سارا اسلامی- به گزارش نبض بازار، جنگ ایران و اسرائیل (۲۳ خرداد تا ۳ تیر ۱۴۰۴)، برای بسیاری از شهروندان، نوعی ترس؛ حتی از صداهای بلند یا نگرانی نسبت به آینده بر جای گذاشته است.
زندگی برخی اما، زیر و رو شد. علاوه بر کسانی که عزیزانی را از دست دادند یا با آسیبدیدگی مواجه شدند، زندگی گروهی از شهروندان به دلیل خسارتی که به خانه و اموال آنها وارد شد تحت تاثیر قرار گرفت. در عین حال، این افراد همچنان و با گذشت بیش از سه ماه از جنگ اخیر، همچنان شنونده وعدههای مسئولان هستند.
اسکندر مومنی، وزیر کشور، روز گذشته یکی از جدیدترین وعدهها را در مورد جبران خسارتهای ناشی از جنگ ایران و اسرائیل، مطرح کرد. به گفته او، جلسههایی برای تصمیمگیری نهایی در مورد خودروهای آسیبدیده در حال برگزاری است و بدون شک زیان مالکان آنها پرداخت میشود.
مومنی در عین حال افزود که منشا این آسیبها جنگ بوده که در بیمهنامهها قید نشده است؛ بر همین اساس شرکتهای بیمهای در این زمینه حرف دارند (ایسنا).
جنگ ایران و اسرائیل، از شمول صنعت بیمه خارج است؟
موضوع مسئولیت شرکتهای بیمهای در قبال خسارتهای ناشی از جنگ ایران و اسرائیل از زمان اتمام جنگ مطرح بوده است. برخی شرکتها تاکید میکنند که خسارتهای ناشی از جنگ و منازعات مسلحانه، معمولا در چارچوب قراردادها و قوانین بیمهای نیست. در نتیجه آنها موظف به پرداخت خسارت نیستند؛ مگر اینکه پوششهای خاصی برای خطرات جنگی خریداری شده باشد.
موضوع حتی به مجامع بیمههای بورسی نیز کشید. برای مثال، ابوالفضل آقادادی، مدیرعامل بیمه کوثر، در مجمع عمومی این شرکت که روز ۲۸ تیر برگزار شد، تاکید کرد؛ موضوع جنگ، یکی از استثنائات صنعت بیمه است و پوشش بیمهای ندارد؛ در نتیجه شرکتهای فعال در این حوزه، تعهدی در قبال خسارتهایی که طی جنگ ایران و اسرائیل به منازل یا خودروهای افراد وارد شده است، ندارند.
به گفته او، برخی شرکتها به تازگی فروش بیمهنامه جنگ را برای پوشش ریسکهای آینده آغاز کردهاند اما در مورد رویداد اخیر، دولت متعهد به جبران خسارت افراد شده است.
در مقابل، برخی مقامات قضایی، بر ضرورت همکاری شرکتهای بیمه در این زمینه تاکید کردهاند.
برای مثال، علی القاصیمهر، رئیس کل دادگستری استان تهران، چندی پیش در مورد جبران خسارت آسیبهای وارده به واحدهای تولیدی گفته بود شرکتهای بیمهگر باید در جبران خسارت این واحدها، همکاری کامل داشته باشند.
او در مورد استناد شرکتهای بیمهای به خروج جنگ از شمول بیمه نیز گفته بود که باید ساز و کار عملی و قضائی حل این چالش تعیین شود.
در حالی که ابهام در مورد مسئولیت شرکتهای خصوصی این حوزه همچنان ادامه دارد، بیمه ایران به عنوان تنها شرکت دولتی مربوطه در کشور، روز پنجم شهریور اعلام کرد که بررسیها و کارشناسی خسارات وارده از جنگ ایران و اسرائیل را از سوی وزارت اقتصاد بر عهده دارد. بیمه ایران همچنین افزود که نوع جنگ را به پوششهای بیمهای خود اضافه و خسارتهایی نیز پرداخت کرده است.
مردمی که خانه خود را از دست دادند
در شرایطی که برخی شهروندان خودروها یا محل کسب و کار خود را در جنگ ایران و اسرائیل از دست دادند، سقف و دیوارهای خانه برخی دیگر، در کسری از ثانیه فرو ریخت.
بازسازی منازل و تامین محل سکونت این افراد، در تهران بر عهده شهرداری قرار دارد و در شهرهای دیگر نیز بنیاد مسکن متولی این موضوعات است.
