به گزارش نبض بازار-گزارش مالی ۱۲ ماهه منتهی به اسفند ۱۴۰۳، روایتگر داستان تلخ شرکتی است که تمام توان تولید و فروشش، صرفاً خرجِ پر کردن جیب تأمینکنندگان مواد اولیه شده و چیزی برای سهامدار باقی نمانده است.
قیچی دو لبه؛ رشد درآمد، جهش هزینه
درآمد عملیاتی پتروشیمی شازند در سال ۱۴۰۳ به رقم ۴۰۰،۰۳۷ میلیون ریال (۰ هزار میلیارد تومان) رسید که نسبت به سال قبل (۲۹۸ هزار میلیون ریال) رشدی ۳۴ درصدی را نشان میدهد. این رشد درآمد، ناشی از تورم و افزایش نرخ فروش محصولات بوده است. اما در سمت مقابل، «بهای تمامشده» با سرعتی وحشتناکتر حرکت کرده است. هزینههای تولید با رشدی ۴۷ درصدی، از ۲۶۸ هزار میلیون ریال به ۳۹۵ هزار میلیون ریال رسیده است. این اختلاف ۱۳ درصدی میان رشد هزینه و رشد درآمد، مانند یک قیچی، حاشیه سود شرکت را بریده است.
سقوط آزاد؛ از ۲۹ هزار میلیون ریال به ۴ هزار میلیون ریال!
نتیجه این ناترازی، در سرفصل «سود ناخالص» نمایان شده است. پتروشیمی شازند که در سال ۱۴۰۲ سود ناخالصی معادل ۲۹،۵۷۶ میلیون ریال ساخته بود، در سال ۱۴۰۳ تنها توانسته ۴،۷۸۷ میلیون ریال سود ناخالص شناسایی کند. سقوط ۸۴ درصدی سود ناخالص برای یک پتروشیمی که باید از حاشیه سود امنی برخوردار باشد، یک زنگ خطر واقعی است. این یعنی شرکت تقریباً هرچه فروخته را خرج مواد اولیه و سربار کرده و حاشیه سود ناخالص آن به عدد ناچیز ۱.۲ درصد رسیده است! این حاشیه سود برای یک بنگاه اقتصادی کوچک هم پایین است، چه رسد به یک مجتمع عظیم پتروشیمی.
عامل اصلی؛ گرانی مواد اولیه یا ناکارآمدی؟
بررسی جزئیات بهای تمامشده نشان میدهد که متهم اصلی، «مواد مستقیم مصرفی» است. هزینه مواد اولیه مصرفی شرکت از ۱۹۷ هزار میلیون ریال در سال ۱۴۰۲ به ۳۰۲ هزار میلیون ریال در سال ۱۴۰۳ جهش کرده است (رشد ۵۳ درصدی). این آمار نشان میدهد که شاراک در مدیریت زنجیره تأمین خوراک خود (که عمدتاً نفتا است) با چالش جدی مواجه شده است. آیا شرکت خوراک را گران خریده است؟ یا نتوانسته محصولات نهایی خود را متناسب با گرانی خوراک، قیمتگذاری کند؟ مدیریت شرکت در گزارشهای تفسیری از «تغییرات نرخ ارز و نفت خام» صحبت میکند، اما سوال اینجاست که چرا سایر پتروشیمیها با چنین سقوط ۸۴ درصدی در سود ناخالص مواجه نشدهاند؟
سقوط سود عملیاتی و خالص
اثر دومینووار این گرانی، به سود عملیاتی و خالص هم رسیده است. سود عملیاتی شرکت با ۷۸ درصد کاهش، از ۱۸.۵ هزار میلیون ریال به ۴،۱۲۱ میلیون ریال سقوط کرده است. در نهایت، سود خالص شرکت نیز با افتی ۶۶ درصدی، از ۱۸ هزار میلیارد ریال به ۶ هزار میلیون ریال رسیده است. (البته باید توجه داشت که بخش عمدهای از این سود خالص ۶ هزار میلیونی، ناشی از درآمدهای غیرعملیاتی ۱۴.۹ هزار میلیون ریالی بوده است، وگرنه در عملیات اصلی، شرکت عملاً در لبه زیان قرار دارد).
جمعبندی
کارنامه مالی ۱۴۰۳ پتروشیمی شازند، نماد یک «بحران بهرهوری» است. شرکتی که فروشش ۳۴ درصد بیشتر شده، اما سود ناخالصش به یکششم تقلیل یافته، نیازمند بازنگری فوری در استراتژیهای خرید خوراک و فروش محصول است. ادامه این روند، یعنی حاشیه سود ۱ درصدی، شاراک را در برابر کوچکترین نوسان ارزی یا قیمتی در سال آینده آسیبپذیر کرده و آن را به سمت زیاندهی کامل سوق خواهد داد.