به گزارش نبض بازار-ایران خودرو، همچنان با چالشهای جدی در مدیریت منابع و مصارف ارزی، تامین نقدینگی و وابستگی به واردات مواد اولیه و قطعات خارجی مواجه است. روند افزایشی مصارف ارزی در کنار فروش صادراتی محدود، فشار مضاعفی بر توان عملیاتی و برنامهریزی تولید شرکت وارد کرده و نشان میدهد که ساختار مالی و مدیریتی ایران خودرو نیازمند بازنگری فوری و اصلاحات اساسی است.
کاهش منابع ارزی و افزایش فشار بر نقدینگی
دادههای منتشر شده از منابع و مصارف ارزی ایران خودرو نشان میدهد که این شرکت در طول سال مالی ۱۴۰۴ با چالشهای جدی تامین منابع روبروست. جمع منابع ارزی از ابتدای سال مالی تا پایان مهرماه، شامل فروش صادراتی به دلار و یورو، حدود ۳،۵۱۵ میلیون دلار برآورد شده است، در حالی که مصارف ارزی تنها برای خرید مواد اولیه و سایر هزینهها رقمی بالغ بر ۱،۷۶۳ میلیون دلار را شامل میشود. این فاصله نشان میدهد که ایران خودرو قادر به ایجاد مازاد ارزی قابل توجهی نبوده و فشار نقدینگی به ویژه در تامین مواد اولیه وارداتی مشهود است.
افزایش نرخ ارز در طول سال مالی نیز شرایط را پیچیدهتر کرده است. حتی با وجود اصلاحات حسابداری و بازنگری در نرخها، منابع ارزی نتوانستهاند با رشد مصارف همگام شوند. این وضعیت میتواند اثرات مستقیم بر تولید و عرضه خودرو داشته باشد و به طور بالقوه منجر به کمبود نقدینگی برای پرداخت تعهدات کوتاهمدت و بلندمدت شود.
مصارف ارزی ایران خودرو در آبان ۱۴۰۴: ۱۸۳ میلیارد تومان فشار بر منابع ارزی
در آبان ۱۴۰۴، ایران خودرو بیش از ۱۸۳ میلیارد تومان صرف خرید مواد اولیه و واردات قطعات کرده است. سهم یورو از این مصارف بیش از ۷۱ میلیارد تومان بوده، یوان نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان و درهم حدود ۱۱ میلیارد تومان گزارش شده است. این آمار نشان میدهد که با وجود فروش صادراتی قابل توجه، توان تولید داخلی با محدودیت جدی مواجه است و استمرار این روند، ریسک کاهش تولید و افزایش قیمت محصولات را به همراه دارد. افزایش مصارف ارزی نسبت به ماههای قبل، ضرورت برنامهریزی دقیقتر و تقویت مدیریت منابع ارزی در شرکت را بیش از پیش آشکار میکند.
وابستگی شدید به واردات مواد اولیه
بررسی مصارف ارزی نشان میدهد که بخش اعظم هزینهها صرف خرید مواد اولیه از خارج کشور میشود. یورو و یوان، به ترتیب، بیشترین سهم را در واردات مواد اولیه دارند و در طول هفت ماه نخست سال مالی، بیش از ۲،۰۲۰ میلیون یوان و ۷،۱۱۲ میلیون یورو صرف واردات شده است. در کنار آن، درهم امارات نیز سهم قابل توجهی دارد. این ارقام نشان میدهند که ایران خودرو همچنان به شدت وابسته به تامین خارجی قطعات و مواد اولیه است و هرگونه نوسان ارزی یا اختلال در واردات میتواند فرآیند تولید را متوقف کند.
مصرف انرژی نیز نمایانگر ناکارآمدیها و هزینههای بالای تولید است. میزان مصرف برق شرکت در هفت ماه ابتدایی سال مالی حدود ۱۰۲ هزار مگاوات ساعت بود که معادل ۶۴۱۷ میلیارد ریال برآورد شده است. مصرف گاز طبیعی و آب نیز به ترتیب ۲۹ میلیون مترمکعب و ۵۲۹ هزار مترمکعب بوده است. افزایش نسبی این ارقام نسبت به سال قبل نشان میدهد که بهرهوری انرژی در ایران خودرو پایین است و مدیریت مصرف انرژی نیازمند بازنگری اساسی است.
نوسانات ارزی و مدیریت ضعیف
یکی از نقاط ضعف اصلی ایران خودرو، مدیریت ناکافی ریسکهای ارزی است. فروش صادراتی این شرکت عمدتاً به دلار و یورو انجام میشود، اما مصارف ارزی برای واردات مواد اولیه با نرخهای متفاوت و غالباً بالاتر از نرخ رسمی صورت گرفته است. این تفاوت نرخها باعث ایجاد فشار مضاعف بر نقدینگی و کاهش قدرت خرید شرکت میشود.
علاوه بر این، برآورد مانده ارزی تا پایان سال مالی نشان میدهد که شرکت با کسری قابل توجهی مواجه خواهد شد. این امر به وضوح حاکی از ضعف برنامهریزی مالی و عدم توازن میان منابع و مصارف ارزی است. نبود استراتژی مشخص برای مدیریت ارز و عدم استفاده از ابزارهای پوشش ریسک ارزی، میتواند تولید و عرضه محصولات را با خطر مواجه کند.
اثرات مستقیم بر تولید و بازار داخلی
وابستگی به واردات مواد اولیه و مصرف بالای انرژی باعث شده است که هزینههای تولید در ایران خودرو به شکل قابل توجهی افزایش یابد. این افزایش هزینه نه تنها بر حاشیه سود اثر میگذارد، بلکه در نهایت به قیمت نهایی خودرو برای مصرفکننده منتقل میشود. تجربه سالهای اخیر نشان داده است که هرگونه شوک ارزی یا افزایش قیمت مواد اولیه به سرعت منجر به گرانی خودرو و کاهش قدرت خرید مشتریان میشود.
از سوی دیگر، نوسانات شدید منابع و مصارف ارزی میتواند برنامههای توسعهای شرکت را مختل کند. سرمایهگذاری در خطوط تولید جدید، ارتقای فناوری و نوآوری در محصولات نیازمند ثبات مالی و نقدینگی پایدار است. دادههای موجود نشان میدهند که ایران خودرو هنوز نتوانسته است ساختار مالی خود را برای مقابله با این نوسانات تقویت کند.
نیاز به اصلاحات ساختاری و مدیریت بهینه
تحلیل این دادهها روشن میکند که ایران خودرو برای خروج از وضعیت بحرانی، نیازمند اصلاحات ساختاری است. کاهش وابستگی به واردات، افزایش بهرهوری انرژی، مدیریت موثر منابع ارزی و ایجاد پوشش ریسک برای نوسانات ارزی از جمله اقدامات ضروری است.
این دادهها، روشن میکنند که تنها با یک برنامه جامع مدیریتی و اصلاحات در سطح کلان میتوان آینده شرکت را تضمین کرد و از بروز بحرانهای مالی و تولیدی جلوگیری نمود. در حال حاضر شهروندان در حال پرداخت زیانها و ضعفهای این خودروساز هستند.