سارا اسلامی- به گزارش نبض بازار، حکایت آب در استان تهران همین حالا دیگر صرفا یک موضوع محیطزیستی نیست، بلکه مسالهای اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی به شمار میآید. پاییز ۱۴۰۴ به نیمه رسیده و تهران با وضعیتی بیسابقه از خشکسالی و کاهش منابع آبی روبهرو است. در نتیجه همین شرایط نیز، ذخایر سدهای اصلی تهران به شدت کاهش یافته و کار به قطعی شبانه و جیره بندی آب در پایتخت رسیده است.
آمارهای سازمان هواشناسی نشان میدهند که بارندگی در استان تهران تا حدود ۹۶ درصد نسبت به بلندمدت کاهش یافته و مجموع ذخایر سدها به حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب ذکر رسیده است؛ تقریبا نصف رقم سال گذشته.
نتیجه همین وضعیت نیز قطعی شبانه و جیره بندی آب در پایتخت کشور بوده است؛ وضعیتی که البته برای مردمان برخی دیگر از استانها ناآشنا نیست و سابقه طولانی دارد. شهروندان تهرانی نیز در تابستان امسال قطعیهای چند ساعته آب را تجربه کردند. در عین حال در آن زمان مسئولان سعی داشتند قطعی را انکار کنند و مساله را به افت فشار تقلیل دهند. حالا، اما کار از تکذیب گذشته و یک موضوع مشخص است؛ گزارشهای مردمی نشان میدهد که آب در برخی مناطق تهران طی روزهای اخیر از ساعت ۲۴ تا صبح قطع بوده است.
اعتراف وزیر نیرو؛ آب را قطع میکنیم، پمپ آب بخرید
حالا دیگر عباس علیآبادی، وزیر نیرو، یا به عبارت دیگر، بالاترین مقامی که به صورت مستقیم در این زمینه مسئولیت دارد، قطعی شبانه آب تهران را تایید کرده. او روز ۱۷ آبان در یک برنامه تلویزیونی گفته؛ دولت ناگزیر است در برخی شبها آب منازل شهروندان را برای پر کردن مخازن قطع کند.
او البته یک توصیه را که مدتی است از زبان مسئولان دولتی شنیده میشود، تکرار کرده است؛ مردم مخزن، پمپ و ذخیرهساز آب خریداری کنند.
برخی دیگر از مسئولان وزارت نیرو نیز بر لزوم کاهش ۱۰ درصدی مصرف آب و احتمال اختلال در تامین آب و لزوم اعمال محدودیتها تاکید کردهاند.
این اعترافها و هشدارها نشان میدهد که موضوع تداوم قطعی شبانه و جیره بندی آب در تهران جدی است.
انتقاد از سخنان پزشکیان؛ پرنده نیستیم که مهاجرت کنیم
در این میان، سخنان روزهای گذشته مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم در مورد احتمال تخلیه تهران در صورت نبود بارندگی، با انتقاداتی زیادی از سوی کاربران فضای مجازی مواجه شده است.
او با اشاره به بحران آب تهران هشدار داده بود که اگر تا آذر بارانی نبارد، دولت ناچار به جیره بندی آب در تهران میشود و در صورت تداوم خشکسالی، پایتخت باید تخلیه شود.
کاربران شبکههای اجتماعی، اما این سخنان را ناشی از ناتوانی دولت در مدیریت بحران آب تهران دانستهاند. برخی از آنها نوشتهاند که شهروندان تهرانی پرندگان مهاجر نیستند که در فصل مهاجرت محل زندگی خود را ترک کنند. از سوی دیگر آنها باید کجا بروند؛ آن هم در زمانی که بسیاری از استانهای دیگر نیز با چالش کاهش بارندگی و تنش آبی مواجه هستند.
انگشت اتهام؛ باز هم به سوی مردم
این در حالی است که برخی مقامات دولت باز هم تلاش میکنند که مسئولیت حل بحران آب را بر دوش مردم بیاندازد. آنها بر مصرف بیش از حد تاکید میکنند و خواهان صرفهجویی هستند.
هر چند مصرف آب در همه بخشها باید مدیریت شود، اما کارشناسان بر نقش حکمرانی نادرست آب، در چالشهای این بخش تاکید میکنند. آنها معتقدند توسعه در ایران، به ویژه در فلات مرکزی از جمله تهران، بدون توجه به ظرفیت طبیعی مناطق مختلف انجام شده است. احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، اخیرا در گفتوگو با نبض بازار بر همین نکته تاکید کرده. به گفته او، یکی از عوامل اصلی مشکلات کنونی کشور این است که جمعیت، صنعت و کشاورزی را در بسیاری از مناطق، بدون توجه به ظرفیت طبیعت و واقعیت تغییرات تقلیمی توسعه دادهایم و اگر همین روند ادامه یابد، چالشها افزایش مییابد.
او همچنین تاکید کرده که سرانه آب در کل ایران به مرز تنش آبی و در برخی استانها از جمله تهران به مرز بحران رسیده است؛ در نتیجه سیاستها و برنامهریزیها باید تغییر کند.
محسن موسویخوانساری، کارشناس مسائل آب نیز پیش از این به نبض بازار گفته بود حل چالش کمآبی در تهران و دیگر شهرهای فلات مرکزی، نیازمند کاهش بارگذاری جمعیتی، صنعتی و کشاورزی، کنترل هدررفت در شبکه توزیع، بازچرخانی آب و اجرای سند امنیت غذایی است.
در چنین شرایطی، کمآبی را نمیتوان فقط به کاهش بارندگی ربط داد و با صرف قطعی شبانه و جیره بندی آب آن را حل کرد؛ در یک گام بنیادی، حکمرانی آب باید در کشور اصلاح شود.
برای اطلاعات بیشتر، مطالعه سه گزارش احتمال جیره بندی آب در تهران وجود دارد، جیرهبندی پنهان آب در تهران؛ مسئولان انکار میکنند، مردم تأیید و کاهش ۱۰۰ درصدی بارندگی در ۲۱ استان کشور پیشنهاد میشود.