به گزارش نبض بازار، در شرایطی که اپراتورهای تلفن همراه، به طور مداوم بر مواردی چون گسترش پوشش یا رکوردشکنی در سرعت اینترنت تاکید میکنند، کاربران همراه اول و ایرانسل سالهاست که از عملکرد آنها گلایه دارند؛ به ویژه در بخش اینترنت، چه کیفیت و چه قیمت، انتقادات جدیتر میشود.
آمارها دلیل این نارضایتی را نشان میدهند. جدیدترین گزارش اسپیدتست از سرعت اینترنت همراه نشان میدهد که ایران در میان ۱۰۷ کشور جهان، با سرعت ۵۵.۳۰ مگابیت بر ثانیه، رتبه ۷۵ را در اختیار دارد.
این در حالی است که سه کشور حوزه خلیج فارس، یعنی امارات متحده عربی، قطر و کویت، صدرنشین فهرست یاد شده، هستند. بحرین و عربستان سعودی نیز به ترتیب در جایگاه ششم و نهم ایستادهاند.
همچنین اینترنت همراه در برخی دیگر از کشورهای منطقه مانند گرجستان و عمان از شرایط بهتری نسبت به ایران برخوردار است.
البته اینترنت ثابت در ایران وضعیت بدتری دارد؛ به گونهای که با میانه سرعت ۱۹.۲۳، در میان ۱۵۰ کشور دنیا در رتبه ۱۴۲ قرار گرفته است.
نارضایتی کاربران از وضعیت اینترنت
این آمارها باعث شده است که کاربران به طور کلی از وضعیت اینترنت در کشور ناراضی باشند؛ به گونهای که برخی پژوهشها نشان میدهد تنها ۲.۴ درصد از کاربران از کیفیت اینترنت «بسیار راضی» و ۱۷ درصد «تا حدی راضی» هستند. در مقابل، ۴۱ درصد چندان راضی نبودهاند و ۳۸ درصد نیز اصلا راضی نیستند (ایسنا).
البته در مورد اپراتورها، مساله فقط هم نارضایتی از اینترنت نیست. اخبار متعددی در مقاطع مختلف از قطعی و اختلال در عملکرد همراه اول و ایرانسل، به ویژه در شهرهای کوچک و روستاها منتشر شده است.
کندی پیشرفت همراه اول و ایرانسل در حوزه فایوجی و فیبرنوری
از سوی دیگر در حالی که این دو اپراتور تبلیغات زیادی در مورد نسل پنجم ارتباطات دارند، گزارش سازمان تنظیم مقررات از آمارهای سهماهه بهار ۱۴۰۴ نیز نشان میدهد که در پایان خرداد امسال بیش از ۹۴ درصد کاربران اینترنت سیار همچنان از نسل چهارم استفاده میکردند؛ در حالی که پوشش نسل پنجم به ۲ درصد محدود بود. به عبارت دیگر توسعه فایو جی در کشور هنوزچندان فراگیر نشده است و کابران بسیاری به آن دسترسی ندارند.
در این میان، شکایتهای ثبت شده در سه ماهه نخست سال نشان میدهد که کیفیت سرویس (کیفیت پایین اتصال و قطعی سرویس) همچنان یکی از دغدغههای اصلی مشترکان است. مسئولان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفتوگوهایی، این چالشها را ناشی از عواملی چون؛ توسعه نیافتن به موقع زیرساختهای شبکه ارتباطی، کمبود سرمایهگذاری و قطعی برق دانستهاند.
همچنین، سرعت کند پیشرفت در پوشش فیبرنوری و اختلاف سرعت و پوشش بین مناطق شهری و روستایی (شهرآرانیوز)، دوچالش مهم دیگر این حوزه هستند.
حمید فتاحی معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی چندی پیش در مورد بحث ارائه خدمات در مناطق روستایی به خبرآنلاین گفته بود: «در پایان هر دولتی، گزارشهایی از پوشش بالای ۹۰ درصدی روستاها ارائه میشود، اما وقتی ارزیابی میکنیم، میبینیم همچنان نارضایتی وجود دارد. دلیل آن بیصداقتی مدیران وقت نیست. موضوع به تغییر نیاز کاربران بازمیگردد که نیاز آنها دیگر فقط به تماس تلفنی یا اینترنت پایه محدود نمیشود، بلکه به عنوان مثال انتظار آنها اینترنت پرسرعت ۴G است. این افزایش تقاضا باعث میشود که پوشش قبلی دیگر پاسخگو نباشد. برای حل این مشکل هم ما مدام در حال طراحی جدید و تأمین منابع برای بهروزرسانی شبکههای روستایی هستیم تا این شکاف برطرف شود و هرچه زودتر شاهد تحقق عدالت ارتباطی باشیم.»
