، فعالیت اصلی شرکت یعنی تولید و فروش محصولات پتروشیمی، در گزارشها بازتاب واقعی ندارد و سود خالص اعلامشده عمدتاً ناشی از درآمدهای غیرعملیاتی است.
این موضوع، به ویژه برای یک شرکت تولیدی، زنگ هشداری جدی است. چرا که سود واقعی شرکت باید از فعالیتهای عملیاتی تأمین شود و تکیه صرف بر درآمدهای یکباره یا غیرعملیاتی نمیتواند پایدار باشد. در واقع، شستان با اتکا به درآمدهای غیرعملیاتی توانسته صورت سود و زیان خود را مثبت نشان دهد، اما این سود فاقد پایداری و قابلیت تکرار است.
هزینهها و زیان عملیاتی؛ نشانهای از ضعف مدیریت
نگاهی به هزینههای فروش، اداری و عمومی شرکت نشان میدهد که این هزینهها در دورههای مختلف بین ۲۲،۱۵۶ تا ۳۴،۳۹۰ میلیون ریال بودهاند. به علاوه، سایر هزینهها در برخی گزارشها به بیش از ۱۱۵،۶۶۳ میلیون ریال رسیدهاند. این اعداد، زیان عملیاتی قابل توجهی را برای شرکت نشان میدهد که تنها با درآمدهای غیرعملیاتی جبران شده است.
این شرایط، علاوه بر تأثیر منفی بر سود واقعی، نشاندهنده ضعف ساختاری در مدیریت هزینهها و عملکرد عملیاتی شرکت است. عدم تولید و فروش عملیاتی گزارش شده، حتی در دورههایی که بازار داخلی و منطقهای پتروشیمی فعال بوده، پرسشهای جدی در مورد شفافیت عملکرد شرکت ایجاد میکند.
شفافیت نامنظم و مشکلات گزارشگری در کدال
یکی از بزرگترین مشکلات شستان، نامنظم بودن انتشار اطلاعات در سامانه کدال است. بررسی گزارشهای موجود نشان میدهد که ارائه گزارشهای حسابرسیشده و منظم برای شستان به صورت پراکنده و نامنظم انجام شده و بعضی از دورهها فاقد گزارش جامع و قابل اتکا هستند. این بینظمی باعث شده سرمایهگذاران و تحلیلگران نتوانند روند عملکرد واقعی شرکت را دنبال کنند و تصمیمگیری دقیق و مطمئن برای خرید یا فروش سهم، دشوار شود.
نبود گزارشهای منظم و حسابرسیشده، به ویژه در صنعت پتروشیمی که نیازمند تحلیل دقیق هزینه، تولید و فروش است، ریسک سرمایهگذاری را افزایش میدهد و اعتماد بازار را تضعیف میکند. بسیاری از تحلیلگران برای محاسبه ارزش واقعی سهم شستان با مشکل مواجه هستند، چرا که سود غیرعملیاتی و عدم گزارش درآمد عملیاتی، تصویر واقعی شرکت را مخدوش میکند.
پیامدها برای سرمایهگذاران و بازار
وضعیت شفافیت و سود غیرعملیاتی شستان پیامدهای مهمی برای بازار و سهامداران دارد:
سود غیرپایدار: سود خالص شرکت عمدتاً از محل درآمدهای غیرعملیاتی تأمین شده و قابل تکرار نیست، بنابراین سرمایهگذاران نمیتوانند بر بازدهی پایدار حساب کنند.
ریسک بالای سرمایهگذاری: انتشار گزارشهای پراکنده و نامنظم، ریسک سرمایهگذاری را بالا برده و تصمیمگیری را دشوار میکند.
تأثیر بر قیمت سهم: اطلاعات ناقص و غیرشفاف معمولاً باعث نوسانات قیمت سهم میشود و سرمایهگذاران محتاطتر عمل میکنند.
نمونه واضح این واکنش بازار، قیمت پایانی سهم شستان در تاریخ ۱۱ آذر ۱۴۰۴ است که ۱,۳۹۵ ریال ثبت شد. دامنه تغییرات روزانه بین حداقل ۱,۳۷۷ ریال و حداکثر ۱,۴۱۴ ریال بوده است. این نوسان محدود نشاندهنده رفتار محتاطانه بازار نسبت به شرکت است؛ با وجود اعلام سود خالص بالا، سهامداران به دلیل نبود شفافیت عملیاتی و ابهامات مالی، تمایلی به افزایش خرید سهم نداشتند.
تحلیل ساختاری
بررسی دقیق صورتهای مالی نشان میدهد که شستان در بخشهای مختلف ضعف دارد:
درآمد عملیاتی صفر: نشاندهنده عدم شفافیت در فعالیت اصلی تولید و فروش محصولات پتروشیمی است.
اتکا به درآمد غیرعملیاتی: سود خالص از محل درآمدهای یکباره یا غیرعملیاتی تأمین شده که پایدار نیست.
هزینههای بالای فروش، اداری و عمومی: که زیان عملیاتی را افزایش داده است.
نامنظمی در انتشار گزارشها: گزارشهای حسابرسیشده و منظم در کدال وجود ندارد، که تحلیل روند واقعی شرکت را دشوار میکند.
این ضعفها، علاوه بر اثر مستقیم بر سود و زیان، میتواند اعتماد سرمایهگذاران به شرکت و بازار را تضعیف کند و باعث کاهش ارزش واقعی سهم شود.
برای ایجاد اعتماد بازار و افزایش جذابیت سرمایهگذاری، شستان نیازمند انتشار منظم، دقیق و حسابرسیشده گزارشهای مالی است. بدون اصلاح ساختاری در گزارشگری و تمرکز بر سود عملیاتی، سهامداران با ابهام مواجه خواهند بود و رشد پایدار سهم غیرممکن خواهد بود. این شرکت نمونهای از چالش بزرگ در بازار سرمایه ایران است: سود ظاهری بدون شفافیت واقعی، ریسک بالا و اعتماد پایین بازار.