به گزارش نبض بازار-شرکت همراه اول بهعنوان نخستین و بزرگترین اپراتور تلفن همراه کشور، همواره در کانون توجه سهامداران، تحلیلگران بازار و ناظران اقتصادی قرار داشته است. بررسی عملکرد مالی این شرکت در سال مالی جاری، از درآمدهای عملیاتی گرفته تا سرمایهگذاریها و فروش خدمات، تصویری ترکیبی از موفقیتهای ظاهری و چالشهای عمیق ارائه میدهد. آمارهای ارائهشده نشان میدهد که درآمد کل شرکت از محل خدمات و فروش، در دوره منتهی به مهر ۱۴۰۴ به بیش از ۴۶۵ هزار میلیارد ریال رسیده است، اما این رقم اگرچه در نگاه اول رشد قابل توجهی را نشان میدهد، اما زیر لایههای آن نکات انتقادی و هشداردهندهای نهفته است که بررسی دقیق آن ضروری است.
افزایش درآمد کارکرد مشترکین؛ رشد واقعی یا نتیجه اصلاحات حسابداری؟
بخش عمده درآمدهای همراه اول از کارکرد مشترکین حاصل میشود. درآمد این بخش از حدود ۱۷۵ هزار میلیارد ریال در پایان خرداد ۱۴۰۴ به بیش از ۴۲۸ هزار میلیارد ریال در پایان مهر همان سال افزایش یافته است. اگرچه این رشد چشمگیر بهظاهر نشاندهنده افزایش مصرف و تقاضای خدمات تلفن همراه است، اما بررسی جزئیتر حاکی از آن است که سهم قابل توجهی از این رشد ناشی از افزایش تعرفهها و تغییرات در ثبت و اصلاح درآمدها بوده است. اصلاحات مالی که گاهی ارقام درآمدی را مثبت و گاهی منفی تغییر دادهاند، میتواند باعث بزرگنمایی وضعیت واقعی شرکت شده و چشمانداز درآمدهای پایدار را مبهم سازد.
از سوی دیگر، درآمد حاصل از فروش خطوط جدید و خدمات اضافی مانند دفاتر خدماتی، آوای انتظار و هواداری در مجموع سهمی محدود از درآمد کل دارند. این موضوع نشان میدهد که همراه اول هنوز موفق نشده است مدل درآمدی خود را از تمرکز صرف بر مصرف مشترکین فعلی به تنوعبخشی واقعی خدمات تغییر دهد. این مسئله بهویژه در شرایط رقابت فزاینده با اپراتورهای مجازی و توسعه فناوریهای دیجیتال اهمیت حیاتی پیدا میکند.
درآمد از اتصال متقابل
یکی دیگر از منابع درآمدی شرکت، استفاده سایر اپراتورها از امکانات شبکه همراه اول یا اتصال متقابل است. درآمد این بخش از حدود ۱۳.۵ هزار میلیارد ریال در خرداد به بیش از ۳۲ هزار میلیارد ریال در شهریور رسیده است. این رشد، اگرچه در نگاه اول مثبت است، اما نشان میدهد که بخشی از موفقیت مالی شرکت به وابستگی سایر اپراتورها به شبکه و زیرساخت همراه اول متکی است. وابستگی بیش از حد به این نوع درآمد میتواند در صورت تغییرات مقرراتی یا رقابتی، ریسکهای جدی ایجاد کند و پایداری درآمدهای عملیاتی را تهدید نماید.
سرمایهگذاریهای کلان؛ فرصت رشد یا تهدید نقدینگی؟
یکی از مهمترین نقاط قوت همراه اول، حجم عظیم سرمایهگذاریهای شرکت است که بیش از ۵۹ هزار میلیارد ریال در سهام شرکتهای پذیرفتهشده در بورس و سایر شرکتها گزارش شده است. از نظر تئوری، این سرمایهگذاریها میتواند منبع درآمد متنوع و افزایشدهنده ارزش برای سهامداران باشد. با این حال، بررسی دقیقتر نشان میدهد که سود حاصل از این سرمایهگذاریها عمدتاً از فروش کوتاهمدت سهام تأمین شده و درآمد تضمینشده یا پایدار از این بخش تقریباً صفر است.