البته گزارش سازمان تنظیم نشان میدهد که وجود رقابت نسبی در بخش اینترنت سیار، باعث بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت کاربران شده اما رقابتی نبودن بخش ثابت، چالشهای این حوزه را افزایش داده است.
وضعیت حضور همراه اول و ایرانسل در بورس
در این میان و با وجود نارضایتیهای موجود، صورتهای مالی منتشرشده در سامانه کدال نشان میدهد همراه اول در سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۳ در درآمد و سود رشد را تجربه کرده است. درآمد عملیاتی شرکت نسبت به سال قبل از آن، ۳۷ درصد افزایش یافت و به حدود ۷۱ هزار میلیارد تومان رسید. سود خالص نیز رشد ۱۵ درصدی را نشان میدهد و بیش از ۷ هزار میلیارد تومان ثبت شده است.
از سوی دیگر، ایرانسل با وجود سهم بالا در ترافیک دیتا، هنوز از ورود به بورس بازمانده است. وعده عرضه سهام این شرکت سالهاست تکرار میشود، اما هنوز اجرایی نشده. حتی با وجود الزام قانونی این شرکت برای ورود به بورس، خوداری مدیران ادوار مختلف آن از چنین اقدامی از دهه ۸۰ تا کنون ادامه داشته است. نقل قولی نیز از مدیران سازمان بورس در دهه ۹۰ منتشر شده بود مبنی بر اینکه شاید برای مجاب شدن ایرانسل برای ورود به بورس، به دستور حکومتی نیاز باشد.
هر چند مدیران وقت ایرانسل از سالها پیش ادعا میکنند که با تغییر ترکیب سهامداری ایت شرکت آنها دیگر الزام قانونی برای حضور در بازار سرمایه را ندارند اما کارشناسان اقتصادی ورود به بورس را به ویژه برای شرکتهای بزرگ، مترادف با شفافیت بیشتر عملکرد آنها و الزام به افشای اطلاعات و پاسخگویی میدانند.
آیا قیمت، عامل پایین بودن کیفیت اینترنت همراه است؟
در این میان، دو اپراتور همراه اول و ایرانسل، سالهاست که دلیل نارضایتی کاربران را از خدمات خود در زمینه اینترنت، ناشی از قیمت پایین آن میدانند.
اپراتورهای تلفن همراه، اخیرا نیز در نامهای مشترک، خواهان افزایش ۷۵ درصدی قیمت اینترنت شدهاند. در عین حال حامد بیدی، کارشناس فناوری اطلاعات، در گفتوگویی با «نبض بازار» تاکید کرده است: «تعرفه اینترنت در دنیا طی ۱۰ سال اخیر کاهش یافته است، اما در ایران اپراتورها نه تنها کیفیت خدمات را ارتقا ندادهاند، بلکه همواره در پی افزایش قیمت هستند.»
به گفته او، کیفیت پایین خدمات اینترنتی اپراتورها ناشی از دو عامل تحریم و فیلترینگ است و ارتباطی به قیمت ندارد.
از سوی دیگر، بیدی معتقد است، اپراتورها در زمینه کیفیت و سرعت اینترنت کوتاهی کردهاند و به تعهدات خود برای توسعه فایوجی و فیبر نوری عمل نمیکنند.
این کارشناس فناوری اطلاعات تاکید میکند که در صورت افزایش قیمت اینترنت همراه، این بار نیز مانند نوبتهای قبل، پیشرفتی در زمینه کیفیت آن رخ نمیدهد.
افزایش تعرفهها بدون نظارت دقیق بر عملکرد همراه اول و ایرانسل و الزام آنها به پاسخگویی، در نهایت تنها فشار بیشتری بر مصرفکننده وارد میکند. به ویژه که تجربه نشان میدهد همزمان با تغییر قیمتها، اپراتورها بستههای پرطرفدار را نیز یا حذف میکنند یا تغییر میدهند.
برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش قیمت اینترنت در ایران باید کاهش یابد؛ نه افزایش پیشنهاد میشود.