به گزارش نبض بازار ، بازار ارز در میانه پاییز با موجی تازه از نوسانات روبه‌رو شده است؛ نوساناتی که از یک‌سو ریشه در عوامل سیاسی و انتظارات ناشی از مذاکرات دارد و از سوی دیگر، برخاسته از فشار‌های ساختاری اقتصاد، رشد پایه پولی و ناترازی‌های سنگین سیستم مالی است. در شرایطی که نرخ دلار از ابتدای هفته دوم آذرماه وارد مسیر صعودی شد و سطح ۱۱۶ هزار تومان را لمس کرد، تحلیل کارشناسان نشان می‌دهد که دو جریان متفاوت، اما هم‌زمان در شکل‌گیری روند فعلی نقش دارند؛ جریانی که از یک‌طرف با نااطمینانی‌های سیاسی پیوند خورده و از طرف دیگر، محصول سیاست‌های پولی، کسری بودجه و بحران‌های انباشته‌شده در اقتصاد است. بررسی دیدگاه‌های هومن زنگنه و مجتبی دیبا نشان می‌دهد که هرچند هر دو کارشناس افزایش قیمت ارز را قابل پیش‌بینی می‌دانند، اما درباره منشأ و عمق ریشه‌های این نوسان، برداشت‌های متفاوتی دارند.

تحریک بازار ارز زیر سایه ابهامات سیاسی

نخستین زاویه تحلیل از سوی هومن زنگنه بر محوریت نقش تحولات سیاسی شکل می‌گیرد؛ جایی که او آغاز موج افزایشی دلار را نتیجه مستقیم ابهام در روند مذاکرات و نبود چشم‌انداز روشن در فضای منطقه‌ای می‌داند. زنگنه تأکید دارد که بازار ارز نسبت به اخبار و سیگنال‌های سیاسی بسیار حساس است و تداوم وضعیت مبهم، می‌تواند زمینه جهش نرخ‌ها به محدوده‌های بالاتر از ۱۳۰ هزار تومان و حتی فراتر را نیز فراهم کند. او با یادآوری هشدار‌های قبلی خود، این وضعیت را کاملاً قابل انتظار توصیف می‌کند و معتقد است تا زمانی که توافقی مشخص در چشم‌انداز قرار نگیرد، بازار در مسیر افزایشی باقی خواهد ماند.

زنگنه علاوه بر عوامل سیاسی، به فشار تقاضای فصلی، تسویه‌حساب‌های پایان سال شرکت‌ها و سیاست‌های دولت درخصوص انتشار اوراق و فروش سکه مدت‌دار اشاره می‌کند؛ عواملی که از دید او نه‌تنها بازار را آرام نکرده، بلکه در برخی موارد به شکل‌گیری حباب‌های قیمتی نیز دامن زده است. او همچنین نوسانات طلا در بازار جهانی را بخشی از پازل افزایش‌های اخیر می‌داند و معتقد است با نزدیک شدن به سال میلادی جدید، اثرات افزایشی بیشتری در سمت تقاضای جهانی دیده خواهد شد.

زنگنه در ادامه، به ریسک‌های معاملاتی در فضای مجازی هشدار می‌دهد و توصیه می‌کند سرمایه‌گذاران از خرید طلا و ارز در پلتفرم‌ها و کانال‌های غیررسمی خودداری کنند. از نظر او، فضای مبهم و فاقد نظارت مجازی، برای خریداران «طلای آب‌شده» دردسر‌های فراوانی ایجاد کرده و می‌تواند سرمایه‌های خرد را با ریسک‌های جدی مواجه سازد. او در نهایت با اشاره به وضعیت بازار‌های موازی، از جمله رمزارز‌ها و بورس، بر این باور است که طلا همچنان مقصد امن‌تری برای سرمایه‌هاست و حتی امکان رسیدن طلا به محدوده ۵ هزار دلاری را نیز بعید نمی‌داند.

روند افزایشی دلار زیر فشار ساختاری اقتصاد

در زاویه دوم تحلیل، مجتبی دیبا نوسانات اخیر ارز را بیش از هر چیز محصول «اقتصاد متورم» و «ناترازی‌های بزرگ» می‌داند؛ دیدگاهی که برخلاف نگاه سیاسی محور زنگنه، بر عوامل بنیادین و ریشه‌ای تأکید دارد. به اعتقاد دیبا، مسیر قیمتی دلار از ماه‌ها قبل مشخص شده بود و کسری بودجه سنگین دولت، رشد بیش از ۴۰ درصدی پایه پولی و تورم عمومی، زمینه جهش نرخ ارز را فراهم کرده‌اند. او توضیح می‌دهد که حتی بدون وجود اخبار سیاسی، مجموعه فشار‌های اقتصادی آن‌قدر زیاد بوده که بازار دیر یا زود واکنش نشان می‌داد و دلار مسیر صعودی فعلی را طی می‌کرد.

دیبا همچنین نقش ناترازی‌های مالی را بسیار تعیین‌کننده می‌داند و بحران بانک آینده را یکی از مهم‌ترین نقاط فشار بر سیستم پولی توصیف می‌کند. او معتقد است انحلال این بانک هزینه‌های گسترده‌ای را به اقتصاد تحمیل کرده و بانک مرکزی عملاً ناگزیر به تزریق نقدینگی شده است؛ اقدامی که خود محرک اصلی رشد نرخ ارز است. از نگاه او، در حالی که انتظار می‌رفت بازارساز بتواند روند بازار را تعدیل کند، ریشه‌های ساختاری و حجم بالای نقدینگی اجازه ندادند این مداخله‌ها اثر معناداری داشته باشد.

در بخش دیگری از تحلیل، دیبا به هماهنگی نرخ ارز با تورم کالا‌های اساسی اشاره می‌کند و می‌گوید رشد قیمت کالا‌ها بسیار جلوتر از دلار حرکت کرده و اکنون زمان آن رسیده که ارز خود را با سطح عمومی قیمت‌ها هماهنگ کند. او چشم‌انداز کوتاه‌مدت دلار را در محدوده ۱۲۴ تا ۱۲۵ هزار تومان می‌بیند و برای پایان سال نیز بازه ۱۳۵ تا ۱۵۰ هزار تومان را محتمل می‌داند. دیبا افزایش قیمت بنزین را در این روند تنها یک عامل روانی ضعیف توصیف می‌کند و باور دارد که اثرات اصلی تورم ناشی از این تصمیم مدت‌ها پیش در اقتصاد تخلیه شده است. به گفته او، تا زمانی که ناترازی‌ها و کسری بودجه پابرجاست، دلار مسیر صعودی خود را با سرعت کم یا زیاد ادامه خواهد داد.