این موضوع پرسشهایی جدی ایجاد میکند: آیا همراه اول برنامه مشخصی برای حفاظت از سرمایههای مالی خود در برابر نوسانات بازار دارد؟ آیا تمرکز بر سود کوتاهمدت میتواند در بلندمدت تهدیدی برای ثبات مالی شرکت باشد؟ تجربه تاریخی بازار سرمایه نشان میدهد که شرکتهایی که به جای درآمد پایدار، بر سودهای لحظهای تکیه میکنند، در مواجهه با رکود یا نوسانات شدید، آسیبپذیر میشوند.
نقد عملکرد خدمات و فروش
در بخش خدمات و فروش، همراه اول همچنان به سرویسهای پایهای مانند مکالمه، پیام کوتاه، اینترنت و پیامک انبوه وابسته است. درآمد کارکرد مشترکین، درآمد حاصل از اتصال متقابل و فروش خطوط جدید بیشترین سهم را در کل درآمدها دارند. این ساختار نشان میدهد که رشد درآمد عمدتاً نتیجه افزایش تعداد مشترکین و تعرفههاست و نه توسعه خدمات جدید یا مدلهای نوین درآمدی.
نکته مهم دیگر این است که سهم درآمد حاصل از فروش خطوط جدید نسبت به کل درآمد شرکت بسیار محدود است. این مسئله نشان میدهد که تحول دیجیتال و تنوعبخشی به منابع درآمدی هنوز به شکل جدی در همراه اول اتفاق نیفتاده و شرکت همچنان بر پایه مدل سنتی درآمدی خود استوار است.
پرسشهای کلیدی و چالشهای پیشرو
با توجه به اطلاعات ارائهشده، چند پرسش اساسی مطرح میشود:
افزایش درآمدهای شرکت تا چه حد واقعی است و تا چه حد ناشی از تغییرات حسابداری و اصلاحات مالی است؟
سرمایهگذاریهای کلان همراه اول، در حالی که سود تضمینشدهای ندارند، چگونه میتوانند نقدینگی و ثبات مالی شرکت را تضمین کنند؟
وابستگی به سرویسهای پایه و درآمد حاصل از اتصال متقابل تا چه اندازه میتواند شرکت را در برابر تغییرات بازار و رقابت آسیبپذیر کند؟
همراه اول چه برنامهای برای تنوعبخشی واقعی خدمات و درآمدهای دیجیتال دارد و آیا این برنامهها عملیاتی شدهاند؟
پاسخ به این پرسشها برای سهامداران و ناظران بازار اهمیت حیاتی دارد، زیرا تعیینکننده مسیر شرکت در سالهای آینده و میزان پایداری درآمدها خواهد بود.
در نهایت، بررسی دقیق دادههای مالی همراه اول نشان میدهد که این شرکت با وجود رشد درآمدها و سرمایهگذاریهای کلان، همچنان با چالشهای ساختاری و ریسکهای پنهان روبهرو است. بخش عمده درآمدها به سرویسهای پایه و کارکرد مشترکین وابسته است و رشد ظاهری درآمدها تا حدی متاثر از اصلاحات مالی و افزایش تعرفههاست. سرمایهگذاریها در سهام و صندوقها، اگرچه فرصت سود کوتاهمدت ایجاد میکنند، اما در شرایط نوسان بازار میتوانند به تهدیدی برای ثبات مالی تبدیل شوند.
به این ترتیب، همراه اول نیازمند بازنگری در مدل درآمدی، تمرکز بر خدمات دیجیتال و تنوعبخشی واقعی منابع درآمدی است تا بتواند از فرصتهای بازار بهره برده و ریسکهای بالقوه را کاهش دهد. در غیر این صورت، رشد ظاهری درآمدها ممکن است تنها یک تصویر کاغذی از سودآوری واقعی باشد و سهامداران را در معرض تصمیمگیریهای اشتباه قرار دهد.