آمارهای رسمی و گزارشهای میدانی نشان میدهند که تنها در شهر تهران، بیش از سه هزار و پانصد ساختمان در جریان جنگ ایران و اسرائیل، به درجات مختلف آسیب دیدند؛ شمار قابلتوجهی از خانوادهها نیز خانه و لوازم زندگی خود را از دست دادند یا به دلیل ناامنی منازل، مجبور به تخلیه آنها شدند.
شهرداری تهران از همان روزهای ابتدایی اتمام جنگ، وعده پرداخت ودیعه ۱.۵ میلیاردی به این افراد را برای اجاره خانه مطرح کرد. در عین حال، شرایط زندگی این شهروندان، که سقف خانه خود را از دست دادهاند، در مدت اخیر با حاشیههایی همراه بوده است.
برای مثال روزنامه شرق در شهریور امسال در گزارشی، به برخی از این موارد پرداخت؛ از جمله اسکان طولانیمدت این افراد در هتلها و هشدار تخلیه به برخی از آنها، اشاره برخی مشمولان به دریافت مبلغی کمتر از ۱.۵ میلیارد تومان برای ودیعه یا دریافت نکردن آن و اختصاص کارتهایی به ارزش تنها 250 میلیون تومان برای خرید وسایل خانه (در حالی که همه آن را دریافت نکردند، استفاده از کارت نیز منحصر به فروشگاههای شهروند بود و اجناس نیز حداقل 20 یا 30 درصد گرانتر از فروشگاههای دیگر عرضه میشدند.)
در این میان، شرط شهرداری برای فروش تراکم به مالکان به جای بازسازی خانههای آسیبدیده و پیشنهاد تبدیل آنها به موزهای برای نمایش مقاومت نیز سرگردانی شهروندان را بیشتر کرده است.
خسارتدیدگان همچنین در گزارش شرق، از بیتوجهی دولت به شرایط زندگی خود و سپردن همه امور به دست شهرداری تهران گلایه داشتند.
در عین حال، شهرداری پس از انتشار این گزارش ادعا کرد که به تعهدات خود در قبال خسارتهای ناشی از جنگ ایران و اسرائیل عمل میکند، به هیچکس هشدار ترک هتلها را نداده است و حمایت از شهروندان خسارتدیده نیز ادامه دارد.
در این میان، بلاتکلیفی برخی از شهروندانی که خانه و زندگی خود را در رویداد تلخ جنگ از دست دادهاند، ادامه دارد.
هزینه بازسازی مناطق خسارتدیده در جنگ ایران و اسرائیل چقدر است؟
جنگ 12 روزه البته منحصر به تهران نبود و برخی شهرهای دیگر نیز مورد حمله قرار گرفتند. تسنیم در روز ۱۷ تیر به نقل از مجید جودی، معاون بنیاد مسکن، هزینه بازسازی مناطق جنگزده را بین سه تا چهار هزار میلیارد تومان، برآورد کرد.
همچنین نزدیک به چهار هزار واحد در کل کشور آسیب دیدهاند که دولت یا شهرداری باید حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ واحد را بار دیگر احداث کنند و مابقی قابل بازسازی هستند. به طور کلی، خسارتها درجات مختلفی داشتند؛ از شکستگی در و پنجرهها گرفته تا تخریب کامل واحدها.
در عین حال، پس از آن خبر مشخصی که حاکی از بازسازی خانههای آسیبدیده در جنگ ایران و اسرائیل باشد منتشر نشده است. روزنامه همشهری روز ۷ مهر در این مورد نوشت: «با اینکه بیش از سه ماه از آتشبس گذشته، با وجود وعدههای دادهشده و اخبار مختلفی که به نقل از سخنگوی دولت، وزیر راه و شهرسازی، بنیاد مسکن، شهرداری و نمایندگان مجلس درباره تعمیر و بازسازی واحدهای مسکونی خسارتدیده منتشر شده، تا این لحظه هیچ اطلاعرسانی رسمی درباره بازسازی صورت نگرفته.»
به گزارش نبض بازار، این شرایط تا امروز که ۲۱ روز از انتشار گزارش یادشده گذشته است، همچنان ادامه دارد. به نظر میرسد تاخیر در تصویب سیاستها و تخصیص بودجه، ناهماهنگی میان نهادها و کمتحرکی دولت، از جمله موانع بزرگ جبران خسارتها باشد. تا زمانی که ابهامات موجود برطرف نشود و هماهنگیهای لازم صورت نگیرد، بسیاری از خسارتدیدگان جنگ ایران و اسرائیل در بلاتکلیفی باقی میمانند و بازسازی زندگی، برای آنها طولانی و پرهزینه خواهد بود.